Metodologiyasi

shi m um kin, 
biroq bu holda taraqqiyot jarayo ni o c h ilm a y qoli- 
shi m um kin. T izim li tu z ilish jih a td a n va fu n k sion al jih a td a n ta h ­
lil esa h ad d an ta sh q ari ab strak tlash tirish g a va fo rm allash tirish g a 
olib kelishi m u m k in .
Y uqorida ta rix iy ta d q iq o tla rn in g eng asosiy ko‘p h o llard a 
qo'llan ilad ig an uslublari haqida so‘z yuritild i. S hu n g a alo h id a 
e ’tibor qaratish k erak ki, u la rn in g b iro rtasi h am ta d q iq o tla r ja r a ­
yonida b arch a ta d q iq o tla r u ch un xos (universal) va m utlaq uslub 
b o'lishi m u m k in em as. U la rd a n ta d q iq o tla r ja ra y o n id a u m u m - 
lashtirilgan h olda va ta d q iq o tn in g tu rli m a zm u n i h a m d a q ism - 
laridan kelib ch iq q an h o lda eng sam ara li h iso b la n g a n larid an foy- 
d alanish m aqsadga m uvofiqdir. U la rn in g falsafiy va u m u m fa n
xususiyatlarini h am n a z a rd a n q o ch irm aslik kerak, bu esa ta rix ­
chiga ta d q iq o tlar ja ra y o n id a turli x ato lik lar va n o an iq lik larg a yo
‘1 
qo'y m aslik u ch u n asos bo'Iadi.
Tayanch tushunchalar: 
T arixiy-genetik uslub, gen etik uslub, 
retroprospektiv uslub, sin x ro n uslub, xronologik uslub, d iax ro n
uslub, tarix iy taqqo slash uslubi, ta rix iy tipologik uslub, tarix iy
tizim li uslub, m uam m ov iy -x ron olog ik uslub, dav rlash tirish m e to - 
di, d eduktiv yondashuv, nazariy ta h lil, m antiqiy uslub, m a tem a - 
tik uslub.
Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:
1. U slub nim a?
2. T arixiy ta d q iq o tla r uslublari n im a?
3. T arixiy ta d q iq o tlard a q o 'lla n ila d ig a n u slublar h aq id a tu - 
sh u n ch an g izn i asoslab bering.
4. T arixiy-genetik uslub haqida tu sh u n ch an g iz.
5. G e n e tik uslub h aq id a tu sh u n ch an g iz .
6
. R etroprospektiv uslub haqida tu sh u n ch a n g iz.
7. S inx ron uslub h aq id a tu sh u n ch an g iz.
8
. X ronologik uslub haqida tu sh u n ch an g iz .
9. D iaxron uslub haq id a tu sh u n ch an g iz .
209

---

10. X ron o lo g ik u slub h aq id a tu sh u n ch an g iz.
11. T arixiy ta q q o slash uslubi h aq id a tu sh u n c h an g iz .
12. T arixiy tipo lo gik u slub h aqida tu sh u n c h a n g iz .
13. T arixiy tiz im li u slub h aq id a tu sh u n c h a n g iz .
14. T arixiy ta d q iq o tla rd a ta d q iq o t u slu b larid an foydalanishda 
q an d ay jih a tla rg a e ’tib o r q aratish lozim ?