Memleket Hikâyeleri / Ayfer Tunç

ran  konacak,  ekranlar  sayısız  film,  televizyon  programı,  mü­
zik  kanallarıyla  dolacak  kadar  “konforlu”  bir  hale  gelmemiş 
henüz,  Anadolu  yolculuklarının  romantik  bir  tarafı  var  hâlâ. 
Yolcu  olmak  hali bir serüven  ve  bu  da  otobüs yolcularını  bir­
leştiriyor.
Genç  kız  doktor  olup  mecburi  hizmete  gideceği  zamanlar 
geldiğinde çaylar poşet, bardaklar plastik olacak;  üniforma giy­
dirilmiş  muavin  otobüste  tekerlekli  arabayı  çekiştirip  poşet­
te  çay,  kahve,  gazoz,  tatlı-tuzlu  kraker dağıtacak;  cam  şişedeki 
sular  pet  şişelere  girecek;  yolculara  kolonya  dökülmeyecek,  ıs­
lak  mendil  verilecek;  mola  tesislerinin  masalarındaki  dev  kes- 
meşeker  kavanozlarının  yerini  kâğıt  tozşeker  paketleri;  yöre­
sel  tatlı,  hediyelik  eşya  gibi  mütevazı  şeyler  satılan  dükkânla­
rın  yerini  de  büyük  marketler  alacak.  Marketlerde  elektronik 
terazilerde  tartılıp  etiketler  yapıştırılmış  gösterişli  paketlerde 
yöresel  yiyecekler,  boyun  yastığından  oyuncağa  kadar  binbir 
türlü  şey  satılacak.  Hatta  öyle  bir  zaman  gelecek  ki,  bazı  mo­
la  tesislerinin  yerini  outlet  mağazalarıyla  dolu  ruhsuz  alışveriş 
merkezleri  alacak;  McDonalds’larda  veya  franchising  köfteci­
lerde  karın doyurulup  icetea,  neskafe,  kola  içilecek.  Gece  mo­
lalarında  dörtte  üçü  karanlığa  gömülmüş bu  AVM’ler,  kapan­
mış  dükkânların  önüne  çekilmiş  şeritleriyle,  durdurulmuş  yü­
rüyen merdivenleriyle  gece  molalarının  keyfini öldürecek,  içe­
ride,  dışarıda  bir  yerlere  sığışmış  depresif yolcular  tüm  zevki 
kaçmış  molalar  bitmeden  otobüslerine  dönecekler,  hortumla 
ve  uzun  saplı  fırçalarla  otobüslerin  ön  camlarını  yıkayan  işçi­
leri seyreden  olmayacak.  Otobüsler bir şehrin girişinde durdu­
ğunda  araba  tutanlara  nane  şekeri,  acıkanlara  simit  satan  sey­
yar satıcıların binmesine  izin verilmeyecek. Amerikan yol  film­
lerindeki  tesislere benzeyecek dünya.  Kimsenin  kimseyi  umur­
samadığı,  yanda  oturan  yolcuya  açtır,  canı  çekmiştir  diye  yiye­
cek  ikram  edilmediği,  dostça  bir  sohbet  dahil  hiçbir şeyin  pay- 
laşılmadığı, yalnızlığın  cisimleştiğı bir  yer olacak.  Her insan  bir 
ada  haline  gelecek,  kimse  kimseye  ulaşamayacak,  zaten  bunu 
istemeyecek de.
221

---

Ablası  yolluk  yapmış,  paketi  açıyor,  köfte  ve  börek yiyor bi­
raz.  Bitirmiyor,  yol  uzun,  tesis  lokantalarında  yemek  pahalı. 
Hem ucuz  olsa bile  çekinir tek  başına  oturup yemeye.
Mola  bitiyor,  şoför  yerini  alıyor,  ağzında  kürdan.  Muavin 
yolcuları  sayıyor.  Otobüs  kalkıyor.  Beş  dakika  sonra  da  otobü­
sün  ışıkları  sönüyor.  Şimdi  kapkaranlık  uzanan  karayolunda 
arada bir karşıdan gelen  taşıtların farlarından ve şoförün önün­
deki  panelin ışıklarından başka ışık yok.  Tepedeki  okuma  lam­
bası yetersiz.  Karanlıkta not  tutuyor.
Derinlerden gelen horultular sayılmazsa,  çıt çıkmıyor kimse­
den.  Bazı  yolcular  ayakkabılarını  çıkarmışlar,  otobüsün  havası 
iyice  ağırlaşmış.  Yanındaki  oğlan  çocuğu  uyumuş.  Annesi  hır­
ka  örtüyor  üstüne.
Az sonra o da  uyuyakalıyor. Ama  uyuyup da hayatının bu  ilk 
büyük  Doğu  yolculuğunu  kaçırmak  endişesi  kendisini  uykuya 
teslim  etmesine  engel  oluyor,  sıçrayarak  uyanıyor.  Dağlar  yük­
sek,  yol  karanlık.  Büyük  ilçelere  girdiklerinde  veya  şehir  mer­
kezlerinin yakınından geçtiklerinde yol lambaları otobüsün içi­
ni  aydınlatır  gibi  oluyor,  ama  daha  göz  alışmadan  gene  karan­
lığa  gömülüyor  ortalık.  Bazen  yol  kenarlarında  tek  başına  bir 
evin  titrek,  beyaz ışığını görüyor.  Merak  ediyor,  gecenin  bu  en 
derin  saatlerinde, hayata  bunca  uzak bir köyün kırık dökük bir 
evinde  niye yanar o  ışık?
Şoför çok kısık sesle  Müslüm  Gürses  dinliyor.
Şu  dağlarda  kar  olsaydım,  olsaydım...  Bir  asi  rüzgâr olsaydım, 
olsaydım...  Arar bulur muydun  beni beni...  S ahipsizm ezar olsay­
dım,  olsaydım...
Sahipsiz  mezar  imgesi  içine  dokunuyor.  Dikiz  aynasından 
göz  göze  geliyorlar  şoförle,  genç  kızdan  önce  şoför çekiyor ba­
kışlarını aynadan.  Genç  kız  notlarına dönüyor.
Yine arada  uyuyup  uyanıyor, sürüyor yolculuk.  Bir sürü  kö­
yün,  kasabanın  içinden,  yanından  geçiyorlar.  Sumucak,  Kızıl­
ca,  Çörekçiler,  Belören,  Yenice,  Inköyü,  Yuvasaray,  Çeltikba- 
şı,  Çepni,  Akbük,  Tosya,  Çaykapı,  Çeltiközü,  Kavaklıçay,  Ha- 
cıhamza,  Ardıç,  Ovacıksuyu,  Durucasu,  Osmancık,  Yenida- 
nişment,  Akören,  Çorum,  Saraycık,  Gümüşhacıköy,  Karacaö-
222

---

ren,  Merzifon,  Çayırköy, Suluova, Salucu, Uzunoba, Boğazköy, 
Amasya,  Ziyaret,  Çiğdemlik,  Kuzgeçe,  Kızılkışlacık,  Taşova, 
Yolaçan,  Çalkara,  Ladik.
Niksar’a vardıklarında  otobüsün  ihtiyaç  molası  için  durdu­
ğu tesis ışık ışık.  Önünde bir çeşme var,  “içilir”  yazıyor.  Muslu­
ğa elini dayayıp su  içiyor,  lezzetine  şaşırıyor.  Harika bir su.  Ço­
cukluğundaki  Çenesuyu’nu  hatırlıyor.  Babaannesi  iyi suya  çok 
meraklıydı,  onlara  geldiğinde  babası  arkadaşının  motosikleti­
ni  alıp  Çenesuyu getirmeye giderdi.  Sonra bozuldu  o canım su­
yun  tadı.  Şimdi  Niksar’da  çeşmeden  akan  suda  çocukluğunun 
lezzetini  hatırlıyor.
Tokat yol ayırımını görüyor. Yine tabelaları geçiriyor defteri­
ne.  Turhal,  Erbaa,  Bölücek,  Tepekışla,  Kümbetli,  Sarıyazı,  Bey- 
çayırı,  Güdüklü,  Boğazbaşı,  Ormancık,  Çakmak,  Çayırpınar, 
Reşadiye,  Umurca,  Sugözü,  Koyulhisar,  Hacıilyas,  Akseki,  Za­
ra,  Şebinkarahisar,  Suşehri,  Gümüştaş,  Sıyrındı,  Sevindik, Gol­
lüce,  Çataklı,  Kanlıtaş,  Olgunlar,  Alacaatlı,  Hacıalipalangası,
•  •
Hürrempalangası,  Altınbaşak,  Kızılca,  Yollarüstü,  Uçdam,  Ter­
can,  Çalkışla,  Kükürtlü,  Hacıhamza,  Gümüşseren,  Aşkale,  Kü- 
çükgeçit,  Kayapa,  Demirgeçit..  böyle  uzayıp  gidiyor  köylerin, 
kasabaların, şehirlerin adları.
Reşadiye’de  kahvaltı  molası  veriyor  şoför.  Çayını  alırken 
kahvaltı  tabaklarına  göz  atıyor.  Bir dilim sararmış  peynir,  çü­
rük hissi veren dört siyah zeytin,  bir dilim et-balık kurumu  sa­
lamı  ve  küçücük  kutularda  bal,  reçel,  tereyağı.  Kahvaltı  tabağı 
hiç  iştah  açıcı  görünmüyor,  üstelik  çok  da  pahalı.  Yolluğunun 
sonunu  yiyor.
Güneş yükseliyor, şoförün güneş gözlüğü  takması şimdi çok 
mantıklı,  doğuya  gidiyorlar.  Yorgun  ve  heyecanlı  hissediyor 
kendini,  doğru  dürüst  uyumadığı  için  gözleri  yanıyor.  Dizleri 
tutulmuş  artık.  Köprülerden  geçiyor  otobüs.  Fırat’ın  kolu  Ka­
rasu yolun bir sağında bir solunda çağıldıyor.
llıca’ya  geliyorlar.  Buradan  sonrası  Erzurum.  Defterine  yaz­
dığı  adları  okuyor.  Suşehri.  Oldum  olası  çok  şiirli bulur bura­
nın adını.  Rüzgârlar, Ziyaret, Sevindik,  Olgunlar Üçdam,  Yolla­
rüstü hoşuna gidiyor. Hürrempalangası köyünün adını seviyor.

---