Aytən Quliyeva
80
Bu da ustalıqdır”(40).
Anarın 1991-ci ildə qələmə aldığı “Qırmızı limuzin” hekayəsi
cəmiyyətdə baş verən dəyişikliklərin müasir insana təsirini əks
et
dirmək baxımından çox səciyyəvidir. Hekayənin mərkəzində
in
san və cəmiyyət problemi dayanır.
“Qırmızı limuzin” maraqlı bir kompozisiya ilə başlayır. “O”
ad
landırılan qəhrəman qəribə bir yuxu görürür. Bu yuxu vasitə-
si
lə Anar çağdaş insanın qorxularını, cəmiyyətdə yalqızlaşması-
nın dəhşətlərini açır. Əsərin fabulası sanki yuxu içində yuxunu
xa
tırladır.
“O” yuxusunda tanıdığı şəhərin sal divarlarına dirənən dala-
nında azdığını görür, dəhşətli hisslər, həyəcanlar keçirir. “O” kü-
ç
ənin bu dar labirintindən canını qurtamağa çalışır, bu zaman
qorxusunun
əsl səbəbini anlayır. Bu, belə dar küçələrdən keçmə-
si qeyri-
mümkün olan “qırmızı limuzinin” uğultulu motorunun
s
əsidir. Və bu “qırmızı limuzin” əsər boyu qəhrəmanı durmadan
t
əqib edir.
“O” Anarın bir çox qəhrəmanları kimi “dəqiq ömür cədvə-
li”n
ə malik və bu cədvəldən bezən, lakin artıq bu yaşam tərzinə
alışmış insandır. Artıq on səkkiz ildir ki, o, eyni qrafiklə yaşayır.
Bu qrafikd
ə illər, aylar, günlər, saatlar, hətta dəqiqələr belə eyni-
likl
ə təkrarlanır.
“O” oyandıqda hər şeyin yuxu olduğuna sevinir. Lakin işə
ged
ərkən “qırmızı limuzin”i həyatda görməsi ilə hadisələrə dü-
yün vurulur. İçində sürücüsü olmayan “qırmızı limuzin” qəhrə-
ma
nı gün boyunca təqib edir. Bu təqiblə razılaşan “O” sanki bu
müdd
ət ərzində həyatının boşluğunu, mənasızlığını dərk edir.
“O” el
ə bir cəmiyyətdə yaşayır ki, bu cəmiyyətin nümayəndə-
l
əri arasında mənəvi əlaqələr qırılmış, davranış qaydaları dəyiş-
miş, insanlar bir-birindən tamamilə uzaqlaşmışdır. Onların hə-
yatında tənhalıq, özünə qapanma hökm sürür.
Kuliminasiya m
əqamında “O” sövq-təbii olaraq “qırmızı li-
muzin”d
ən canın qurtarmaq üçün unutduğu, illərlə qapısını aç-
ma
dığı Katibəyə pənah gətirir. Lakin “O” bu şəhərdə son ümidi,
|