Filologiya
məsələləri, № 7, 2017
159
4. важность формирования наряду с сепарационной готовностью
мотивационной готовности учащихся к учебной деятельности,
связанной с использованием словарей.
Быстрое развитие общества ставит язык перед новыми и
трудными задачами. Поток технической мысли требует новых слов-
терминов. Бесспорным является то, что ни одна область человеческого
познание не ставит перед языком также требования, как наука и
техника. И поэтому исследование в области терминология
представляют большой интерес не только для филологов, но для
специалистов, работающих в различных отраслях народного хозяйства.
Терминологическая лексика- это на наиболее быстро разв-
ивающаяся часть словарного составе языка, непосредственного
отражающая все новое в различных областях науки и производства.
Значение этого лексического слоя и его удельный вес в общем сло-
варном составе языка все время возрастает в результате стремительного
развития науки и техники и связанного с этим пополнением
терминологии соответствующих отраслей.
Совершенствование профессиональной подготовки спе-
циалистов в значительной мере определяется степенью овладения
языком
изучаемой областью знание, т.е. ее терминологией.
Ədəbiyyat
1. Горелов И.Н. Разговор с компьютером. Психологический аспект
проблемы, М.Наука, 1987. Ст. 100-218.
2. «Методические записки по вопросу преподавания иностранных
языков в вузе». М, 1977.
3. Пункель В.Д. Психологический анализ построения учебника в
неязыковом вузе. Сборник «Методические записки по вопросу
преподавания иностранных языков в вузе». М. 1979.
G Museyibova
About the types of texts used at the practıcal
course of foreign
languages
Summary
One of the most important issues of teaching foreign languages to
students is the consideration of their professional training, and therefore the
task of teaching a foreign language is to help students master the language of
the specialty so that they can easily participate in the learning process.
Filologiya məsələləri, № 7, 2017
160
Consequently, graduates of the institute should be provided with sufficient
skills and skills of free use of foreign (English, German, French, Russian,
etc.) as a means of communication, on the one hand, and a means of
mastering scientific
literature on the specialty, on the other hand.
It should be borne in mind that, when teaching a foreign language,
the selection of educational material should be in strict accordance with the
needs of students and reflect the features of real communication. Teaching
the students professional communication in the language program covers
various types of speech activity.
G Müseyibova
Xarici dillərin praktiki kursunda istifadə
olunan mətnlərin növləri
Xülasə
Tələbələrə xarici dillərin tədrisinin ən vacib məsələlərdən biri peşə
hazırlığı məsələsidir və buna görə də xarici dilin tədrisinin əsas məqsədi
tələbələrə ixtisas üzrə dilin asanlıqla öyrənmələrinə kömək etməkdir.
Nəticədə, universitet məzunları bir tərəfdən, ünsiyyət vasitəsi kimi
xarici dilin sərbəst istifadə bacarığına yiyələnir (İngilis, Alman, Fransız, Rus,
və s.), digər tərəfdən ixtisasları üzrə dilə yiyələnirlər.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, xarici dilin tədris zaman, tədris ma-
terialının seçilməsində tələbələrin ehtiyacları və real ünsiyyət xüsusiyyətləri
nəzərə alınmalıdır. Dil proqramında tələbələrə professional ünsiyyətin tədrisi
nitq fəaliyyətinin müxtəlif növlərini əhatə edir.
Rəyçi: Sevil Əliyeva
filologiya elmləri namizədi
Filologiya məsələləri, № 7, 2017
161
SİMRUQ
QASIMOVA
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti
sumurq@mail.ru
MORFOLOJİ YOLLA HƏRBİ TERMİNLƏRİN
YARANMASI
Açar sözlər: morfoloji, leksik, terminologiya, hərbi, sözdüəldici şəkilçilər,
semantika
Key words: morphological, lexical, terminology, military, word-building
suffixes, semantics
Ключевые слова: морфологическая, лексическая, терминологическая,
военная, словосочетание суффиксов, семантика
Morfoloji yolla hərbi terminlərin yaradılmasında da ingilis dilinin
leksik layını zənginləşdirən isim düzəldən xeyli suffikslər mövcuddur. Bu
prinsip hərbi terminologiyanın kəmiyyət baxımından çoxalmasında mühüm
amil kimi özünü göstərir. Bu cür termin yaradıcılığı zamanı forma və
məzmunca yeni ad bildirən leksik vahidlər meydana çıxır ki, bu da ingilis
dilinə məxsus sözdüzəldici şəkilçilər və bəzi alınma şəkilçilərin köməyi ilə
baş verir.Tədqiqatçıların əksəriyyəti bu yolla söz yaradıcılığının daha
məhsuldar olduğunu və daha çox daxili dil qanunlarına əsaslandığını
göstərmişlər. Bunun əsas səbəbi isə ingilis dilinin həm iqtisadi dil qrupuna
malik olması, həm də ingilis dilində sözdüzəldici şəkilçilərin çox zəngin
olması ilə əlaqədardır. Morfoloji üsulla hərbi termin yaradıcılığı da ingilis
dilində hərbi anlayışların daxili dil vahidləri ilə ifadə olunması imkanlarının
genişlənməsinə və dilin hərbi leksik layında bu vahıdlərin üstünlük təşkil
etməsinə şərait yaradır.Hərbi terminlərin şəkilçilərlə, xüsusilə də isim
düzəldən suffikslərlə əmələ gəlməsində kök, söz kimi çıxış etsə də, şəkilçi
qəbul etdikdə bu sözlərin əksəriyyəti nominativ xarakter kəsb edərək, ad
səciyyəsi daşıyır ki, bu da terminoloji leksikanın əsas xüsusiyyətlərindən biri
olan adlandırma semantikasının nəticəsi kimi yaranır. Bu nöqteyi - nəzərdən
morfoloji üsulla termin yaradıcılığını iki istiqamətdə təhlil etmək olar:
a) Hərbi terminlərin morfoloji üsulla yarandığı kök sözlərin xarakterinə
- morfoloji mənsubiyyətinə görə Leksik şəkilçilərin müxtəlifliyinə görə. Müasir
ingilis dilində hərbi terminlərin sözdüzəldici şəkilçilərin köməyi ilə yaradılması
zamanı kök söz kimi müxtəlif nitq hissələrinə mənsub sözlər çıxış edə bilər.
Bu baxımdan onları adlardan və fellərdən düzələn hərbi terminlər şəklində
qruplaşdırmaq olar. Adlardan düzələn hərbi terminlər daha çox isimlərə
sözdüzəldici şəkilçilər artırmaqla formalaşır. Bu qrupa sadə söz köklərindən
düzələn düzəltmə terminlər daxil edir. Məsələn,
-ics suffiksi ilə: tactics, optics,
supper-sonics, ballistics;