|
Manbashunoslik va tarixshunoslikMAVZU-4:
O’RTA OSIYONING IX-XV ASRLAR TARIXIGA OIDManbashunoslik va tarixshunoslikMAVZU-4:
O’RTA OSIYONING IX-XV ASRLAR TARIXIGA OID
YOZMA MANBALAR.
Reja
1.
IX-XV asrlarda yozilgan arab tilidagi yozma manbalar.
2.
IX-XV asrlar tarixiga oid forsiy yozma manbalar.
3.
Temuriylar saltanati tarixiga oid forsiy yozma manbalar .
Arab tilidagi tarixiy, tarixiy-jug‘rofiy va adabiy
asarlar.
Rivojlangan o‘rta asrlarda O‘rta Osiyoda sodir bo‘lgan ijtimoiy-siyosiy
voqealar arab va fors-tojik tilida bitilgan juda ko‘p tarixiy manbalarda o‘z
aksini topgan.
X-XV asrlarla O‘rta Osiyoga bir necha ajnabiy, asosan arab sayyoxlari
tashrif buyurib bu erda ko‘rgan-kechirganlarini o‘z
asarlarida yozib
qoldirganlar. Bu sayyoxlar qatoriga Abu Dulaf, al-Muqaddasiy, al-Idrisiy,
YOqut
Xamaviy singari arab olimlarini kiritish mumkin.
Abu Dulaf (X asr) o‘z asarlarida o‘lkamizning tarixiy geografiya sini
o‘rganish uchun muxim bo‘lgan ma’lumotlar mavjud. Abu Dulaf qator SHarq
mamlakatlari, shu jumladan Movarounnaxrga safar qilib, ma’lum muddat
davomida bu erdagi xukmdorlar saroyida xizmat qilgan. Safarlari chog‘ida
yiqqan materiallari asosida u "Risolat ul-avval" ("Birinchi risola") va
"Risolat ul-uxro" ("Ikkinchi risola") nomli asarlar yaratgan. Abu Dulafning
xar ikkala asarining qo‘lyozmasi 1923 yilda Mashxad kutubxonalarining
biridan topilgan. Mazkur qo‘lyozmani atroflicha taxlil etgan I. YU.
Krachkovskiy Abu Dulaf asarlarida keltirilgan fakt va dalillar ob’ektiv
ekanligini ta’kidlaydi.
X asrda yashab o‘tgan yana bir arab geograf olimi al-Mukaddasiy 947
yilda Quddus
shaxrida tug‘ilib, 1000 yilda vafot etgan. Al-Mukaddasiy
sayoxatlari vaqtida to‘plagan va boshqa manbalardan olingan materiallar
asosida "Axsan at-takosim fi ma’rifat al-akolim
Dostları ilə paylaş: |
|
|