|
Magistratura məRKƏZİ
36
Azərbaycanda investisiya qoyuluşlarında tikinti-quraşdırma işlərinin xüsusi çəkisinin
böyüklüyü infrastruktur layihələrinə dövlət büdcəsi hesabına yatırılan iri həcmli
investisiyalarla izah olunur. Belə hal dövlətin əsas istehsal amillərindən biri olan
infrastrukturun
inkişafına yönəlmiş investisiya siyasətinin nəticəsi kimi
qiymətləndirilə bilər.
Sənayedə texnoloji innovasiyalara çəkilən xərclər 2005-ci ildə 53,3 mln. manat
təşkil etmişdir. Bu göstərici 2010-cu ildə 2005-ci ilə nisbətən 6 dəfədən çox
azalmışdır (cədvəl 1). Baxmayaraq ki, 2013-cü ildə 2012-ci ilə nisbətən texnoloji
innovasiyalara çəkilən xərclər təqribən 1,5 dəfə artmışdır, son illərdə bu göstəricidə
azalma tendensiyası müşahidə olunur. Hesablamalar göstərir ki, 2010 - 2013-cü
illərdə sənayedə texnoloji innovasiyalara çəkilən xərclərin ümumi məbləğində məhsul
innovasiyalarının payı 90% təşkil etmişdir.
İnnovasiyaların tiplərinə görə sənayedə texnoloji innovasiyalara çəkilən
xərclər, (min manat) Cədvəl 1
2005
2010
2011
2012
2013
Bütün sə naye
53 273
8139
31589
9326
13877
Məhsul
innovasiyaları
53 272
7 952
30904
5975
11899
proses
innovasiyaları
0.8
187.3
684,6
3351
1978
Mə də nçixarma
Sə nayesi
43 892
4.8
692,9
778
8197
Məhsul
innovasiyaları
43 892
4.8
692,9
778
8052
proses
innovasiyaları
-
-
-
-
145
37
Emal sə nayesi
8 573
8 128
29319
8083
4066
Məhsul
innovasiyaları
8 572
7 941
28634
5196
3847
proses
innovasiyaları
0.8
187.3
684,6
2887
219
(Mənbə: Azərbaycanın sənayesi. Statistik məcmuə Bakı, 2014, s. 90)
Azərbaycan sənayesində innovasiyalara qoyulan investisiyaların fəaliyyət
növləri və mənbələri üzrə bölgüsünün təhlili mövcud innovasiya proseslərinin
xarakteri barədə fikir söyləməyə əsas verə bilər. Verilən məlumatlardan nəzərə çarpan
ilk fakt ondan ibarətdir ki, innovasiyalara yönəldilən investisiyaların əsas fondlara
daxili investisiyalarda xüsusi çəkisi çox aşağıdır. Belə ki, 2011-ci ildə sənayedə daxili
investisiyalar 3,24 milyard manat, emal sənayesində isə 848 milyon manat
səviyyəsində olmuşdur. 2011-ci ildə innovasiyalara investisiyalar əsasən emal
sənayesində (investisiyaların 93,1%-i) qoyulmuşdur ki, bu investisiyanın da həcmi
20,7 milyon manat səviyyəsində olmuşdur (həmin sahəyə daxili investisiyaların
2,44%-i). 2011-ci ildə innovasiya investisiyaları emal sənayesinin içki, neft emalı və
kompüter avadanlıqları sahələrinə aiddir.
Sənayedə və emal sahəsində innovasiya xərclərinin istiqamətləri barədə məlumatlar
(milyon manatla) Cədvəl 2
İllər
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Bütün sənaye
49.6
8.0
4.6
8.1
31.6
9.3
13.9
O cümlədən:
38
yeni məhsulların, xidmətlərin
və proseslərin işlənməsi və
tətbiqi
3,8
2,5
0,8
2,5
3,3
0.5
9.0
İnnovasiyalarla bağlı maşın və
avadanlıqların alınması
40,0
4,5
2,3
5,0
25,2
5.4
2.3
Yeni texnologiyaların
alınması
0,3
0,1
1,1
-
0,58
0.5
0.7
Texnoloji innovasiyalar
5,3
-
0,02
0,14
-
-
-
Emal sənayesi
49,5
7,4
4,1
8,1
29,3
8.0
4.0
(Mənbə: Azərbaycanın sənayesi. Statistik məcmuə Bakı, 2014, s. 94)
Sənayedə və emal sahəsində texnoloji innovasiyalara çəkilən xərclər və onların
mənbələri (milyon manatla) Cədvəl 3
Göstəricilər
2007 2008
2009 2010 2011 2012 2013
Bütün sənaye
49,6
8,02
4,6
8,1
31.5
9.3
13.9
Müəssisələrin öz vəsaiti
hesabına
25,5
5,9
3,6
3,5
22,9
9.2
12.4
Dövlət büdcəsi
29,8
0,01
-
-
8,6
-
0.5
Büdcədən kənar fondlar
9,2
-
-
-
-
-
-
Sair
14,75 2,11
1,0
4,6
-
0.2
0.9
Emal sənayesi
49,5
7,4
4,1
8,1
29,3
8.1
4.0
Müəssisələrin öz vəsaiti
hesabına
25,5
5,3
3,1
3,5
20,7
7.9
2.5
Dövlət büdcəsi
-
0,01
-
-
8,6
-
0.5
Dostları ilə paylaş: |
|
|