Meierijse Schoutsrekeningen
Yüklə 405 Kb.
|
MICROFICHE 6078.6.1.1 ghingen te samen in eene taverne om te drincken bynnen den selven dorpe in welker herbergen noch drie andere gebruederen saten en droncken van den welken die eene riep tot desen voirs. Ghybert zonen gesellen : “Compt drincken”, dair op die selve Ghyberts kynderen antworden van den selven : “Gesellen wy dancken u wel wy willen wy willen hier oic drincken van den selven …betalen”, dwelc een van den anderen gebruederen die dair saten en droncken nam in evelen moede seggende: “Zoe sie ic wel dat ghy ons veet” ende stont op ende track zyn sweert ende sloech na die voirs. Ghyberts zonen de welke alsdoen oic opschoten om hen te verwerene ende werden alle drie zeer gequetst zo dat zy zeer deerlike riepen om genade, dair op HENRIC JACOBSZOEN deenen van den gebruederen VAN HAEREN weder op hen riep: “Neen dair moets een van u drien meer hebben” ende quam mit zynen zweerde voer zyne borst gericht om een van den voirs. Ghyberts kynderen te doorsteken, dwelc Embert siende een van den voirs. gebruederen quam van achter ende nam den voirs. Henric Jacobz. mitten haeren ende stacken mit eenre daggen in zyne zijde, also dat hy bynnen v oft vi dagen dairnae starff, in welken dootslaghe dien gebuerden verweerden haeren lieden lijf ENGBERT SYMONS ZOEN, HENRIC EMONTS ZOEN ende LEENART CLAES ZOEN voirg. altijt int bescheyt gingen hoe wel zy oic gequetst waeren ende hen mids dien altijt mitten voirs. gebruederen hebben gehouden buyten lants ende die pertien helpen versoenen ende beteren – ende zyn die voirs. Henric, Engbert ende Roeloff Engberts kynder ende Engbert Symons zoen, Henric Emonts zoen ende Leenaert Claes zoen ter composicien genomen by avise van den cameren van den rekeningen myns genedigen heren te MECHELEN na behoirlike informacie op tvoirs. fayt gedaen byden voirs. schouthet van den Bossche ende van Maeslant gelijc dat al clairliken blyct byden cedullen hier overgegeven mids betalende die somme van xl rijnsgulden
van EVERARDE, RUTTE ende JANNE AERNTS ZONEN gebruederen welken Everart voirs. de VORSTER van BERLICHEM woude vangen om zekere civile brueken die hij gebruect hadde tegens den heer, welke Everart hem niet gevangen en woude geven ende woude den voirs. vorster ontworstelen alzo dat zy groot gerucht maecten onder malcanderen, dwelc die voirs. Rut ende Jan Aernts zonen vernamen dair zy saten ende droncken ende stonden op om derwaerts te gane dwelc den vorster waert gecundicht ende liet den voirs. Everart lopen eer die voirs. Rut en Jan dair quamen om welker zaken wille de schouthet van den Bossche dese voirs. gebruederen heeft doen suecken om die te doen vangen ende te corrigeren mitten rechte, dwelc de voirg. ghebruederen vernemende zijn ut hen selven comen by den schouthet ende voer die wet begherende gracie ende genade aengesien dat zy presenteerden ten heyligen te sweeren, dat zy nye hantdadich dair ane en waeren dair haer brueder gelost waert noch oick wille en hadde den vorster haeren broeder te nemen mit fortsen oft anders – ende hebben mids dien by tusschen spreken van scepenen ende andere goeden mannen tot myns genedigen heeren behoeff geloift in beternissen xx rijnsgulden exployten bynnen PEDELANT van JANNE REYNER GULDEMANS ZONE tot SCHIJNDEL om dat hij hem selven richte ende betalinge dede tot 078.6.1.3 tot SINT OEDENROODE aen OTTEN VAN DEN DOEREN van iiii lopen rogs dair af dat hij in gebreke was mids zekeren erve dat zy te samen hielden dair commer ut ginck van welker zaken dwijf haer beclaeghde ende heeft die voirs. Jan gecomponeert om dat een onnosel sake was om vii rijnsgulden
van HENRIC JAN SNIJDERS ZONE van VESSEM om dat hij infurieuse woirde gesproken hadde op DYRCKEN DIE CUPER zynen zweer seggende dat hij hem zyn hoey ut zynen beempde ontdragen soude hebben van den welken die voers. Dyrck de Cuyper hem verlanghde aen den schouthet van Kempelant, welke schouthet den voirs. Henric dach maicte voer trecht aldair ende want de voirs. Henric die voirs. woirden berouden die hy zynen zweer overseyt hadde zo en compareerde hij niet voer tgericht ende waert gecondempneert in eene peene van thien rijnsgulden te xx stuvers tstuck gerekent van den welken die voirs. schouthet van Kempelant den eenen heeft behouden voer zynen thienden penninck, alzo hier voir mynen genedigen heer den andere negen 078.6.1.4 exployten bynnen OISTERWYCK – niet; ontvangsten uit VORSTERIJEN en andere zaken zoals ‘geleyde geven’ en ‘mesdadigen dooden opt gewijdt te graven’etc. van WILLEMEN WELLENS de welke gericht is mitten zweerde om dat hy twee zyne kynderen mids crancken ongevalle gedoot ende versuempt hadde om des wille dat zij hen ontreynich hadden te wetenen dierste kynt dwelc hem ontreynicht hadde dat die voirs. Willem ontcleedde ende settet al naict in een grote 078.6.1.5 cuype mit couden water ende alst die selve Willem langen tijt dair ynne gereynicht ende gewasschen hadde, doen werp hy tvoirs. zyn kynt alzo al coudt ende naict op een bedde ongedect ende liet alzo liggen, ende des avonts als hy thuys quam vant hy tvoirs. kynt doet liggen op tvoirs. bedde – dat andere kynt dwelc hem oic ontreynicht hadde stiet hy mit enen grammen ende tornigen moede voer zyne borst mit enen stocke, alzo dat dair af starf bynnen iii oft iiii dagen, om welker zaken wille die schouthet van den Bossche den voirs. Willem heeft doen vangen ende te rechte gestelt ende voirt zo verre dair ynne geprocedeert dat die selve Willem ter executien es gestelt ende es gericht geweest mitten zweerde, alzo dat die schouthet ter beden van den gebueren ende vele anderen goeden mannen den selven Willemen heeft geconsenteert zyn kerchoff, welke goede mannen gebueren ende vrienden geloeft hebben voer die voirs. graven tot myns genedigen heren behoeff ii l. x s. gr. van PETEREN VAN ELDEREN zeemsschoenmaker oudt omtrent lxx jaeren de welke utt crancheden van zinnen hem selven verhingh ende doodde in der stadt van den Bossche vii [septima] decembris lestleden, den welken den schouthet van den Bossche buten der stadt dede sleypen ende hangen in eene fourcke, welke fourcke die scerprichter zo onsterck hadde gemaict dat zy brack bynnen iii oft iiii dagen, alzo dat die voirs. Peter dair onder vyel ende bleef liggen onder der fourken opter eerden, wair omme ennige van zynen ambachte mitten vrienden ende magen den voirs. schouthet baden om consent dat men den voirs. Peteren de welke altijt een goet dueghdelic man geheten was tot dier 078.6.1.6 quader uren toe mochte begraven werden in eenen cuyle onder der fourken voirs. betalende tot mijns genedigen heren behoeff x rijnsgulden te xx stuvers tstuck gerekent, dwelc die voirs. schouthet ten versuecke van den voirs. goeden mannen heeft geconsenteert, alzoe hier die voirs. x rijnsgulden
andere ontvangsten van zaken als ‘brantscatterien, transyneerderen etc. etc. 078.6.1.7 bijdrage aan de HEER ADOLFF VAN CLEVE – som van alle ontvangsten xlix l. v s. gr. 078.6.1.8 UITGAVEN
salaris van schout en klerk resp. xvi l. viii s. iiii d. gr. en xx s. gr.; uitgaven o.a. HENRICK CEELEN de rentmeeester van Brabant in het kwartier van ‘sBosch en alle onderschouten in hun bijdrage aan HEER ADOLFF VAN CLEVE 078.6.1.9 andere uitgaven: betreffende de composicie van Dirk Steenwech vergelijkbaar met 078.5.1.4
berechtingen: gericht metten zweerde WILLEMEN WELLENS die welke beyde zyn kynderen gedoot hadde mit ongevalle; PETEREN VAN ELDEREN zeemsschoenmaker van den Bossche gehangen in eenen fourke welke Peter hem selven hadde verhangen ende geworght; gericht JANNE TRUYEN van VELTHOVEN onder den schoutetampte van Kempelant gericht mitten zweerde welke Jan Truyen AERNDE AERNT HANNENSONE van STRIJP van live ter doot brachte ende tot PETER WOUTERS huys tot Strijp opter doeren gestoten ende geslagen hadde ende den selven Peteren op zynen solder jaeghde ende dat garen dwelc op getouwe stont in stucken sloech mit eenen zweerde, item noch meer onseden ende quaets bedriven hadde;
blijft dat men hem noch schuldich is xv l. vii s. ii d. ob.gr. – gedragen tot zynen profijte in den eynde zynre naester navolgenden rekening alsoe hier quite – gesloten xix may 1475 078.6.1.12 NIEUWE REKENING van HEER PETER VAN VERTAING over de periode Kerstmis 1474 tot en met Sint Jan 1475 078.6.2.3 van WILLEM STEENWECH poirter ende innegeseten der stad van sHertogenbossche die welke in septembri lestleden na dien dat hy zynen avontmaeltijd gedaen hadde is ghelijc alsoe hy altyt gewoenlic was comen spacieren op der MERCT aldair ende alsoe keerde doer der gevangenenpoirten aldair hij van anderen goeden mannen ende vrouwen die aldair teerden geroepen wart ende aldair comen wesende ende alsoe tot malcanderen comende, is oic corts dair na comen aldair een geheiten WOUTER GOIDSCALC den welken die selve Willem alsoe zy altyt van outs zeer goede vriende tsamen hadden geweest boot ende presenteerde een gelas met wyne, hem vragende of hem geliefde te drinckene, welc gelas de selve Wouter aenveerde ende sonder dair ut te drincken, sedte tselve gelas wederom neder opter tafelen, seggende de selve Wouter: “Willem ic en wille met u nyet drincken – ghy hebt bynnen corten dagen helpen maken enen bierprys daer my nyet wael toe en is”- antwerdende die selve Willem ende seggende: “Wouter goede vrient wairom soude dair om op my gestoirt wesen , ic meynde u dairane zeer grote vriendscap bewesen te hebben”- seggende voort die selve Wouter: “Ic en neems in gheenen dancke” ende alsoe opstaende sloech hy mit synre vuyst na den selven Willem vat[t]ende ende utreyckende zyne dagge om dair mede den selven Willem te quetsen – ende dit aensiende die andere goede mannen die oic aldair saten, zijn om alle onlede ende twist te scouwenen ende om alsoe enenyegwlycken van allen ongevalle te beschermen ende te bescudden opgestaen ende den selven Wouteren met sueten woirden versmeect als dat die selve goede mannen hem hebben bracht tot beneden van der selver poirten – die selve Willem Steenwech dat wesen aensiende ende hem beduchtende of hem die selve Wouter inder hitten hadde mogen beschamen, is vast noch omtrent twee uren dair na opter selve poirte gebleven ende tot omtrent xi uren in der nacht dat die selve Willem meynde dat den voirg. Wouter lange zoude zyn geweest in zynen vrede ende alsoe 078.6.2.4 van der selver porten gescheiden om te gane tot zynre woenstad ende alsoe zynen wech comende doer die gevangenporte voirscreven ende soe voorts doer die HYNTEMERSTRATE ende alsoe comende tegen tCloester van den Predickeren aldair by hem gheenre onrusten en vermoide opten selven Wouteren Goidscalc, die welke aldair by verleydingen van den quaden gheest hem selven geborgen hadde onder der tuynen van eenen huyse om aldair den selven Willem te lagene ende te verwachten – ende alsoe saen als die selve Wouter Goidscalc vernam die compste van den selven Willem die aldair onverwaert quam gaende, soe quam die selve Wouter ter straten weerts inne soe verre tot dat hij quam tot by den selven Willem, hebbende die selve Wouter tot zynen vordeele gewonden zynen huycke omtrent zynen eenen arme ende hant ende hebbende zyne dagge in zynre andere hant, seggende: “Staet boens staet, staet hoeresone staet ende weert u” ende alsoe al sprekende van boven neder stekende die selve Willem alsoe hy den voirs. Willem nyet wael yerstweeghs en komende liep hertelyc wederomme seggende: “Och Vrouwe van Hemelrycke laedt my doch te woorde comen”- die voirs. Wouter den voirs. roepene nyet achtende met altyt ende soe lanc soe meer den voirs. Willem vast naerder ende naerder comende ende dringende tot op die andere zijde van der voirs. straten ende alnoch alsoe vast continuerende zijn steken ende slaen, geraecte den voirs. Willem in zijne hant als dat hij dair af leemde ontfangen heeft… dien soe werde die selve Willem die voirs. Wouter kennende ende seggende die selve Willem: “Wouter wilde my emmers hier vermoerden ic bidde doch dat ghy my wat wilt tegen laten spreken, ic meyne ghy nyet wael en weet wie ic ben”; die selve Wouter nyet veels antwordende mer altyt slaende ende stekende ende hem pynende den selven Willem te snyeute 078.6.2.5 te brengen, die voirs. Willem Steenwech aensiende dat hij dus verleent ende verminckt is geworden ende wat schoone woorden hij tot den selven Wouteren heeft connen gesproken het hem nyet en heeft mogen baten, mer dat hem vast ende soe lanc soe meer die selve Wouter gepyndt heeft te nyeute te brengen, heeft die selve Willem ten alre-utersten ende lesten om zijn lijf aldus te bescudden ende beschermen utgetogen een cleyn dagsken dwelc hi dagelic aen hem hadde plegen te dragen ende dairmede hem alsoe gepyndt den selven Wouteren van hem te weren ende hem alsoe geraect een cleyn steecxken dair af de selve Wouter corts dair na van lyve ter doot quam, van welcken ongevalle na dien dat de selve Willem den vrienden van den selven Wouter gesoent ende gebeetert heeft gehadt alsoe dat behoirde, hem die voirg. schouthet nabehoirlycke ende volcomen informacie opt voirs. ongeval genomen by advise ende raide van den eerwerdigen heeren mynen heren den president ende anderen van der cameren van den rekeningen te MECHELEN alst blyct by zekeren informacien memorien ende appointemente hier overgegeven, heeft laten componeren om der somme van xviii rijnsgulden van HENRICK VOLDERS geboeren van bynnen der meyerien van ‘sHertogenbossche die welcke des is geleden den tijd van omtrent ii jaren, dat hij sittende in een gelach met zekeren andere gesellen is zeer rudelyc ende ongemanierdlyc toegesproken geweest van eenen geheiten LAUKEN VAN BAEST die oic aldair sat ende dranc, die selve Henrick dat siende ende wael wetende van welc ….ende huiveringe die selve Lauken was ende hem soe zijner omsiende 078.6.2.6 ende in vreden te bliven, is de selve Henric van zynre tafelen opghestaen ende hem alsoe ghepyndt uut den oegen dessellefs Lauken te gane te dyen ende dat hij hadde mogen synre verdracht hebben, die voerg. Lauken dit insgelycs gewaer wordende deze de selve Henric hem pijnde te absenteren, is oic van zynre tafelen opghestaen ende soe den selven Henric ghevolghet buten den selve huyse aldair sy soe hadden sitten drincken ende den selven Henricke al soe achterhaelt hebbende hem insgelics gelick hy te voere ghedaen hadde zeere rudelyc toeghesproken ende al sprekende gheslaghen ende ghesteken die selve Henrick, die gheerne des voirs. Laukens verdracht hadde ghehadt, heeft hem met wo[o]rden willen versueten ende gheseit: “Lauken vriend, ic bidde u dat ghy doch uwe slaen wilt laten”, dantwordende den selve Lauken: “Hoere sone vonne wext u ghy sy de ghene die ic sueke ende die ic geeren over langs hadde bracht is ….” ende die voirs. Henric oversiende dat hij den selven Lauken met gheenen schoinen sprekens en heeft connen te vrede gestellen, heeft om syn lyf aldus te bescudden den selven Lauken gheraect met eenen plompen onghemaecten stocken ontrent zynen hoofde van welker quetsueren hy corts daer na ghestorven is ghewest, van welken onghevalle na dien dat de selve Henric pertien ghebetert ende ghesoent heeft gehadt ghelyc alsoet dat behoirdt hem die voors. schouthet na behoirlicke informacie opt voors. ongheval ghenomen by advise van den cameren van der rekeninghe heeft laten componeren alst blyct by sekeren memoirie ende appointemente hier over ghegheven om die somme van xl rijnsche guldenen 078.6.2.7 andere ontvangsten uit breuken als vrede breken, huisstotingen, slaan van de hoogschout en de andere schouten e.d. 078.6.2.8 van GHYSBRECHT DEN CUYPERE poerter ende inghesetene der stad van ts[H]ertogenbossche die welke hem misgrepen hadde teghen die hoocheit ende heerlicheit ons ghenadichs heeren in die dat alsoe voer die wethouderen der selver stad van ts[H]ertogenbossche in den rechte comen is een gheheyten ROELOF VAN MERLAER ghemechtycht by brieven van procuracien van wegen GHERITS VAN MERLAER zyns brueders ende heeft eene aensprake ghedaen op ARNDEN VAN GHAEL mits ghebruycs wille van eenre cameren ontrent der GHEVANGENPOERTEN staende, tot den welken die selve procureur meynde interest te hebben, den welken Arnden van Ghael ende Ghysbrecht voirs. meynden het erfrecht der selver cameren toetebehoren tot zynre deffencien int recht 078.6.2.9 verstaen heeft daer toe die selve Ghysbrecht byden selven scepenenvonnisse gheadmitte[e]rt is ghewest ende alsoe als voergangen teghen den voirs. den procureur int recht ghestaen, die welke Ghysbrecht den tyd van den voirg. gedinghe duerende comen is opter merct van den Bossche voorscreven ende in synen weghe vindende eenen gheheyten PIETER COLEN die welke desselfs Gherits dochter tott eenen wettighen wyve hadde ghetrouwet heeft, tot den selven gheseyt in presencien van goede mannen dese of deser ghelicke woirde “Siet Pieter u sweer wilt my die camer die ghy weet af winnen”, antwordende de selve Pieter, dat hij dat den rechte beval, seggende noch die selve Ghysbrecht “Ghy wilt hem daer toe helpen”, antwordende de selve Pieter, dat hij dat om zynen wille niet laten en souden alsoe verre als hij hem conste met recht ghehelpen, seggende noch die selve Ghysbrecht “Gaet en foelt uwer moeder”, welke woirden hem die selve Pieter ghedroech ter waerheyt, overmids dat hy die lijden moeste om des rechts wille – daer boven is noch comen die selve Ghysbrecht ten huyse van den voirs. Gherit van Merlaer zyns adversaris ende heeft zynre huysvrouwen mids der voirs. redenen zeere quade ende ontamelicken wo[i]rden ghegheven, noch so is die selve Ghysbrecht comen totten procureur zyns voors. adversarius, hebbende die selve Ghysbrecht sulken instrumenten van wapenen by hem ende boven dien dat hy teghen den selven in rechte stont oec vele afdraghende woirde ghegeven in die camer “Ic sal u daer soe uut helpen dair ghys u niet en sult hebben te beloven al soudt my mynen hals costen”- oec is die selve Ghysbrecht comen ten huyse van LUYDOLF BOCK scepen der voors. stad van den Bossche voor den welken de voors. sake hinck noch ongheeyndt ende onghetermineert segghende 078.6.2.10 tott hem den selven “Ic hebbe horen segghen dat ghy myn camer afghewesen hebt ende by alsoe ghy my die ontwyst, ic sal daerom gescapen zyn minen hals te verliesen” ende alsoe van daer gaende nam die doer mit der hant ende loech die seere gewrdichlycke tot in manieren al of hy dat ten spyte van den selve Ludolf hadde ghedaen, dwelc oec alsoe seer wesende omme des rechts willen, die selve ghebrocht – is noch daer na comen in der cameren daer dese voors. questie om ghewest is ende heeft aldaer in versmadenisse van den rechte hem ghepyndt in stucken te slane tghene des hem beliefde als van stoelen bancken ende dierghelycke huysraden ende dat in premencie (?) ende achterdeele van den ghenen dien tghebruyck van der selver cameren alsoe mit rechte souden worden toegewesen – noch so is die selve Ghysbrecht comen ende heeft alsulken apparencie ghedaen HENRICKE SANDERS die welke in der voirs. saken bedwonghen was met rechte te tuyghen van tghene des men hem deser materien aengaende vraechde, als dat de selve Henric op der straten nyet wel en dorfte gaen onghewapent, dwelc oec ghesciet is om der rechts wille – boven allen desen is comen LAMBRECHT CUYPERS des voirs. Ghysbrechts sone ende om den selven zynen vadere noch meer te steuwene ende quaet te radene is comen mtten zynen voors. vader aen DANEELEN des voors. Gheryts sone VAN MERLAER alsoe wesende opt RAETHUYS segghende tot den selven Daneel “ U vader wilt den mynen zyne camere af winnen, compt hier af van den raethuyse, ic sal u vel vol steken gheven” fuystende zyn mes ende makende manier om den selven te trecken van zynen lyve ende so dat hy hem lyet 078.6.2.11 houden of hy soude den selven Daneelen ghesteken hebben gehaedt – ende syndie selve Ghyrbrecht ende Lambrecht syn sone noch daerboven comen voer Gheryts van Merlaer doere heur adversaire slaende ende cloppende op der doren ende roepende den voirs. Daneele ende zynre moeder uut haren huyse ende segghende met luider stemmen “Gherit u man die heeft overmids der cameren wille den duvel bynnen”, welke onredelicke manieren van doene ter kennissen comen wesende van den voors. scoutheit, heeft om daer af den selve Ghysbrecht ende Lambrechte te rechte te betrecken, doen wachten om in hachtenisse ende ghevangenisse te stellene ghelick alsoe dat behoirde – dit oec tott huerer kennissen comen wesende, wel wetende dat sy int bruekenen der voirs. pointen ende articlen hare lyf ende goet hadden misbuert indien dattet al ghesciede om desselffs wille, hebben ghesonden sekere goede mannen byden voors. scouthet ende den scepenen aldaer ende vriendelick doen bidden dat men hem in gracie ende ghenaden nemen wildt begherende ghenade voer trecht, welke scouthet ende scepenen mids beden van den goeden mannen die selve hebben in gracien genomen, behoudelyc dat sy moesten kennen alle de voirs. pointen ende articlen daer inne sy hen byder manieren voors. hadden mesdraghen ende oec insghelycs gheloven ende zekeren te houden ende te volvueren alle tghene des hem byden heer ende wet mids der antitringhen (?) voerscreven soude worden aengewesen ende gheordineert te doene, navolgende den welken die voors. Ghysbrecht ende Lambrecht tsCuypers byden voors. heer ende wet gheduempt ende ghecondempneert zyn ghewest mynen genadigen heer te gheven ter beterenissen die somme van lxxx bourgondische guldens van xx stuvers ende die te betalen ten termynen te weten dat yerste payment tott Sint Jacopsdach lestleden ende dat andere helft tot bamisse nu naistcomende, alsoe hier van den termyne van Sinte 078.6.2.12 Jacopsdaghe lestleden die somme van xl der selver Bourgondische gulden van JANNE STERCK die welke alsoe hy hadde sitten drincken met eenen priester geheyten HEER HENRIC VAN ERPE bynnen der stad van den Bossche ende alsoe die selve Jan Sterck ende Heer Henric beyde buyten den Bossche wonactich waren ende alsoe samentlyc overdraghen thuyswaerts te gane ende buyten der selver stad van den Bossche comen wesende alsoe die selve personen beyde zeere wel ende droncke waren, is gheboert dat die selve Jan Sterck emmers woudde hebben gheleent van den voors. Heer Henric één of v gulden dwelc de selve Heer Henric nyet doen en wilde,waer om die selve Jan den voerg. Heer Henric dede alsulkenen apparencie als dat de selve Heer henric hem moeste leenen iiii gulden ende hem beduchtende dat die selve Jan hoe wel hyt ghedaen hadde in dronckenscappe ende dien nyet teghenstaende is ghegaen te BRUESSEL ende heeft mids der redenen wille voerscr. de poirterie aldaer aengenomen ende dit comen wesende ter kennissen van den voerghenoempden scouthet, heeft met zynen dieneren den selven Janne in zynen wedercomen doen wachten, die welke dieneren den selven Janne alsoe hebben ghevangen ende ghevanghen wesende heeft de selve Jan begheert ghenade voer recht ende want tvoirs. fait by avonde ghesciede ende dat ment daer om zeer qualyc soude comen ende hem 078.6.3.1 betuyghen oec mede ghemerct dat het niet ghesciede dan in rechter dronckenscape, so heeft die selve scouthet den voors. Janne Sterck deaer om laten componeren om die somme van lxxx rijnsch gulden
ghecondempneert ghewest is onder dandere in beternisse van die te gane enen wech te ROME voer den welken wech hem die heeren van den cameren van den rekeninghe hem hebben laten componeren alst blyct by zekeren memorien hier over ghegheven omme die somme van xii rijnsche guldenen – hier volgt de lijst met breuken als vuistslagen, messen trekken etc. 078.6.3.3 exployten onder den scoutetampt van MASELANT van JANNE VAN ZOMEREN die welke in den somer lestleden comen is in den dorpe van ROESMALEN ter kennissen by zynen vriendekens ende alsoe hy daer met meer anderen sat in goeden gheselscape en dranc in eene taverne gheheyten DE MUTS in welcker herberghen oec sat en dranc JAN DE BROUWERE zwagher desselffs Jan van Someren, welc Jan de Brouwere alsoe hy onredelyc was vernuempt van sprekene seyde totten selven Janne van Zomeren dat syne dochtere dien hy hem ghegheven hadde tott eenen wettighe wyve ware eene quade hoere ende dat zy mesdede met meer andere mannen, de voirs. Jan van Someren dat aenhoerende ende om der selver zynre dochter in hare eere te houdenen, antwoorde den selven Brouwere dat hy die fame nyet over zyne dochter ghehoert hadde ende meynde wart het alsoe dat men dat ondersochte men dat alsoe nyet wel betughen en soude connen, die selve Jan de Brouwere alsoe hy qualyc ghesijnt was, is ter stont daer na opghescoeten ende hem ghepyndt te spannen eenen boghe ende daer mede den selven Jan van Zomeren te nyeute te bringhen – die voirs. van Zomeren des ghewart wordende is hem terstont uut den oghen desselffs Jans de Brouwere ghemaect ende ghegaen by Janne voers. dochter desselffs Broewers huysvrouwe, die welke hem terstont ghevolght is ghewest ende daer comen wesende heeft deselve breuwere totten selven Jan van Zomeren gheseyt ghelyc alsoe hy van te voeren ghedaen hadde, nemende oec daer boven zyne dagge in zyn hant om hem daer mede te quetsen, dit aensiende des voors. Jans Brouwers huysvrouwe dochter van den selven Jan van Zomeren om alle onrust te beletten is tusschen beyde ghecomen ende so vele ghedaen als dat de selve hare vader tott utten huyse comen is ende als doe die dore toe ghesloten ende den selven haeren man daer bynnen behouden soe mit sueticheyden ende anderssints, die selve 078.6.3.4 Jan van Zomeren aldus ut der veren wesende is mit hitten bloede weder vallende eenen pycke ten voirs. huyse weerts inne om den selven Brouwere daer mede te geraken ende alsoe meynende den selve Brouwer te geraeken is by quader avontueren worden geraeckende zynre dochter een cleyn steexken ende mids dien dat de selve Jan de Brouwer haeren man bynnen iii oft iiii dagen daer te voeren zeer ontamelyc ende ongemanierdelyc aengegaen was van ….. ende stoelene, is de selve zynen huysvrouwe ende die voirs. Jans van Zomeren dochter van lyve ter doot comen van welken ongeval die voirs. scouthet den voirs. Jan van Zomeren by advise van der cameren van den rekeninghe voirs. heeft doen componeren alst blyct by zekeren memorien ende appointement hier overgegeven om die somme van xii rijns gulden 078.6.3.5 exployten bynnen OISTERWYCK van JANNE NELLEN die welcke met DIEDERICKE NELLENS zynen natuerlycken sone comen is in der vridicheyt van OISTERWYCK om aldair zekere zaken van brulochte te sluyten die zy op handen hadden, soe dat die selve Diederyc ter selver tyd alleene is gegaen ten huyse HEREN FLORYS GHYSBRECHTSSOEN oic aldaer woenende om met hem te sprekene van huwelicke, die de selve Diederic in meyningen was van doene ende dat ten selven tyde die selve Diederic worde kyvende tegen den brueder desselffs Heer Florys, die welcke den selve Diederic geslagen heeft, dwelc comen wesende ter kennissen van den selven Janne Nellens des voirs. Diederics vader, is ter stont om den voirs. zynen sone te beschermen darwairts gegaen – ende opten wech alsoe comende is dair tegen hem comen een geheiten JAN VAN HELVOIRT die welke den selven Janne Nellen in zynen arme ghenomen heeft om dien te neder te worpen ende alsoe malcanderen geaermvolt (?) hebbende is de selve Jan Nellens worden vallende op den voers. Janne Gerits ende alsoe aldus over een ligghende zyn aldaer ten nagange comen iii of iiii van den bruederen derselven heer Florys met haren ghetrockenen messen opten voirs. Janne Nellen ende Dierdericke zynen zone om hem alsoe te quedsen, waer af hem die selve Dierdicbescudde so hy best conste ende mochte i nwelker hanteringhe die selve Jan Gerits een steke ghecriech van den welken hy cort daer na ghestorven is der doot van den welken die selve Diederic aen den pertien ende vrienden desselves Jan Gerits ghesoent ende ghebetert heeft, waer om hem die voors. scouthet na behoirlicke informacie ghenome op de toecompst van den selven faite by rade ende advise van den heren van den cameren van den rekeninghe heeft laten componeren alst blyct by zekere memorien ende appointement hier overghegheven om die somme van x ryns gulden [in 2 termijnen te betalen nl. Sint Jan en kerstmis]
van GODEVAERDE ende DIEDERIC THIJS gebruederen die welke comen zijn ten huyse van JANNE DE LEEUW te OISTERWYCK ende alsoe in beyde zeer wael by drancke waren, hebben al dair eenen keetel in tween geslagen ende dair toe noch den selven Janne de Leeuwe veele quader woorden gegeven, van welcken onsedichbairheyden (?) die selve gebruederen aen den selven Janne de Leeuw gebeetert ende genouch gedaen hebben,wair om hen die selve scouthet by raide ende advise van den heren van der cameren van de rekeningen hen heeft laten componeren alst blyct by zekeren memoerien ende appointemente hier overgegeven om die somme van xxv ryns gulden ontvangsten uit de VORSTERIJEN zie rekening van de rentmeester 078.6.3.7 we noemen hier nog ’n keer het andere type ontvangsten dat in elke rekening staat opgenomen zoals: geleyde te gheven – misdadige dooden opt gewijdde te gravene – mesdadige heymelyc te richten – den ghenen die by ongevalle doot blyven verdroncken of hen selven gedoot hebben – tghene des over mesdadige in goude in silvere of anders bevonden is – gevangen ut te laten sonder te wet te stellen – saken heymelyc utgericht ende bedient andere ontvangsten als: van brantscatteren, transmeerderen ende den ghenen die dreygement daden of bedriven – nyet; van porters of borgers die op trouwen ….nyet; 078.6.3.8 van ledichgangers die gheene renten en hebben noch comenscape of ander verteringe en hanteren dair op zy hen souden mogen ontdragen – nyet; van den ghenen die met botterien of met palterien ommeghaen – nyet; van boeven ende rabauden die achter lande om broot gaen ende mechtich genomen zijn om dat te wynnen – nyet; van mannen ende vrouwen die in openbare overspoels waren of bevonden worden of dair over gemeyne fame af is – nyet; bijdrage aan de HEER ADOLPH VAN CLEVE uit renten van ‘sBosch en de meierij som van alle ontvangsten binnen deze rekening liii l. xv s. vi d. gr. 078.6.3.9 herhaling van 078.6.3.7 078.6.3.10 herhaling van 078.6.3.8 078.6.3.11 UITGAVEN salaris van schout en klerk – reis van de hoogschout van ‘sBosch naar MECHELEN een reis van 6 dagen in totaal 6 franse kronen; som van alle uitgaven xix l. xvii s. vi d. gr.
aldus is die voirs. scouthet hier sculdich xxxiii l. xix s. – ende men is hem sculdich by den eynde zynre naester voergaenden rekeningen xv l. vii s. ii d. ob.gr. – blijft xviii l. xi s. is d. ob.gr. – van desen reste is ontfanck gemaict byder vijfde rekening HENRICS CELEN van den rentmeesterscape van den Bossche eyndende ultima septembri anno 1475 folio lxxiii – also hier quite – gesloten ultima augusti anno 1475. 078.6.4.2 NIEUWE REKENING van PETER VAN VERTAING over de periode Sint Jansmisse 1475 tot en met Kerstmis 1475. van REYNEREN VAN BREDE ingeseten ende poirter der goeder stad van sHertogenbossche onlangs …..van den onderscoutet aldair, die welke ten tyde 078.6.4.3 hy diener was van den selven onderscouthet ghinc achter ende na eenen gehyeten HENRICK VAN UDEN alsoe wesende stadhouder van den selven onderscouthet synen meester, hebbende ende dragende die selve Reyner na ende achter den selven stadhelder stene roede die men gewoenlic is dagelics achter ende na den selven onderscouthet of zynen stedehouder te dragen – ende alsoe comende die selve Reyner op der MERCT by der heren huys aldair is daer na gecomen WILLEM VAN PEYNENBORCH die welcke aldaer werde spoelende ende jockende tegen eenre …..geheiten in der wandelingen JOUFFROUWE BEELE soe dat int eynde die selve Willem van Peynenborch comen is geweest mit eenen natten hoede ende heeft den voirs. Reyner dairmede op zyn aensicht geslagen ende elswaer oic soe dat die selve Willem die voirg. roede onstuck sloech, die selve Reyner tot den voirs. Reyner seggende dat het zeer quaet gedaen was dat hy hem pynde ende hen roede onstucken te slane, zyn dair na in beyden zyden quaede woorde geresen soe als dat de selve Willem de voirg. Reyner met eenre daggen heeft gesteken in zynen arme ende daerenboven noch hem gepyndt na den selven Reyneren te slane ende te stekene soe lange tydt soe vele als dat den selven Reyner van noode is geweest te bescudden ende alsoe utgetogen zynde dagge ende dairmede den selven Willem geraect te quedsene van welcke quedsueren die selve Willem corts dair na van lyve ter doot comen is – van welcken ongevalle na dien dat die selve reyner partien gesoent ende gebetert heeft gehadt gelyc als dat behoirde hem die selve scouthet na behoirlycke ende volcomen informacie opt voirs. ongeval genomen by advise ende raide van den eerwerdigen heren heren mijne heren die president ende andere van der cameren van den rekeningen te MECHELEN alst blyct by zekeren memorien informacien ende appointemente hier tsamen overgegeven heeft laten componeren om die somme van xviii ryns gulden 078.6.4.4 andere breuken zoals vrede breken, huisstotingen, slaan van schouten 078.6.4.5 tegen schepenen spreken etc. van JANNE VAN HETSRODE die welcke alsoe gebeden is geweest van eenen geheiten THIELMAN REEUW om te willen ghaen by JANNE VAN ARCKEL alsdoen ter tijd onderscouthet tot sHertogenbossche om van hem te mogen gecrigen eene dagge die hy den voirs. Thielman by avonde genomen hadde by redenen dat die selve Thielman bevonden was by avonde ende na der clocken achter straten gaende – ende alsoe die selve Jan van Hetsrode by den selven onderscouthet comende om alsoe des voirs. Thielmans dagge te gecrigene, syn die selve scouthet ende Thielman om derselver daggen wille worden alsulcke woorden hebbende als dat die selve onderscouthet den voirs. Thielman nam met zynre keelen hem oic dair toe zeer veele onredelycken woorden ghevende, die selve Thielman om hem alsoe te bescudden, greep oic den selven onderscouthet met den hare, waerom die selve Thielman by desselven onderscouthet dieneren is geweest gevangen ende op der poirten aldair geset den selven dair af laten componeren by advise als voer gelyc als dat blyct by zekeren memorien acten ende appointemente hier overgegeven om die somme van xxv ryns gulden 078.6.4.6 van WOUTEREN VAN HULSEL die welke alsoe hy op ten velt by HILVARENBEKE stont en mayde zekere vruchten geheiten spoerye ende by hem comende een arme vrouwen persoen nyet wael haer sinnen by haer hebbende ende dagelics om haere broot gaende der welcken hy woorde toecoutende ende alsoe dat die selve sottynne genouch gemeynt was aen alle mannen die haers begheerden – is die selve Wouter haer warden leyende int coren aldaer hy van der selver zynen wille gecreegh ende alsoe die selve sottynne dat naderhant warde vertellende eenre vrouwen heur moyen met der welcker zy plach te woenen is die selve moye overmids quades onst [= kwade gezindheid of genegenheid] die zy tot denselven Wouteren droech dats warden clagende ende dat meer is der selver sottynnen haer nichten met woorden dair toe brengende ende verleyende als dat zy day alsoe hebben te kennen gegeven den scouthet es HEREN VAN MERODE die welke alsoe hy dat mids zekeren anderen comparanten die hem toecomen waren selven nyet bedienen en conste noch en mochte, dat te kennen heeft gegeven den scouthet voirscreven die welcke den selven scouthet heeft ….. in den gevanckenisse brengen ende aldair zekere lange dagen geseten – ende want die selve scouthet die voirs. sake zee ronnoesel bevonden heeft den selven heeft laten componeren by advise ende raide van den heren van der cameren van den rekeningen voirscreven alst blyct by zekeren memorien acten ende appointemente dair op hier overgegeven om die somme van xxv ryns gulden, die ene helicht tot behoef ende proffijte mijns voors. genedigen heren ende dander helicht tot behoef van mynen heren van Merode gemerct dat tselve fait gesciede onder den selven [met notitie in de marge] 078.6.4.7 herhaling van 078.6.4.5 078.6.4.8 herhaling van 078.6.4.6 078.6.4.9 van CLASE WOUTER BAERSSONE van dat hy mit eenen voetboge geschoten ende gequedst hadde GHYSBRECHTE MERCELYS, den selven na dien dat hy partien gebetert ende genouch gedaen hadde ende oic na dien dat hy die toecompst van der saken volcomeic den heeren van den voirs. rekeningen int lange te kennen gegeven heeft laten componeren by advise van den selven heren alst blyct by zekeren memorien ende appointemente hier overgegeven om die somme van xii rijns gulden [half de hertog half de Heer van Merode] lijst van breuken als vuistslagen, messen trekken etc. 078.6.4.10 exployten MASELANT van JACOPPE DIE ROODE, ARNT DIRCSSONE VAN DEN DIJCKE ende LAMBRECHT PEETERSSONE VAN DEN DIJCKE die welcke comen sijnde op eene brulocht tot ROESMALEN zijn aengeveerdt geweest van enen geselle geheiten EVERART VAN DER WIJSSEN [of: Nijssen] die welcke alsoe hy wael by drancke was is den selven iii gesellen warden zeer ongemanierslyc toecallende ende dat meer is op hen allen slaende ende houwende, soe dat die een van den voirs. iii gesellen te weten den voirg. Arnt Dircx sone van den Dijcke den selven Everart enen slacht geraecte te gevene dair af hy by lancken van tyde ende oic mede by eensdeels quaden verwaene van live ter doot quam, van welcken ongevalle na dien dat die voirs. iii gesellen partien gesoent ende genouch gedaen hebben, hen die voirs. scouthet by advise ende raide als boven heeft laten componeren om die somme van xx rijnsgulden
heeft den voirs. haeren man zyne pycke genomen – dien niettegenstaende is nochtan comen die selve Rutgeerde ende heeft den selven Janne aengeveerdt ende met den hare getogen ende zeer onredelic gehandelt, soe dat emmers int eynde die selve Jan gecreech een cleyn mesken metten welcken hy den selven Rutgeerde geraecte te quedsene, dair af hy van live ter doot comen is – den selven Janne van Berlichem na dien dat die partien aengeveerdt ende genouch zyn geweest laten daer af componeren by advise van den heren van der rekencameren alst blyct by zekeren appointemente hier overgegeven om die somme van xxiiii rijnsgulden exployten KEMPELANT van ANTHONYSE JAN ABENSONE die welcke alsoe hy comen is geweest inder vridicheit van EERSELE ende aldair by avontueren warden comende op eene plaitsen aldair des voirs. scouthets dieneren woorde hadden tegen enen geheiten LAUREIJNS GERITS CARISSONE overmits dien dat die selve Laureyns met zynen medegesellen hem misdroech aen die ingesetenen tot Eersel voirs. als van den selven te nemen gelt ende andere goet doen ende om dat alsoe te bescudden die selve Anthonys partie viel met desselven scouthet dieneren, soe als dat die selve Laureijns ende zyne medegesellen zyn worden slaende na 078.6.4.12 ende op den voirs. Anthonise ende die dieneren voirscreven, in welcker torbelingen die selve Anthonys den voirg. Laureijnse geraecte te quedsen, soe dat hy corts dair na is geweest gestorven, van welcken ongevalle na dien den partien gebetert ende genouch gedaen geweest is die selve scouthet mede dat het geschiede in behulpenisse van de sheren dieneren heeft den selven Anthonyse dair af laten componeren by advise ende goetduncken van den heren van der cameren van den rekeningen voirscreven alst blyct by zekeren memoerien ende appointemente hier overgegeven om die somme van viii rijnsgulden exployten OISTERWYCK van LAURENSE DE PLATTIJNMAKER die welke comende op een velt aldair eenen schutter of vorster zekere gansen gescudt hadde den selven schutter off vorster dair om geslagen, den selven laten componeren by advise etc. etc. om xxv rijnsgulden van JANNE NELLEN van den welcken in dese voirgaende rekening mencie is gemaect ende verclairt van zynre composicien van x rijns gulden dair af die helicht is int selve naest voirgaende rekening ende hier die andere helicht beschreven bynnen den tyde van dese rekening ontvangsten uit de vorsterijen 078.6.5.1 ontvangsten uit andere zaken zoals geleyde geven, misdadige dooden opt gewijde graven etc. – geen mutaties! 078.6.5.2 idem – brantscatteren etc. etc. – geen mutaties hierop volgt een gezegelde brief van HENRICK CELEN de rentmeester van Brabant met de volgende tekst : “Ick HENRICK CELEN rentmeester van Brabant int quartier van tsHertogenbossche bekenne nu ontfangen te hebben mits desen tegenwoirdigen brieve van HEER PETEREN VAN VERTAING ridder Heer van Heeswyck hoigescouthet van den Bossche die somme van xxxi schillings vi den. groten brabants van dat hy uut causen zynre officien van der scouthetscappe voirs. sculdich was byden eynde van zynre rekeninge te wetenen van corsmisse lestleden vijfhondert vive ende tseventich van welcken xxxi schillings ende vi den. munten voirs. ic Henric rentmeester in manieren als boven my houdende (?) vernuecht ende betaelt – in kennissen der wairheit gescreven onder mynen gewoenlycken hanteycken ende in meerder tekenissen myns oepenen zegels hier aen gehangen opten x dach [maand en jaartal zijn niet leesbaar vanwege de pliek] 078.6.5.3 herhaling van 078.6.5.1 078.6.5.4 herhaling van 078.6.5.2 078.6.5.5 UITGAVEN
salaris van schout en klerk – notitie over de brief van Henric Celen; som van alle uitgaven xxxiiii l. vii s. iiii d. ob.gr. – aldus is die voirs. scouthet sculdich xxx s. i d. ob.gr. – van dyen reste is ontfanck gemaict byder 6e rekening van Henric Celen rentmeesterscape van den Bossche van den tyt eyndende ultima septembris 1476 [lxxvi] folio lxviii - die voirs. scouthet heeft d’inhout deser rekening geaffirmeert alsoe dat navolgende …….gesloten vii february anno lxxv [1475] 078.6.5.6 NIEUWE REKENING van PETER VAN VERTAING over de periode Kerstmis 1475 tot en met Sint Jans 1476
zeer donkere pagina – nauwelijks fatsoenlijk leesbaar 078.6.5.11 exployten bynnen MASELANT van HENRICKE VAN BROECHOVEN ingeseten der stad van tsHertogenbossche die welcke des is geleden den tyd van omtrent twee jaren alsoe hy in der prochien van LITTOIEN liggende heeft wat lants ende dat bevyndende ontheymt van tuynen is warden toesprekende enen geheiten GOESSEN TRIP die aldaer naest de voirs. Henrics erve stont beheymende zyns zelfs lant ende ontheymende des voirs. Henrics lant ende alsoe warde die voirs. Henric tegen den voirs. Goessen seggende dat het was quade gedaen dat hy zynen landen die welcke hy sculdich was te beheymene ontheymde hem seggende oic mede : “Goessen ghy weet wael soe wanneer ghy ennige oude tuynen afbrect dat ghy sculdich zyt dair voere andere nuwe tuynen te setten” – dair op die selve Goessen antworde ende lyde:”Henric ghy lieght dair ane ic en hebbe u nyet lief ghy zyt die ghene die myne herberge bederft – ic gelove u dat ic u u oick insgelics crencken end eletten sal dair ic kan ende mach”. Ende na tale ende wedertale soe greep die selve Goessen een bijl ende sloech na den selven Henricke soe lange ende veele [voele staat er] als dat hem die voirs. Henric weerde ende geraecte alsoe in dier weeringen den selven Goessen mit eenen bijle op zyn hoeft dat hy corts dair na dair af gestorven is geweest ende na dien dat de selve Henric die partien ende vrienden van den selven Goessen gebetert ende gesoent heeft gehadt ende na volcomen informacie opt voirs. ongeval genomen, heeft die selve scouthet den voirgenoemden Henricke van Broechoven dair af laten componeren by advise ende goetduncken van den eerwerdigen heeren van der cameren van den rekeningen myns genedichs heren tshertogen te MECHELEN voirscreven gelyc als dat blyct volcomelyc by zekeren memorien acten informacie ende appointementen hier overgegeven om die somme van twintich rijnsche gulden des afgetogen den 10ste penninck voer des scouthet van Maeslant bedienen die de goede hadde beslagen ende die sake hielp bedienen – blyft mynen genedigen heer xviii rijns gulden
[wat moeilijk leesbaar vanwege doorgelopen inkt] van ARNDE ende SIMON sonen wijlen AERTS VAN BRUESSELgeboren van NISTELROY onder Maeslant de welcke des is geleden den tyd van anderhalven jaere alsoe die selve Arnt ende Simoen mits ARNDE AFRIAENS SANDERSSONE ende meer andere ut genuechten hebben geworpen den cloot ende nadien oec wederomme gecomen in een bierhuys aldaer zy hebben sitten drincken tsamen ende na dien sittene zyn zekere woorden geresen emmers dat de voirg. Arnt van Bruessel den selven Arnde Adriaens sloech mit eenen bierpotte op zyn hooft ende by lancheiden van tyd dair na gestorven – ende na dien dat die selve Arnt ende Simoen gebruederen die dair om hen hebben vluchtich gemaict, partien hebben gebetert ende genouch gedaen hebben, heeft hen die voirg. scouthet na volcomen informacie daer op genomen ende zekere certificatie dair om gesonden aen den heren van der cameren van den rekeningen te MECHELEN laten componeren by advise ende raide van den selven heren alst blyct by zekeren appointemente ende meer andere bescheyden hier overgegeven om die somme van zesthiene rijnsch gulden van xx stuvers tstuc des afgetogen den 10de penning voer die voirs. scouthet van der Masen bedienen ende die have ende die erve van den selven Arnde ende Simoen hadde beslagen blijft mynen genedigen heer xiiii rijns gulden
Yüklə 405 Kb. Dostları ilə paylaş:
|