MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 113 113 113 konfusiliyin təsiri altında, - şi poeziya formasında şeirlərlə, - 935-ci ildən bu yana lirik-fəlsəfi əsərlər yazmağa başlamışlar. Bu şeirlər, lap bizim aşıq poeziyası nümunələri kimi, əsasən də şifahi formada yayılırdı. Kitab və toplular isə çox az sayda nəşr olunub. Koreya milli poeziyası aşağıdakı şeir janrlarında yaradılıb: hanqa – klassik Koreya şeir janrı; Kore nəğmələri - Çin heroqlifləri ilə qələmə alınan şeirlər, pxelqok, tallençxe və yecançxe adlandırılan şəkilləri var; sico (bəzən siçjo kimi də yazılır) - əvvəllər tanqa (qısa nəğmələr) adlandırılan üç misralıq şeir forması; kasa - orta əsrlərdə yaranan irihəcmli şeir forması və b. Çağdaş dövrümüzdə Koreyada XX əsr Qərb və Şərq poeziya texnologiyaları təsiri ilə modern, sərbəst, postmodern şeir formaları inkişaf etsə də, koreyalı şairlər klassik janrlara tez- tez müraciət edirlər. Fərdi kitabxanamda rusca olan dünya ədəbiyyatı antologiyalarından birini oxuyan zaman, klassik Koreya ədəbiyyatı, onun zəngin poeziya qolu haqqında genş məlumatlarla tanış oldum. Oxuduqlarımdan bəzi şeir nümunələrini azərbaycancaya çevirərək geniş oxuculara təqdim etməyi faydalı saydım. Düzdür, indiyə qədər Koreya şeirindən bəzi nümunələr rus dili vasitəsilə ana dilimizə www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 114 114 çevrilsə də, o iş davamlı aparılmadığından, milli oxucularımız bu xalqın zəngin ədəbiyyatı haqqında çox az bilgilərə sahibdirlər. Azərbaycan ədəbi-mədəni ictimaiyyət arasında indiyə qədər də Koreya bədii söz sənəti haqında az təsəvvürlər var, baxmayaraq ki, son illər koreyalıların səyi nəticəsində ədəbi əlaqələrimizdə müəyyən ünsiyyətlər qurulub, hətta bu uzaq Şərq ölkəsinin yazarları ilə bizim qələm adamlarının birgə ikidilli antologiyası da hazırlanaraq oxucuların ixtiyarına verilib. XIII əsrdə, Çoson (1392-1910) epoxası zamanı peşəkar ədəbiyyat növü kimi yaranmış sico janrında şeirlər yazan müəlliflərin çoxunun imzası naməlum qalsa da, tanınmış Koreya şairlərindən Yun Son Do, Pak İn No, Çon Çxol (bu şairin bəzi şeirləri dilimizə şair Rafiq Yusifoğlu tərcümə edib), Kim Çxon Txek və başqalarının qələmə aldığı qiymətli nümunələr dünyanın aparıcı dillərinə çevrilib. Sico janrında yazılan şeirlərin əsas ideyası fərd və cəmiyyət arasındakı münaqişələrdir: hətta dağ və çay kimi təbiət hadisələri haqqında yazılsa da, mətnaltı bir üsyan sezilib bu lirik-fəlsəfi əsərlərdə. Obraz və metaforalar o qədər mükəmməldir ki, sico müəlliflərinin öz dövründən yuxarıda durduğunu göstərir. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 115 115 115 Aşağıda filoloji tərcüməsini verdiyimiz sico şeir forması lirik poeziya janrı sayılır və yapon haykularına bənzəsə də, özünəməxsusluğuyla fərqlənir. Koreya dilindəki orijinalda üç uzun misrada qələmə alınsa da, hər misranın ortasında xüsusi fasilə olduğuna görə, başqa dillərə, o cümlədən ruscaya tərcümə edilən zaman bölünərək üç beytlik formaya salınır. Sicoları filoloji tərcüməsi zamanı mən də bu formaya üstünlük verdim. Ola bilsin gələcəkdə ana dilimizə orijinaldan koreyacadan tərcümə edəcək mütərcimlər formanı olduğu kimi saxlamağa üstünlük verəcəklər. Koreya klassik şeiri, xüsusən də sico janrında yaradılmış dəyərli poetik nümunələrinin bizim mütərcim və filoloqlarımızın diqqətini cəlb edəcəyinə inanıram. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 116 116 Yun Son Do Əsl dostlarım: yaşıl bambuk, Dağ çayı, daş və küknar. Ay qaranlıqdan çıxanda, İkiqat xoşbəxt olam. İnan, mənə lazım deyil, Əlavə heç bir dostum. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 117 117 117 Naməlum müəlliflərin sicolarında nümunələr Dünən gecə əsən o möhkəm külək, Ərik çiçəklərini tökdü yerə. Süpürüb həyəti təmizləməkçün, Əlində süpürgə gəlir bir oğlan. Gül eynidir, yerə səpilsə belə, Onu niyə yığışdırırsan, bala?! *** On il sərhasər yaman zəhmət çəkdim, Dağlarda özümə bir daxma tikdim. Evin yarısını külək zəbt etdi, Bir hissəsini gecələr Ay tutdu. Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|