Maye mexanikasi Maye mexanikasi elmi və onun mexanikada rolu

2. Pito borusu. Bu boru vasitəsilə açıq axarlarda və borularda sürəti ölçürlər.

Şəkil

Pito borusu 1 tərəfi 90əyilmiş borucudan ibarət­dir. Pito borusu axının əksinə qoyulur. Əvvəlcə açıq axarda sürəti tapaq. Bunun üçün axın içərisində bir-birindən müəyyən məsafədə iki kəsik götürək. Bu kəsiklər üçün Bernulli tənliyi yazaq

.
= , ₁= ₂= 1 qəbul edək. H_w - ni nəzərə almayaq olacaq


h- pyezometrik göstərişidir. Itkiləri nəzərə almadığımız üçün bu nəzəri sürət olacaq,yəni = _nəz . Həqiqi sürət isə
_hər = .
- sürət əmsalıdır və onun qiyməti təqribən birdir (≈1,0).
Borularda sürəti ölçmək üçün pito borusunda yanına bir pyezometr də əlavə olunur
, _hər =
h – pyezometrlərin göstərişlərinin fərqidir.

Şəkil


HIDRAVLIK MÜQAVIMƏTLƏRIN NÖVLƏRI

Həqiqi mayenin boruda hərəkətində yaranan hidravlik müqaviməti iki yerə ayırmaq olar.

,
- boru uzunluğunda mayenin özlülüyü nəticəsində yaranan sürtünmə qüvvələrinin dəf olunmasına sərf olan basqı itkisidir. Onu aşağıdakı Darsi-Veysbax düsturu ilə tapmaq olar
,
burada - hidravlik müqavimət əmsalıdır.
h_yer. - yerli müqavimətlərə cərf olan basqı itkisidir. Onu aşağıdakı düstur ilə tapa bilərik

- yerli müqavimət əmsalıdır. Vahid uzunluğa düşən hidravlik itkiyə hidravlik maillik deyilir.

l - borunun uzunluğu; H_w - həmin uzunluqdakı hidravlik itkidir. Əgər maye üfqi boruda qərarlanan müntəzəm hərəkət edərsə, yəni
Z₁ = Z₂, olarsa, onda hidravlik mailliyə