y o n larn i o ‘rganishga n isb a ta n qoM laniladigan
tadqiqot jara y o n i-
n in g tark ibiy qism i boMgan «obyekt* tushunchasi h am d a tadq iqot
o b y e k tin in g tark ib iy qism i san algan tadqiqot «predm eU i tu s h u n
chasi kelib chiqadi. A yrim h olatlard a u larn in g bir-biriga m os kel-
m asligi tarix iy b ilish n in g xususiyati bilan bogMiqdir1.
Ja m iy a tn in g o ‘tm ish d a so d ir boMgan
jarayonlarga n isb a ta n
qiziqishi va u n i bilishga h a m d a anglashga boMgan in tilish i, tarix -
c h ila rn in g bu ho latn i ta d q iq o tn i am alga o shirishdagi
asosiy o m il-
la rd a n biri sifatida qabul qilishi m avzunin g dolzarblig ini belgi-
lab b eradi. To‘g ‘ri, ta rix ch i to m o n id an tan lab olingan h a r qan d ay
tad q iq o t m avzusida b o sh q alarig a ay n an m os boMmagan o ‘ziga xos
jih a ti m avjud boMadi va u ayni vaqtda m az k u r
tad q iq o tn in g n ati-
ja la ri a tro f-m u h it yoki jam iy atg a ta ’sir ko‘rsatm asligi m u m k in .
T adqiqot m avzusi do lzarb lig in in g ikki xususiyati m avjud
b o ‘lib, b irin c h id a n , m av zu n in g dolzarbligi faqatgina ijtim oiy —
a m a liy
jih a tn ig in a em as, balki tarix chi tad q iqotining m e to d o
logik asoslari b ilan bogMiq ilm iy aham iyatiga e ’tib o r q aratish i
n a z ard a tu tila d i. Ik k in c h id a n , m av zu ning dolzarbligi o ‘zgarm as
va m u tlaq ah am iyatg a
ega boMishi m u m k in em as, ch u n k i b ir h o -
latd a d o lza rb boMgan m avzu boshqa b ir holatlarda o ‘z ah am iy ati
va do lzarb lig in i yo‘qo tish i m u m k in 2.
Shu o ‘rin d a m av zu n in g dolzarbligi tu sh u n ch asin i k o n y u n k tu -
ra tu sh u n c h a sid a n farqlab olish kerak boMadi.
D o lzarb lik tu sh u n c h a sin in g ko n yu ktura
tu sh u n ch asid an farqi
sh u n d a k i, b irin c h i h o latd a o 'tm ish g a nisbatan faqat savol tariq a-
sida yoki uni o 'rg an ish jih a tid a n m u nosab atda boMinsa, ik k in ch i
h o latd a o 'tm is h voqealari yoki ja ra y o n la rin in g
m ohiyati m avjud
ho lat talablari bilan bogMangan holda avvaldan tayyorlab q o ‘yil-
gan yoki belgilab q o ‘yilgan yoki an iqlangan tu shunchaga m os-
lash tirila d i. Bu holatd a tarix iy vo qealarning aham iyati o ‘z in in g
haqiqiy m oh iy atid an u zo q lash tirilad i va um um iy tarix iy jaray o n -
Dostları ilə paylaş: