Aytən Quliyeva
82
“Divar” hekay
ələrini nəzərdə tuturam. Vaqif Səmədoğluda və
Ya
şarda doğmaların yadlaşması, əlaqələrin itməsi kimi qoyulan
prob
lem Anarın yaradıcılığında bəşəri anlamda, materiya ilə in-
sa
nın bir-birinə yadlaşması anlamındadır. Ümumiyyətlə, Anarın
90-
cı illər yaradıcılığında insanın cəmiyyətdən, ətraf mühitdən,
dünyadan t
əcridi, eyni zamanda, etnos daxili yadlaşma situasiya-
dan asılı olaraq gizli və açıq məzmunda təzahürü edir”(28,34).
S
ənətkarın “Taksi və vaxt”, “Gürcü familiyası” hekayələrinin
q
əhrəmanları ilə “O”nun taleyi arasında bir çox oxşar cəhətlər
n
əzərə çarpmaqdadır. “O” da əbədiyyən itirdiyi, ötmüş günlərini
qaytarmaq ist
əyir. “O” da təkdir, yalqızdır. Eynən “Taksi və
vax
tın” qəhrəmanı kimi, Oqtay kimi, lakin onlardan daha dəh-
şətli bir təkliyin, cəmiyyətə yadlaşmanın ağır nəticələrinə məh-
kumdur. “O”nun t
əkliyi daha qlobal bir xarakterə malikdir, on-
dan qurtuluşun heç bir yolu yoxdur. Oqtay öz “uşaqlıq ölkəsi”n-
d
ən uzaqlaşmış, ayrılmış “böyüklər diyarı”na düşmüş “mühacir-
dirs
ə” və bunun ağrısı ilə yaşamalı olmuşdursa, “O” doğma şə-
h
ərində yalnız yağan yağışdan, buludlardan, həm də adi yağış-
dan yox, “keçmişdən yağan yağışdan” başqa ona heç bir məh-
r
əm insanın olmadığı cəmiyyətdə tək qalmışdır. “O”nun faciəsi
m
ənəvi-əxlaqi harmoniyasi pozulmuş cəmiyyətdə və bu cəmiy-
y
ətin xaosunda mənəvi azadlığını itirmiş insanların mühitində
ya
şamaq kimi daha dərin xarakter daşıyır.
“Qırmızı limuzin” hekayəsi Anarın yaradıcılığının ən dəyərli
nü
munələrindəndir. Hekayənin qəhrəmanı özünəməxsus tipoloji
xa
rakterinə görə “ömrü boyu tək yaşamağa alışmış”, “yalqızlıqla
məhrəmləşmiş”, tək-tənha yaşadığı mənzilində kilidlənmiş,
“Gür
cü familiyası”, “Mən, sən, o və telefon” qəhrəmanlarının
xa
rakterik xüsusiyyətləri ilə vahid kontekst təşkil edir” (36).
Sevilən yazıçımız “Qırmızı limuzin”dən cəmi bir neçə il son-
ra “Vahimə” hekayəsini qələmə alır. Və bu hekayə ilə “Qırmızı
li
muzin”də qaldırdığı insan və cəmiyyət probleminə daha pro-
fes
sional bir şəkildə qayıdır.
Dostları ilə paylaş: |