–Ayollarning
bilgani
irim,
bilgani
qaytarma,
bilgani
azayimxon... – dedi mingboshi... Shu ochilishdan dadillanib bo‘lsa
kerak Xadichaxon yana e’tiroz qildi:
–O‘zingiz o‘z og‘zingiz bilan «
yuk
bosdi» demadingizmi?
Mingboshi kulib yubordi:
–«
Yuk
bosdi» degan bo‘lsam «qanday
yuk
?» deb so‘ragin-da,
bachchag‘ar! –dedi u.
Bu vaqtda uydagilar ham asta-sekin tashqariga chiqib yaqin
o‘rtaga kelgan edilar. Mingboshi davom qildi:
–Uchalang
yuk
misan menga?
–Nima og‘irimiz tushdi sizga? –dedi Xadichaxon
. (Cho‘lpon)
Ko‘p ma’noli
yuk
so‘zi mingboshi nutqida «ortiqcha tashvish»
ma’nosida, ya’ni «uchta xotini o‘n puddan o‘ttiz pud» dahmaza
ma’nosida qo‘llangan, xotinlar esa bu so‘zning qayd etilgan 4-
ma’nosida tushunganlar, shu tarzda kulgili holat yuzaga kelgan.
Ko‘p ma’nolilik asosan so‘zlarga xos xususiyat bo‘lib bir
so‘zning birdan ortiq ma’noga ega bo‘lishi tushuniladi. Iboralarda
ham ko‘p ma’nolilikni kuzatish mumkin. Masalan:
yuragi qinidan
chiqmoq
iborasi sevinchni va qattiq qo‘rquvni
ifodalashga xizmat
qiladi.
Qizning paranjisini ko‘rishi bilanoq yigitning yuragi qinidan
chiqayozdi
(Oybek).
Qo‘rqmayman deb bo‘lmaydi, o‘g‘lim. Shunaqa
vaqtda odamning yuragi qinidan chiqib ketadi
(A.Qahhor).
Bosh
suqmoq
– qisqa fursatga kirmoq, xabar olmoq; aralashmoq, odamlarga
qo‘shilmoq.
Tomdan tarasha tushganday
– kutilmaganda, qo‘qqisdan;
qo‘pol tarzda.
Dostları ilə paylaş: 
