Mehman Süleymanov
106
müstəqil məlikliklərin yaradılması haqqında düşünmürdülər (135).
Müəllif bunu başqa səbəblərlə bağlamağa çalışsa da, əslində vəziyyət
yuxarıda qeyd edildiyi kimi idi. Yəni, erməni iddialarının mahiyyəti
Rusiya sarayı tərəfindən yaxşıca anlaşılırdı və onlardan yaxşı halda
xanlığa və müsəlman əhaliyə qarşı xəyanətkarlıqda və düşmənçilikdə
istifadə olunurdu.
Sonrakı bir neçə il ərzində Qarabağ xanlığında vəziyyət nisbətən sakit
keçdi. Bu bir tərəfdən Rusiyanın Osmanlı dövləti ilə müharibə aparması,
Rusiya qoşunlarının İrəvan xanlığı üzərinə hücumu, başlıcası isə Rusiya
sarayının əsas diqqətinin Avropa cəbhəsinə cəmləşməsi ilə bağlı idi. Şah
sarayının, o cümlədən Abbas Mirzənin diqqəti isə Fransa ilə
münasibətlərin aydınlaşdırılmasına, Fransa hərbçilərinin köməyi ilə şah
qoşunlarının yenidən qurulmasına istiqamətlənmişdi. Bununla belə, şah
sarayı nə diplomatik sahədə Azərbaycan xanlıqları uğrunda niyyətlərinə,
nə də qoşunların ciddi şəkildə yenidən qurulmasına nail oldu. Doğrudur,
fransalı mütəxəssislərin köməyi ilə şah qoşunlarında baş verən
dəyişikliklər istisna edilməməlidir. Lakin şah qüvvələri Qafqaz
cəbhəsində ciddi üstünlüklərə yol açan dəyişiklikləri əldə edə bilmədi.
Gülüstan müqaviləsi
107
İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ VƏ ƏDƏBİYYAT
1. Акты Собранные Кавказской Археологической Комиссии
(АКАК). Т. I, Тифлис, 1866, с.692
2. Акты Собранные Кавказской Археологической Комиссии
(АКАК). Т. II, Тифлис, 1868, с.696
3. АКАК, т. II, c.703
4. Присоединение Восточной Армении к Росии. Ереван, т. I, 1972,
с.9
5. АКАК, т. II, c.696
6. АКАК, т. II, c.696-697
7. АКАК, т. II, c.697
8. АКАК, т. II, c.697
9. АКАК, т. II, c.698
10. Əhməd bəy Cavanşir. Qarabağ xanlığının 1747-1805-ci illərdə siyasi
vəziyyətinə dair. Bax: Qarabağnamələr. Birinci kitab. Bakı, 1989,
s.150-183
11. Rzaqulu bəy Mirzə Camal oğlu. Pənah xanın və İbrahim xanın
Qarabağda hakimiyyətləri və o zamanın hadisələri, s.232. Bax:
Qarabağnamələr. İkinci kitab. Bakı, 1991, s.203-248;
12. АКАК, т. II, c.698
13. АКАК, т. II, c.700
14. АКАК, т. II, c.699
15. АКАК, т. II, c.699; Дубровин Н. История войны и вла-дычества
русских на Кавказе. Т. IV, C-Петербург, 1886, с.422
16. Дубровин Н. , т. IV, с.422
17. АКАК, т. II, c.701
18. Rzaqulu bəy Mirzə Camal oğlu, s.232
19. Xəzani, Mir Mehdi “Kitabi tarixi Qarabağ”, s.162. Bax:
Qarabağnamələr. İkinci kitab, Bakı 1991 s.94-204
20. Xəzani M.M., s.163-165
21. АКАК, т. II, c.704
22. АКАК, т. II, c.703
23. АКАК, т. II, c.704
24. Kürəkçay müqaviləsi.
www.az.wikipediia.org/wiki/kürəkçay_müqaviləsi
25. Yenə orada
26. АКАК, т. II, c.703
27. АКАК, т. II, c.704, 705
28. АКАК, т. II, c.706, 707
Mehman Süleymanov
108
29. АКАК, т. II, c.708
30. Əlizadə, Həsən İxfa. Şuşa şəhərinin tarixi, s.335. Bax:
Qarabağnamələr. İkinci kitab. Bakı, 1991, s.310-350
31.
رصان یمجن
.
ازريم سابع
.
،نارھت
1374
ص ،
.
144
32.
،رصان یمجن
145
33. Дубровин Н. , т. IV, с.434
34. Дубровин Н. , т. IV, с.435
35. Дубровин Н. , т. IV, с.436
36. АКАК, т. II, c.709
37. АКАК, т. II, c.709
38. Дубровин Н. , т. IV, с.440
39. 225
یلبند قازرلادبع
.
هيناطلس رثام
.
،نارھت
1382
ص ،
.
40.
شورسگنھآ
)
راگن عياقو قيداص دمحم ازريم
.
سور و ناريا یاھگنج خيرات
.
،نارھت
1360
ص ،
.
108
41. Дубровин Н. , т. IV, с.440
42. Дубровин Н. , т. IV, с.436
43. Xəzani M.M., s.169
44. АКАК, т. II, c.709
45. Дубровин Н. , т. IV, с.443
46. АКАК, т. II, c.709
47.
،شورس گنھآ
109
48.
،هيناطلس رثام
226
49.
یزاريش هلا لضف ازريم
.
نينرقلوذ خيرات
.
،نارھت ،مود دلج
1380
ص ،
.
222
50. Xəzani M.M., s.170; Rzaqulu bəy Mİrzə Camal oğlu, s.234
51. Xəzani M.M., s.170
52.
،هيناطلس رثام
227
53. Дубровин Н. , т. IV, с.443
54. АКАК, т. II, c.710
55. Дубровин Н. , т. IV, с.443
56. АКАК, т. II, c.710
56a. АКАК, т. II, c.708
57.
،هيناطلس رثام
228
58. Дубровин Н. , т. IV, с.446
59.
طلس رثام
،هينا
229
60. Дубровин Н. , т. IV, с.447
61.
،شورس گنھآ
110
62. АКАК, т. II, c.710
63.
،شورس گنھآ
111
64. АКАК, т. II, c.710; Дубровин Н. , т. IV, с.447-448
65. АКАК, т. II, c.834
Gülüstan müqaviləsi
109
66. Xəzani M.M., s.171
67. АКАК, т. II, c.834-836
68. Дубровин Н. , т. IV, с.450
69. Дубровин Н. , т. IV, с.450
70. Потто В. Кавказская война.Т. I. Глава - Подвиг полков-ника
Карягина.
www.vehi.net/istoriya/potto/kavkaz/221.html
71. Дубровин Н. , т. IV, с.451; Xəzani M.M., s.171
72. Дубровин Н. , т. IV, с.452
73.
،هيناطلس رثام
229
74. Дубровин Н. , т. IV, с.452-454
75. Дубровин Н. , т. IV, с.454
76. АКАК, т. II, c.837
77. Xəzani M.M., s.172
78. АКАК, т. II, c.712
79. Дубровин Н. , т. IV, с.457-458
80. АКАК, т. II, c.839
81.
،شورس گنھآ
116
82.
،هيناطلس رثام
229
-
230
83. АКАК, т. II, c.839
84. АКАК, т. II, c.839
85. Дубровин Н. , т. IV, с.461
86. АКАК, т. II, c.838
87. АКАК, т. II, c.846
88.
،شورس گنھآ
116
89.
،هيناطلس رثام
231
یقت دمحم
رھپس کلملاناسل
.
خيراوتلا خيرات
.
هيراجاق خيرات
.
،نارھت ،لوا دلج
1377
،
ص
.
230
-
229
90. Xəzani M.M., s.173
91. АКАК, т. II, c.849
92. АКАК, т. II, c.851, 853
93. АКАК, т. II, c.725
94. АКАК, т. II, c.727
95. АКАК, т. II, c.727
96. АКАК, т. II, c.727
97. АКАК, т. II, c.727
98. Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği. Qarabağ tarixi. Bakı, 1959, s.42
99. Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği. Qarabağ tarixi. Bakı, 1959, s.42
100. Дубровин Н. История войны и владычества русских на Кавказе.
Т. V, C-Петербург, 1888, с.38
Dostları ilə paylaş: |