Metodologiyasi


  Виппер Р.Ю. С остояния и собы тия, массы и личности, интересы и



Yüklə 112 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə38/269
tarix29.11.2023
ölçüsü112 Kb.
#139121
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   269
Tarix fani metodologiyasi O`quv qo`llanma


Виппер Р.Ю. С остояния и собы тия, массы и личности, интересы и
идеи / / Рубеж. 1995. № 5. С . 69.
Devid (D avid) Yum (ing. David Hum e; 1711-yil 7-m ay (eski hisobda
26-aprel), Edinburg — 1776-yil, 25 - avgust ) - shotland faylasufi, iqtisodchi
va tarixchi, publitsist, shotland maorifi arboblaridan biri, em pirizm nazariyasi
vakili
Edvard Gibbon (ing. Edward Gibbon; 1737-yil 27-aprel, Patni, Surrey
grafligi — 1794-yil 16-yanvar, London) - ingliz tarixchisi. «Rim im pcriyasining
inqirozi va yemirilishi» asari muallifi (1 7 7 6 -1 7 8 8 ).
^ anlu:) Leopold fon (1 7 9 5 -1 8 8 6 ) - nem is tarixchisi. Asosan
arbiy Yevropaning X V I-X V I1 asrlardagi siyosiy tarixi bilan shug'ullangan.
• ankening ta ’kidlashicha, «tarixni qanday sodir boMgan bo'lsa, shundayligicha
yozish kerak».
51


h o latd a m iz (yoki qayerdam iz)?* tarz id a , ya’n i, b o sh qacha so'zlar 
b ilan ay tg an d a, tarix b ilim la rin in g m aqsadi — b izn in g b uguni- 
m iz n i (aslim izn i) an iq iashd ir. S h u n d a n kelib ch iq q a n d a tarix — 
bu zam onaviy m u a m m o la rn i hal etishga va anglashga y o 'naltiril- 
gan q a to r h o d isa la r va ja ra y o n la rd ir1.
Y uqoridagi ta rix c h ila rn in g fikrid a b ir u m um iylik borki, bu 
h am b o 'lsa u la rn in g barchasi ta rix p red m etin i siyosiy tarix va 
u n in g tad q iq id an kelib c h iq q an holda ko‘rsatib bergan edilar.
X IX asrda sta tistik ta d q iq o tla rn in g yuzaga kelishi natijasi- 
d a iqtisodiy tarix g a qiziqish paydo bo'ldi. S huning dek , bu vaqt­
da m ad an iy at tarix ig a h am e ’tib o r q aratila bosh lan d i. Q adim gi 
s a n ’at va m ad a n iy hayot tarix i va ijtim oiy hayot sohasida b ir qa­
to r ilm iy tad q iq o tla r am alg a o sh irilib , adabiyotlar n a sh r qilindi.
Ik k in c h i ja h o n u ru sh id a n so‘ng « A n n allar m aktabi* ta ’siri- 
d a «yangi tarix fani*, ya’n i ta rix n i o ‘rganishda an tropolog ik yon- 
dash u v paydo b o 'ld i. E ndi tarixiy ta d q iq o tla rn in g diqqat m arkazi- 
da inson va u n in g faoliyati h am d a ijtim oiy va m ad an iy m ansubligi 
m asalalari k o 'rila b o sh lan d i. Tarixiy antropologiya, tarixiy psi- 
xologiya, tarix iy sotsiologiya, dem ografiya, urbanizatsiya sohalari 
sh a k lla n d i, ayollar ta rix in i o 'rg an ish , m ahalliy yoki alohid a ta ­
rixiy ja ra y o n la rn i o 'rg an ish b o sh lan d i. Shu v aqtlarda u yoki bu 
v o q ealarn in g bevosita ish tiro k ch ilari b o'lgan in so n la r xotirasiga 
asoslang an «og'zaki tarix* sohasi ham taraqqiy eta boshladi.
A yrim ta rix c h ila r h a tto ehtiyoj yo'qolishi natijasida tarix pred- 
m e tin in g h am y o 'qolib borishi haqida fik r bildira boshlagan 
bo 'lsalar, ayrim ta rix c h ila r (E. X obsboum ) ak sin ch a, ijtim oiy ta ­
rix asosida va ijtim oiy psixologiyaga, ya’ni fikrlash tiz im i, xulqlar 
stereo tiplari va o d a m la rn in g hayot tarziga alo h id a e ’tib o r qarat- 
gan holda yaxlit ta rix fani p red m etin i sh a k lla n tirish zarur, deb 
hisobladi.
N . Jo'ray ev n in g ta ’kidlash ich a, tarix fan in in g p red m eti, tarix 
fani va tarix tu sh u n ch asi va tad q iq o t u su lla rin in g yondashuvlari

Yüklə 112 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   269




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə