Magistratura məRKƏZİ
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
39 Büdcədən kənar fondlar 9,3
- - - - - - Sair 14,7
2,1 1,0
4,6 - 0.1 0.9 (Mənbə: Azərbaycanın sənayesi. Statistik məcmuə Bakı, 2014, s. 92)
Qeyd etmək lazımdır ki, kompüter istehsalına qoyulan 8,6 milyon manatlıq investisiya tamamilə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına reallaşdırılmışdır. 2005-2011-ci illərdə emal sənayesində texnoloji innovasiyalarla əlaqədar maşın və avadanlığın alınmasına yönəldilən investisiyalar yalnız 2007-ci ildə, maliyyə böhranından əvvəlki ildə sıçrayışla artmış və 49 milyon manat səviyyəsində olmuşdur. Dövlətin investisiya siyasəti 2 hissədən ibarətdir: tənzimləmə və stimullaşdırma. Tənzimlənmə sistemi hər qoyulan kapitalın pul vahidinə (manata) görə maksimim gəlirin əldə edilməsini nəzərdə tutur. Stimullaşdırıcı element isə maksimum investisiya cəlb olunmasını tələb edir.
iqtisadiyyatın real sektoruna yönələn investisiyaların səmərəliyini təmin edən faiz dərəcəsinin müəyyən edilməsi;
amortizasiya siyasətinin təkmilləşdirilməsi;
investisiya cəlbediciliyi baxımından müəssisələrin yenidən qurulması üçün şəraitin yaratması;
əhalinin yığımlarını stimullaşdırmaq məqsədi ilə investisiya risklərinin azaldılması üçün şəraitin təkmilləşdirilməsi;
əsasında yerləşdirilməsi;
prioritet investisiya layihələrinin qarışıq, yanı dövlətkommersiya əsasında maliyyələşdirilməsi;
40
xüsusi investisiya qoyuluşlarına dövlət zəmanəti;
büdcə vəsaitinin məqsədli istifadəsinə nəzarətin gücləndirilməsi. İqtisadiyyatın səmərəli inkişafı üçün ənənəvi inkişaf modelindən innovasiyalı modelə keçidi təmin etmək vacibdir. Yalnız innovasiyalı inkişaf modeli xammalın ixracında ixtisaslaşdırılmış iqtisadiyyatdan postindustrial iqtisadiyyata, elm tutumlu sahələrin inkişafına keçidi təmin edə bilər və ölkə qloballaşan dünyada özünə daha layiqli yer tuta bilər. Müasir dövrdə yalnız innovasiya tipli inkişafa nail olan ölkələr iqtisadi və hərbi-siyasi təhlükəsizliyini təmin edə bilər, əhalisinin həyat səviyyəsinin müasir sivilizasiya uyğun olmasına şərait yaradar. Xarici bazarda sərt rəqabətə davam gətirmək üçün innovasiyalı inkişaf ölkənin beynəlxalq münasibətlər subyekti kimi fəaliyyətinin əsas şərtlərindən biridir. İnnovasiyaların işlənib hazırlanması və tətbiqinin əsas məqsədi rəqabət strategiyasında üstünlüyün əldə olunmasıdır. İnnovasiyalı fəaliyyət nəticəsində innovasiya potensialı yaradılır. İnnovasiya potensialına aşağıda adı çəkilənlər daxildir:
yeni məhsulun yaradılması, yəni onun istehsalı və ya təkmilləşdirilməsi. Bunun üçün maliyyə, texnoloji, elmi-texniki imkanları, texnoloji prosesin müxtəlif mərhələlərində olması və mütəxəssislərin vacibdir;
yeni, rəqiblərin məhsulundan keyfiyyətcə üstün, istehlakçıların dəyişən tələblərinə cavab verən məhsulların işlənib hazırlanmasını, istehsalını və satışının təşkil etmək imkanı olmalıdır. Dünya təcrübəsi göstərir ki, investisiyaların innovasiyaya yönəlməsi iqtisadiyyatın sürətli inkişafına, həyat səviyyəsinin artırılmasına gətirir. Eyni zamanda innovasiyalı sahələrin inkişafı bəzi hallarda itkilərlə müşahidə olunur. Məsələn, fundamental elmə qoyulan vəsait geri qaytarılmaya da bilər. Hazırda nanotexnologiyalara qoyulan vəsait gözlənilən səmərə verməyib. Bu səbəbdən innovasiya yönümlü investisiyaların səmərəliyi mütləq nəzərə alınmalıdır.
41 Hazırkı bazar iqtisadiyyatı şəraitində innovasiyaların və innovativ proseslərin kommersiyalaş- dırılması məsələsi xüsusi aktuallıq kəsb edir. Belə ki, işlənilmiş innovasiya layihələrinin kommersiyalaşdırılması üçün investorların axtarışı əsasən çox zəhmət tələb edən, bəzən isə yerinə yetirilə bilməyən iş sayılır. Buna baxmayaraq, iqtisadiyyatın innovativ inkişaf istiqamətlərinə yönləndirilməsi sahəsində yüksək aktivliyi olan dövlətin indiyə qədər lazımı səviyyədə elmin, istehsalın və bazarın hüquqi, təşkilati və iqtisadi qarşılıqlı əlaqə mexanizmləri yaxşı işlənilməmişdir.
İqtisadçı alimləri üçüncü minilliyə qədəm qoyarkən cəmiyyətin inkişafında ən böyük amil kimi kosmosun tətbiqi, informasiya texnologiyaları, genetika, nüvə energetikası deyil ümumiləşdirici xarakter daşıyan innovasiya proseslərinin olduğunu qəbul etmiş və buna uyğun olaraq hər bir dövlətin iqtisadi qüdrətinin artması, təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün məhz milli innovasiya sisteminin yaradılması hesab edilmisdir. Son illərdə iqtisadiyyatın elmi əsaslarla innovativ inkişafı yeni texnologiyalar, yeni xidmət növləri və idarəetmənin təşkili sahəsindəki yeniliklərdən daha çox və səmərəli istifadə edilməsinə əsaslanır. İstənilən ölkənin iqtisadiyyatı elmin və texnologiyanın inkişafı, eləcə də onların tətbiqi ilə birbaşa qarşılıqlı surətdə əlaqəlidir. Qabaqcıl ölkələrdə iqtisadiyyatın inkişafında innovasiya siyasətinin formalaşması əsas məsələlərdən biri hesab olunur. İqtisadiyyat və innovasiya proseslərinin dövlət tənzimlənməsi və dəstək bazar münasibətlərinə iqtisadiyyatının transferi əsas şərtlərdən biridir. Dövlət böhranı aradan qaldırmaq üçün bir proqram yaratmaq üçün, ölkənin elmi, texnoloji və innovasiya potensialının inkişafına dövlət dəstəyi lazımdır.
Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|