67
yili Barchinlig’kent va Jandda bwlgan. Olim ana shu sa
ё
h’atlar vaqtida twplangan
malumotlardan wzining yuqorida nomi qayd etilgan asarini
ё
zishda keng
foydalangan.
Jamol Qarshiyning ushbu asari Abu Nasr
İ
smoil ibn Hammod al-
Javh’ariyning (vaf.1008 y.) “As-sah’oh’” (“Mukammal lug’at”) nomli asariga
ё
zilgan qwshimcha bwlib, kwpincha “Mulh’aqot as-suroh’” nomi bilan
mashh’urdir.
Asarda XIII asrda Olmaliq va unga qaram erlarda h’ukmronlik qilgan turk
h’ukmdorlari, Qoraxoniylar, xususan ularning Koshg’arda h’uk“Mulh’aqot as-
suroh’” (“As-suroh’”ga ilova”) nomlimronlik qiogan namo
ё
ndalari; Koshg’ar,
Xwtan, Farg’ona, Shosh viloyatlari, shuningdek Sirdar
ё
ning quyi oqimida
joylashgan bir qator yirik wrta asr shah’arlari, masalan Barchinlig’kent, Jand
h’aqida, Jamol Qarshiy bilan zamondosh bwlgan mashh’ur kishilar-shayxlar,
olimlar, shoirlar h’aqida diqqatga sazovor malumotlarni uchratamiz.
Umuman, Jamol Qarshiyning ushbu asari Movarounnah’r h’amda Markaziy
Osi
ё
xalqlarining XIII asrdagi tarixi, madaniyati, yirik shah’arlari va ularning
ah’volini wrganishda zarur manbalardan biridir. “Mulh’aqot as-suroh’”
h’ozirgacha bironta tilga tarjima qilinmagan. Uning qwl
ё
zma nusxalari Angliya,
Frantsiya, Germaniya kutubxonalarida, Rossiyaning Sankt-Peterburg shah’rida va
Toshkentda mavjud.
Ushbu darslikda arab tilida bitilgan yurtimiz tarixiga oid eng muh’im
ё
zma
manbalar twg’risida ixcham va qisqa malumot berishga intildik. Chunki
tariximizning bu qatlami, yani arab tilida VII-XIV asrlar davomida yaratilgan
ё
zma
manbalar h’ali mukammal wrganilgan deyish qiyin. Bu kelgusi manbashunoslar
oldidagi sharafli vazifa. Albatta, biz keltirgan
ё
ki zikr etgan asarlar nomlari bilan
arab tilidagi manbalar rwyxati chegaranlanmaydi,
ё
xud tugamaydi, ammo
bakalavriat talabalarida umumiy tasavvur h’osil qilish uchun kifoya qiladi, deb
h’isoblaymiz.
Dostları ilə paylaş: