Mavzu: Ko’rishda nuqsoni bo’lgan bolalar maktabida tarbiyaning mohiyati

Analizatorlarning tuzilishi nafaqat atrofdan kelayotgan taasurotlarni qabul qilish bakli ularni taxlil qilish, faoliyatni nazorat qilishni ta’minlaydi. SHui ta’kidlash joizki, ko‘rish analizatorining zararlanishi nsonni ruxiy jarayonlarining turli tomonlariga salbiy ta’sir etar ekan. 181 Olib borayotgan ishimizning dolzarbligi ko‘rishda nuqsoni bo‘lgan maktabgacha yoshdagi bolalarning nutqini rivojlantirish xususiyatlarini o‘rganish, shuningdek, nutq kamchiliklarini bartaraf etishning pedagogik texnologiyasini nazariy asoslash va ishlab chiqishdan iborat. Ya’ni ko‘zi ojiz bolalarda diqqat, sezgi, idrok, xotira, tasavvur, hayol, tafakkur va nutq jarayonlari meyordan chetga chiqishi ko‘zda tutiladi. Ular atrof muxitni, undagi predmet xossalarini, voqealar moxiyatini tushinishida paypaslab sezish idroki katta rol o‘ynaydi.

• Analizatorlarning tuzilishi nafaqat atrofdan kelayotgan taasurotlarni qabul qilish bakli ularni taxlil qilish, faoliyatni nazorat qilishni ta’minlaydi. SHui ta’kidlash joizki, ko‘rish analizatorining zararlanishi nsonni ruxiy jarayonlarining turli tomonlariga salbiy ta’sir etar ekan. 181 Olib borayotgan ishimizning dolzarbligi ko‘rishda nuqsoni bo‘lgan maktabgacha yoshdagi bolalarning nutqini rivojlantirish xususiyatlarini o‘rganish, shuningdek, nutq kamchiliklarini bartaraf etishning pedagogik texnologiyasini nazariy asoslash va ishlab chiqishdan iborat. Ya’ni ko‘zi ojiz bolalarda diqqat, sezgi, idrok, xotira, tasavvur, hayol, tafakkur va nutq jarayonlari meyordan chetga chiqishi ko‘zda tutiladi. Ular atrof muxitni, undagi predmet xossalarini, voqealar moxiyatini tushinishida paypaslab sezish idroki katta rol o‘ynaydi.
• O‘zbekistonda ko‘zi ojiz bolalarning xotira jarayonlari olimlar tomonidan chuqur o‘rganilmaganlifi, tadqiqotimizning dolzarbligini bildiradi. L.S.Vigоtskiy tоmоnidаn, ko‘rlаr оltinchi sеzgi (hаrаkаt) gа egаligi ko‘rsаtilib, u ulаrgа prеdmеtlаrni mаsоfаdа sеzishgа rаnglаrni hаm sеzishgа imkоniyat yarаtаdi. Tа’lim jаrаyonidа pеdаgоg, оtа-оnаlаr ko‘rlikni kоmpеnsаsiya qilish bоlаdа uning hаyotining birinchi оylаridаn bоshlаnishini hisоbgа оlish lоzim. Ko‘rlikni kоmpеnsаsiyalаsh, dеydi L.I.Sоlnsеvа, butun psiхik tа’lim tizimini, sеnsоr tizimini, intеllеktuаl kоmpоnеntlаrni o‘z ichigа оlаdiki, bulаr bоlаlаrgа аdеkvаt vа tаshqi dunyoni аktiv аks etirаdigаn vа bоlаlаrni yoshigа qаrаb hаr хil shаkldаgi fаоliyat bilаn shug’ullаnishigа imkоniyatlаr yarаtib bеrаdi.