Memleket Hikâyeleri / Ayfer Tunç
Yüklə 7,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
da Highgate’in birbirinden güzel çay salonlarında da buluşma ya başladık. Bir de pazartesi toplantılarına arada bir katılan Andrea var dı. Diğerlerinden daha genç ve onlar kadar İngiliz görünme yen, giyimi özensiz, hareketleri atılgan, elleri kaba, mavi göz leri çok derin bakan bir kadındı. Andrea’da farklı bir şey vardı. Diğerleri gibi yapaya kaçan bir nezaketi yoktu. Başkalarının ne düşüneceğine dikkat ederek değil, içinden geldiği gibi davranı yordu. Överken de, eleştirirken de cesurdu, samimiydi. Diğer lerinden farklıydı kısacası. Bir gün İngilizceye çevrilmiş öyküm olup olmadığını sordu lar. Var deyince de okumak istediler. Takip eden pazartesiyi ba na ayırdılar. Öykümün İngilizcesini yüksek sesle okudular. Bitince And rea ağlamaklı gözlerle bana baktı. “Sen rebetiko nedir biliyor musun?” dedi. “Elbette,” dedim. Şaşırmadı, gülümsedi, diğerlerine baktı. Hiçbirinin yüzün de rebetikonun anlamını bilen bir ifade bulamadı. Bilip bilme diğimden emin mi olmak istedi, yoksa duygulandı da rebetiko nun ne olduğunu ben söyleyeyim mi istedi, bilmiyorum. Söyle der gibi bir işaret yaptı. “Bir tür Yunan müziği,” dedim ikimizin arasında ortak bir bağ oluşturan bu sözcüğün anlamını merak eden diğerlerine. “Sadece müzik de değil, bir tarz, anlatması çok zor.” Andrea onaylayarak başını salladı, sonra birden ağlamaya başladı. Duygularını saklamaları ve daima hafifçe gülümseme leri bebekliklerinden itibaren kendilerine öğretildiği için yanak kasları sabit hale gelen Ingilizler şaşkınlıkla Andrea’ya baktılar. “Öykün bana rebetikoyu hatırlattı. Dinlerken rebetiko söyle dim içimden,” dedi. Sanki kulaklarında hâlâ rebetiko çalıyormuş gibi yukarıya bakıyor, ellerini havada dans ettiriyordu. Yunanistan’ı çok öz lediğini söyledi diğerlerine, ülkesini anlattı. Ailesi Londra’ya göç ettiğinde dokuz yaşındaymış. Sonra beni işaret ederek, “Siz anlayamazsınız. O anlar!” dedi. 28 Londra’da tanıştığım Andrea’nın “O anlar!” dediği an, haya tımda çok mutlu olduğum anlardan biridir. Yazdığım öyküde ona rebetikoyu hatırlatan ne var bilmiyo rum. Ama Andrea’ya onu benim anlayabileceğimi hissettiren bir şey olmalı. Birbirine ezeli-ebedi düşman olması öğretilmiş iki milleti bir İngiliz masasında birbirini anlar kılan duygunun milliyetini se viyorum. Aynı denizin iki yakasında yaşayan, “Ödemiş Kavak ları” türküsünü Türkçe ve Yunanca söyleyen, aynı duygularla ağlayan iki milletten hangisi daha az Türk, hangisi daha az Yu nanlı? 29 İstanbul için bir güzelleme İstanbul İstanbul uzakta İstanbul’a ateş etmeyiniz - Cem al Siıreya Şehir dediğimiz şey haritalarda işaretlenen bir toprak parça sından, birtakım çatık kaşlı, sinirli meslek erbabının planlayıp durduğu bir arazi parçasından, iyi kötü bir altyapıyla donan mış bir yerleşim bölgesinden ya da en basitinden ansiklopedi lerde bir kavramdan ibaret değildir. Şehir dediğimiz şey res- i u ✓ • İ v " T - m 1 ■ ■ r* k * 1 L J V * | • { * i T " l i r BS mi belgelere, haritalara, nazım planlara, monografi ve ansik lopedilere sığandan, içinde yaşayanların toplamından çok da ha fazla bir şeydir. Şehir dediğimiz şey neredeyse canlı bir or ganizmadır. Şehir, yurt olduğu herkesin hatıra kesesinde kendine büyük bir yer bulan ve ruhumuza doğrudan nüfuz eden bir “şey”dir. Kendi kişisel tarihimize yataklık eden şehirlerin tarihi ile ken di tarihimizin kesiştiği zamanların önemi diğer sıradan zaman lardan fazladır. Birisi İstanbul'da on gün yerden kalkmayan karın başladığı gün evlenmiştir örneğin, bir sürü aksilik olmuştur, araba ça lışmamıştır, nikâha geç kalınmıştır. Bir başkası ilk Boğaz Köp- rüsü’nün açıldığı gün doğmuştur. Ya da bir genç önemli bir iş görüşmesinden dönerken Halaskârgazi Caddesi’nde Hrant Dink’in öldürüldüğünü öğrenmiştir ve işe başlamak sevinci İs tanbul’un tarihine düşen bu kara leke nedeniyle kursağında kalmıştır. Bir başkası sınava İstanbul Üniversitesinde girmiş tir, çıkınca Beyazıt Kulesi’nin dibine oturup hayal kurmuştur, sonra sınava girdiği bu üniversiteyi kazanmıştır ve yıllarca an latır bunu. Hatıralarımızı şehirlerimizden ayıramayız. Çünkü şehrimi zin tarihi ile kendi tarihimizin kesiştiği yerlerde özgeçmişimize ait büyük parçalar oluşur. Bence şehir bütün bunların ötesinde aşktır. Bazı insanlar şehirlerine iflah olmaz bir âşık gibi bağlıdır lar ve bazı şehirlerin âşıkları eziyet görmekten hoşlanan, sadist âşıklar gibi çılgınlık çizgisini bile aşarlar. Her şehrin âşığı da kendi aşkının, kendi şehrinin biricik, tek ve en sevilesi olduğu na inanır. Ama şehirlerle aşk tek taraflıdır, biz onun aşkından ölüp biterken, o bizi umursamaz, bizim farkımızda bile değil dir, kendi zamanını yaşar. İstanbul tam da böyle bir sevgilidir, huzurlu bir aşk vaat et mez. Aksine, inişli çıkışlı, fırtınalı bir ilişki yaşanır onunla. Ye min billah terk etmelerle, güneye yerleşmelerle, sonra baş ön- a de geri dönmeler ve bağrına tekrar sokulmalarla ilerler. Aşık ları bile İstanbul’u terk etmek ister, çünkü İstanbul sevenleri ni horlar. Hem, Ahmet Hamdi Tanpınar’a göre, İstanbul’dan ya nefret edilir ya da bu şehir uğruna ölünecek bir kadın gibi çıl gınca sevilir. Ben de kendi aşkımın biricik olduğuna inananlardanım, “Rabbin bana bir nimeti varsa o da” İstanbul’dur; canıma da okusa, iflahımı da kesse İstanbul benim için daima “gül pem be dehen”dir. İstanbul pek çok şeydir, bazen her şeydir. Dünya yansa bir çuval samanı yanmaz gibi görünür ama iç ten içe kendini hırpalar. Karmaşıktır, gururludur. Bizans’ın gü venilmez torunudur, atalarından dalavere geni almıştır, taşra nın halim selim şakinlerini korkutan bu sağı solu belirsiz ha lidir. Başka şehirler “biz” olabilir, ama İstanbul “ben”dir, bencidir, İstanbul bir bütündür. Neredeyse beş asır büyüktür başkentten ve başkent olma unvanını alçakgönüllülük olduğu sanılan gizli bir kibirle teslim etmiştir Ankara’ya. Başkenti ve daha pek çok şehri milli mimari donatmıştır, ama İstanbul’u Mimar Sinan İs tanbul yapmıştır. Akmayan trafiğinin çığlığı bile stadyumda sahneye konmuş bir şova benzer. 32 Yüklə 7,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|