Mashina detallari uchun zagotovka turlari va

Analitik usul 
bilan qo‘yimlar miqdori aniq hisoblanadi va bu usulda quyidagi 
formulalardan foydalaniladi. 
a) 
tekis yuzalarga 
ishlov berishda 
(3.1) 
bu yerda: 
R
z
- yuzaning g‘adir-budirligi, mkm; H - nuqsonli qatlam qalinligi, mkm; 
r
- 
detal shaklining fazoviy og‘ishlar miqdori, mkm; 
ε
y
- bajarilayotgan operatsiyada 
zagotovkaning dastgoh moslamasiga o‘rnatish xatoligi, mkm; 
i
– detal yuzasiga ishlov 
berish tartib raqami; 
i-1
– detal yuzasiga ishlov berishdan avvalgi tartib raqami. 
b) 
bir-biriga qarama-qarshi joylashgan (simmetrik) tekis yuzalarni parallel 
ishlov berishda: 
(3.2) 
v) 
ichki va tashki aylanish o‘qiga ega bo‘lgan yuzalarga 
ishlov berishda: 
(3.3) 
g) 
silindrsimon detallarning yuzalariga 
markazlarga o‘rnatilgan holda ishlov 
berishda: 
(3.4) 
Yuqorida keltirilgan formulalardan ko‘rinib turibdiki, qo‘yim miqdoriga 
quyidagi asosiy omillar ta‘sir ko‘rsatadi: 
a) zagotovka materiali; 
b) zagotovkaning shakli va o‘lchamlari; 
v) zagotovka turi va uni olish usullari; 
g) mexanik ishlov berishni amalga oshirish bo‘yicha qo‘yilgan talablar; 
d) detallar o‘lchamlarining aniqligi, yuza tozaligiga qo‘yiladigan talablar. 
1. 
Zagotovkaning materiali
. Yuqorida zagotovka turlarini ko‘rib chiqilganda 
eslatib o‘tilganidek zagotovka materiali bevosita uni ishlab chiqarish turini belgilaydi. 

---

Shuning uchun quyma zagotovkada qo‘yim miqdori boshqa tur zagotovkalarga 
nisbatan yuqori bo‘ladi. 
2. 
Zagotovkaning shakli va o‘lchamlari
. Zagotovkani shakli murakkab bo‘lsa u 
holda ular bolg‘alab tayyorlanadi, natijada qo‘yim miqdori ortib boradi. 
Xuddi shuningdek, murakkab shaklli zagotovkalarni shtamplashda ham bir 
konstruktiv elementdan ikkinchisiga o‘tishda qiyaliklar, qabariqlar hosil qilishga 
to‘g‘ri keladi, bu esa o‘z navbatida qo‘yimning ortib ketishiga olib keladi. 
3. Katta o‘lchamdagi zagotovkalarni quyish vaqtida metallarni cho‘kishini 
hisobga olib katta miqdorda qo‘yim qoldiriladi. 
4.