bunday aloqadorlik bitta yoki bir necha bo‘lishi mumkin. Bitta va
ikkitalik turini tahlil qilish qulay. Agar ikkitadan ortiq bo‘lsa tahlil
murakkablashib ketadi. Bunday paytda eng
xarakterlisi va matnning
tashkillanishida yetakchilik qiladiganini olamiz. Buni quyidagicha
formulalashtirishimiz mumkin:
1. m=(bx-ax);
2. m=n·(bx-ax)
Bunda m-matn so‘zining belgisi, «
bx»
-birlamchi xususiyat,
«
ax»
-aloqador xususiyat, agar matn ikki va undan ortiq
aloqadorliklardan tuzilgan bo‘lsa «
n»
belgisi o‘rniga ularning
miqdorini ko‘rsatamiz.
3. Izoh mazmunli matnlar
(Le texte argumentatif – argumentli
matn). Bunday matnda aytilayotgan fikrning ishonarliligini ta’kidlash
uchun turli dalil va izohlar keltiriladi.
Asoslash, isbotlash, o‘zini
oqlashga urinish yoki himoya maqsadida har xil vajlarni keltirish
argumentli matn tipining o‘ziga xos jihatlaridan hisoblanadi. Fikr
bilan keltirilgan dalil o‘rtasida
mantiqiy bog‘liqlik
ning (connecteurs
logiques) bo‘lishi muhim sanaladi.
Bunday matnda chunki, zero,
lekin, aslida, shuning uchun, to‘g‘risini (ochig‘ini, rostini) aytganda,
eshitishimga
qaraganda, bilishimcha, taxminimcha kabi birliklar (le
lexique apprėciatif) qo‘llanilganligini ko‘ramiz. Kitobxonni yoki
tinglovchini ishontirish asosiy maqsad bo‘lganligi
uchun shunga mos
ritorik uslub tanlanadi. Badiiy tasvir vositalaridan foydalaniladi.
Gaplar o‘zaro zich bog‘langan va ta’kid ohangi sezilib turadigan matn
tipi hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: 
