Anar – 75
79
təkbətək qalması, digər tərəfdən yazıçının, əgər belə demək
müm
künsə, yaradıcılıq təkamülü, mövcud ictimai-mənəvi hadi-
sələrə reaksiyası, əhval-ruhiyyəsi ilə bağlıdır”(21,27).
90-
cı illərdə cəmiyyətimizdə baş verən mürəkkəb ictimai-si-
ya
si, mənəvi-əxlaqi dəyişikliklər yazıçının yaradıcılığına da bö-
yü
k təsir göstərmişdir. O, “Qırmızı limuzin”, “Vahimə”, “Mu-
hak
kak görüşürüz” hekayələrində müstəqillik dövrü ərəfəsini və
bu mərhələnin başlanğıc illərinin mürəkkəbliyinin özünəməxsus
niga
rançılığını bədii cəhətdən əsaslandırmışdır.
Bu hekayələrdə son illərdə cəmiyyətdə insan qarşısına çıxan
mü
rəkkəb ictima-siyasi, mənəvi-əxlaqi problemlərin insan təfək-
kü
rünə, məişətinə, yaşam şəklinə təsiri ön plana çəkilir. İnsan
və cəmiyyət probleminə Anar yaradıcılığında verilən önəmi N.
Cəfərov belə qiymətləndirir: “Azərbaycan insanını Azərbaycan
cəmiyyətinin (ümumən cəmiyyətin!) total ictimai-siyasi psixo-
zun
dan xilas etmək yazıçının son dövrdə çapdan çıxmış “Otel
ota
ğı” kitabı kimi, 60-cı illərdən (yaradıcılığa başlayandan) bəri
yaz
dığı, demək olar ki, bütün əsərlərinin əsas ideyasını təşkil
edir”(21,13).
90-
cı illərdə xalqımızın başına gətirilən müsibətlər, çağdaş
in
sanın daxili sarsıntıları, qarmaqarışıq hadisələr məngənəsində
çal
xalanan dünya qarşısında tənhalığı, cəmiyyətə yadlaşması,
mənəvi-əxlaqi dəyərlərinin sarsılması, bunun nəticəsində şəxsiy-
yətin öncə mənən, daha sonra isə cismən məhvi kimi önəmli
amil
lər Anarın “Qırmızı limuzin” və “Vahimə” hekayələrinin
əsasını təşkil edir. “Anarın 90-cı illər yaradıcılığı 90-cı illərin
ov
qatını əslən əks etdirir. Doğrudur, burada on illiyin geniş epik
plan
da inikası yoxdur. Ancaq epizodlarda, xatirə-düşüncə simp-
tom
ları ilə, zaman məkan dəyişmələri ilə, sözarası məqamlarda,
lətifə obrazlarında, irili-xırdalı lövhələr şəklində, parça-parça,
qəlpə-qəlpə həyat qələmə alınır, ancaq hər bir şey həqiqətdir, hər
qəlpə bir bütövün xislətini canlandırır. Bu qəlpələr seriya hadi-
sələr kimi bir-birinə calanıb, zamanın hadisələr silsiləsini can-
lan
dırır, həyatın bütün ziddiyyətləri haqqında təsəvvür yaradır.
|