– Shimoliy Amerika bozorlarni Meksika orqali AQShga kirib
kelayotgan tovarlar uchun bojlarni to‘lamaslikka
harakat qiluvchi
Osiyo va Yevropa kompaniyalari ekspansiyasidan himoya qilish;
– Meksikada bank va sug‘urta kompaniyalarning ishida Amer-
ika va Kanada kompaniyalari kapital qo‘yilmalari va raqobatlariga
bo‘lgan taqiqlarni olib tashlandi;
– Atrof-muhitni himoyalash bilan bog‘liq muammolarni hal qil-
ish uchun uch tomonlama guruhlar tashkil qilish va boshqalar.
Shartnomaga ko‘ra 2000 yilgacha AQSh Meksikadan import
qilinadigan mahsulotlar turining 2/3 qismi uchun import tariflari-
ni bekor qilgan edi. Imzolangan kelishuvlardan eng ko‘p
foydani
savdo bloki iste’molchilari olgan, chunki raqobatning kuchayishi
va tariflarning pasayishi natijasida keng tovarlar doirasiga nisbatan
narxlar ham pasaya boradi. Amerika sanoatchilari foyda olishadi,
chunki arzon ishchi kuchi oqimi kuchayadi.
Kafolatlangan daro-
madning o‘sishi Amerika iqtisodiyotining elektronika va kompyut-
er ta’minotida, qurilish materiallarida, avtomobil ehtiyot qismlarini
ishlab chiqarish va boshqa sohalarida kuzatilmoqda. Ayni bir pay-
tda, shakar, sitrus mevalari, qishki sabzavotlar yetishtiruvchi Ameri-
ka fermerlari katta zarar ko‘radi. Meksika esa NAFTA davlatlari yor-
damida o‘z iqtisodiy o‘sishi sur’atlarini oshirib (taxminan YaIMning
yilik o‘sish darajasi 1,6%-2,6% atrofida), iqtisodiyotini isloh qilish va
sanoati rivojlangan davlatlar qatoriga qo‘shilish muddatini yarim
asrdan 10-15 yilga qisqartirishi mumkin.
NAFTAdan eng kam foydani Kanada oladi. Uning iqtisodiyoti
AQShniki bilan chambarchas bog‘liq bo‘lsada, Meksika iqtisodiyoti
bilan aloqalari unchalik rivojlanmagan. Ammo,
NAFTA rivojlanib
borishi bilan Kanada ham integratsion jarayonga yanada ko‘proq
tortiladi va kengayotgan bozordan dividendlar oladi.
Dostları ilə paylaş: