Ma’ruza Mashg’ulotlarining ta’lim texnologiyasi

Mashg‘ulotning xronologik kartasi:

№	Mashg‘ulot bosqichlari	Mashg‘ulot shakli	Davomiyligi (180 minut)
1	O‘qituvchining kirish so‘zi (mavzuni asoslash)	Informasiya	5
2	Talabalarning nazariy bilim darajalarini yangi texnologiya usullari yordamida baholash	tushuntirish, so‘rov	50
3	O‘qituvchini mavzu bo‘yicha umumlashtirishi	Informasiya	10
4	Mavzuni O’zlashtirish%i uchun talabalarga ko‘rsatma matyeriallarni tarqatish: mikropreparatlar, mikroblar o‘stirilgan oziq muhitlar	Namoyish	15
5	Mashg‘ulotni amaliy qismini O’zlashtirish%i bo‘yicha talabalarning mustaqil ishlari	surtmalar tayyorlash, bo‘yash. Presipitasiya reaksiyasini qo‘yish.	50
6	Amaliy ish natijalarini muhokama qilish va talabalarni bilim darajalarini baholash	so‘roq, muhokama natijalarini tekshirish	35
7	Har bir talabani 100 balli sistema bo‘yicha baholash va e’lon qilish	Informasiya	10
8	Mashg‘ulot bo‘yicha o‘qituvchining yakuniy so‘zi va kelgusi mashg‘ulot mavzusini e’lon qilishi	informasiya, mustaqil shug‘ullanish uchun savollar	5
JAMI:			180 minut

12-mavzu. Bakterial, virusli va zamburug‘li infeksiyalar va ularning og‘iz bo‘shlig‘ida namoyon bo‘lishi.

Surunkali V virusli gepatit bilan og‘rigan bolalar og‘iz bo‘shlig‘i mikroflorasining davolanishdan oldingi va keyingi ko‘rsatkichlari

(lg (M±m) KHQB/ml)

Микроблар гуруҳи	1 мл сўлакдаги микроблар миқдори
	меъёр	сурункали вирусли гепатит В билан оғриган беморлар
		даволашдан олдин	анъанавий даволашдан кейин	махсус даволашдан кейин
Анаэробларнинг умумий сони	5,80 ± 0,4	3,55 ± 0,3*	4,30 ± 0,3*	5,45 ± 0,3
Лактобактериялар	4,75 ± 0,3	2,10 ± 0,1*	2,60 ± 0,2*	3,15 ± 0,2*
Пептострептококклар	3,90 ± 0,3	3,70 ± 0,2	3,0 ± 0,2	3,60 ± 0,3
Аэробларнинг умумий сони	5,55 ± 0,4	7,40 ± 0,5*	6,0 ± 0,5	6,10 ± 0,4
St. Aureus	0	2,40 ± 0,2	1,15 ± 0,1	0
St. epidermidis	4,40 ± 0,3	3,70 ± 0,3	3,0 ± 0,2*	2,60 ± 0,2*
Str. salivarius	4,70 ± 0,4	3,20 ± 0,2*	3,15 ± 0,2*	3,60 ± 0,3
Str. mutans	2,40 ± 0,2	4,25 ± 0,4*	4,0 ± 0,3*	2,15 ± 0,1
Str. Mitis	2,80 ± 0,2	3,70 ± 0,4	3,60 ± 0,3	2,10 ± 0,1*
Лактоза мусбат Escherichia	1,40 ± 0,1	2,70 ± 0,2*	1,70 ± 0,1	1,60 ± 0,1
Лактоза манфий Escherichia	0	2,25 ± 0,2	1,25 ± 0,1	1,00 ± 0,1
Proteus	1,45 ± 0,1	3,45 ± 0,3*	2,45 ± 0,2*	2,00 ± 0,1
Klebsiella	1,0 ± 0,1	2,10 ± 0,1*	1,10 ± 0,1	1,00 ± 0,1
Candida уруғига мансуб замбуруғлар	2,15 ± 0,1	5,70 ± 0,5*	5,0 ± 0,4*	4,60 ± 0,4*

Tekshiruvlar natijasida, me’yoriy va bemorlardagi ko‘rsatkichlar solishtirilganda, ushbu bemorlar og‘iz bo‘shlig‘i mikroekologiyasida keskin farqlar borligi aniqlandi.

Jadvalda keltirilgan natijalardan ko‘rinib turibdiki, tekshirilgan bemor bolalar og‘iz bo‘shlig‘i mikroflorasining ham anaerob, ham fakultativ guruh mikroblari ko‘rsatkichlarida yaqqol o‘zgarishlar mavjud.

Anaerob guruh vakillari miqdorining ishonchli kamayishi qayd etilgan, ayniqsa bu laktobaktyeriyalarda yaqqol namoyon bo‘lgan, ularning miqdori lg (2,10±0,10) KHQB/ml ni tashkil qilgan bo‘lib, bu ko‘rsatkich me’yorga nisbatan 2 marta kam. Shu bilan birgalikda, fakultativ mikroorganizmlar miqdorida ham ishonchli o‘zgarishlar aniqlangan.

Surunkali gepatit V kasalligi bilan kasallangan bolalar og‘iz bo‘shlig‘ida grammusbat mikroorganizmlar kolonizasiyasining yaqqol oshib borishi kuzatildi. Bunda grammusbat kokklar florasi vakillaridan St. epidermidis va Str. salivarius miqdorining kamayib ketganligi, shu bilan bir qatorda Str. mutans va Str. mitis lar miqdori oshganligi kuzatilgan. Lekin eng havflisi, bir qancha agressiv fyermentlar to‘plamiga ega bo‘lgan St. aureus shtammlarining paydo bo‘lishidir, chunki aynan shu baktyeriya og‘iz bo‘shlig‘ini monitoring holatini belgilaydi. Grammanfiy baktyeriyalardan esa, eshyerixiy va protey avlodi vakillari miqdorining ko‘payishi qayd etilgan.

Surunkali virusli gepatit V bilan og‘rigan bemor bolalar og‘iz bo‘shlig‘i mikroblarining kolonizasion rezistentligi o‘rganilganda: og‘iz bo‘shlig‘ida achitqisimon zamburug‘larning uchrash darajasi va kolonizasiyasining oshganligi e’tiborga molikdir. Ushbu jarayon og‘iz bo‘shlig‘ining hamma o‘rganilayotgan anatomik biotoplariga ta’sir qilgan bo‘lib, shu bilan birga ularning uchrash darajasi 3-5 martaga, kolonizasion zichligi esa biotopga qarab 2-3 martaga oshganligi aniqlandi (10-jadval).

Zamburug‘lar tarkibi o‘rganilganda, ko‘proq C. albicans, C. pseudotuberculosis, C. crusei, C. tropicalis kamayib borishi bo‘yicha

turlari uchrashi aniqlandi. Til va milklar shilliq qavatida zamburug‘lar kolonizasiyasi tanglay va lunjga nisbatan yuqoriligi qayd etildi. Shu bilan birga, zamburug‘larning sog‘lom bolalar mikrobiosenoziga xos bo‘lmagan turlari ham uchrashi mumkinligi aniqlangan.