Microsoft Word 07. Cemil kutlutüRK
Yüklə 333,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
Hinduizm’e Göre Tanrı Vişnu’nun Yeryüzünde Bedenlenmesinin Nedenleri
155 nın istediği şekilde devam etmesi için zaman zaman yeryüzüne iner ve ge- rekli müdahaleleri yaparak kozmik düzeni yeniden tesis eder. Hindu dini düşüncesine göre Tanrı’nın avatara şeklinde ortaya çıkma- sının temel nedenlerinden biri de insanlara örnek ve önder olmaktır. Nitekim Tanrı, insanoğlunun nasıl yaşaması, dini öğretiyi nasıl takip etmesi ve yaşa- dığı olaylar karşısında nasıl tavır alması gerektiğini göstermek için zaman zaman beden alır. Bu şekilde o, beşeri eylemlerde bulunarak insanlara örnek olur ve hayatın gerçek anlamını açıklar. Vişnu’nun avataraları olan Rama ve Krişna örneğinde bu durum açıkça ortadadır. Onların hayat hikâyeleri ince- lendiğinde yaşantı ve sözleriyle Hindular için hayatın hemen hemen her alanında örnek oldukları görülür. Bu anlamda onlar günümüze kadar bütün Hindular için rol-model olmuşlardır. Metinlerde avataraların bu örnekliğini kendilerine rehber edinen kimselerinse, aradıkları sorulara yanıt bulacakları ve doğru davranış yetisi ile doğru bakış açısı kazanacakları bildirilir (Bhaga- vad Purana 10.59.25; Danial 66). Tanrı’nın avatara şeklinde ortaya çıkmasının nedenlerinden bir diğeri de, insanlara ebedi kurtuluşa nasıl ulaşacaklarını göstermek ve bu konuda onlara rehberlik etmektir. Nitekim Hindu dini düşüncesine göre bir kimsenin ebedi kurtuluşa ulaşmasını engelleyen temel husus, Tanrı konusunda hakiki bilgiye sahip olamamasıdır. Bireyin bu dünyada yapmış olduğu eylemler (karma) onu doğum-ölüm çarkına mahkûm etmekte ve Tanrı’yı gerçek ma- nada idrak etmesine mani olmaktadır. Dolayısıyla bireyin karmik birikimle- rine son vererek ebedi kurtuluşa ulaşması için bir rehbere ve öndere ihtiyacı vardır. Dolayısıyla Tanrı’nın beden alarak insanlar arasında yaşaması böyle bir ihtiyacın karşılanmasına yöneliktir. Zira insan formunda ortaya çıkan
yardımcı olmuşlardır. Bhagavadgita’ya göre, “Ruhlar, doğum-ölüm çembe- rinde dolaşıp durmaktadır. Bu bedenden ne şekilde kurtulacaklarını ve nihai özgürlüğe nasıl ulaşacaklarını bilememektedirler” (10.70.39). Bunun üzerine Tanrı, avatara şeklinde ortaya çıkmış ve insanlara doğum-ölüm döngüsün- den kurtulmaları için ne yapmaları gerektiğini açıklamıştır 20 . Örneğin bir avatara olan Krişna, hangi tür eylemlerin kişiyi samsaraya mahkûm etme- yeceğini şöyle izah eder: “Arcuna! Yoga uygulamasında sabit ol, buna de- vam et. Sonuçlarına ilişmeden görevlerini (çalışmanı) sürdür ve eylemlerde bulun. Başarı ve başarısızlıkta zihnini temkinli tutmaktır yoga” (Bhagavadgi-
20 Bhagavad Purana’da klasik anlamdaki on avataraya ek olarak başka isimlerin de zikredil- diği görülür. Burada birer avatara olarak isimleri verilen Kapila ve Rişabha’nın kurtuluş amacı için geldikleri ifade edilir. Örneğin, “Kapila, kurtuluşu arzu edenlerin samimi davranış- larına karşılık bu dünyada doğmuştur” (3.24.36).“O, bireyin kendi çabası sonucu elde edilen kurtuluş yolunu (atmapatha) öğretmek için gelmiştir” (3.24.37; 3.33.5). Rişabha için ise şöyle bir ifade yer alır: “Bu avatara (Rişabha), karanlıkta kalmış kimseleri aydınlığa çıkartmak ve onlara kurtuluş yolu hakkında bilgi vermek için gelmiştir” (5.6.12). Cemil KUTLUTÜRK
156 ta 2.48). Benzer şekilde Krişna, şöyle bir ifade daha kullanır: “Daima göre- vini ve eylemini bir beklenti içerisine girmeden yerine getirmelisin. Yaptığı eylemlere ve onların sonuçlarına bağlı kalmadan görevini yerine getiren kimse, En yüce hali (mokşa) elde eder” (Bhagavadgita 3.19). Dolayısıyla bir kimse yaptığı eylemlerin sonucuna bağlı kalmamak ve arzu, heves, çıkar, kazanç, hırs, menfaat gibi duyularla hareket etmemek koşulu ile samsaradan kurtulabilir. Diğer taraftan eylemsizlik kişiyi kurtuluşa ulaştırmaz. Çünkü her insanın yapması gereken bir takım görevleri vardır. Bu görevleri yerine getirmek sosyal düzenin devamı için gereklidir (Bhagavadgita 3.20; 3.35; 18.47; Minor 78-79). Önemli olan bir kimsenin yaptığı eylemleri ve yerine getirdiği sorumlulukları herhangi bir beklenti içine girmeden sadece Tanrı adına yapması ve teslimiyet bilinci içinde hareket etmesidir. Ancak bu şekil- de bilinçli hareket ederek eylemde bulunan kimse kendisini doğum-ölüm döngüsüne bağlayan karmalardan kurtulabilir. Krişna’nın, bireylerin hem bu dünya mutluluğunu elde etme hem de ebedi huzura ulaşma (mokşa) husu- sunda verdiği bu tür bilgiler, avatara doktrininin Hindular nezdinde önemli ve popüler bir inanç olarak gelişmesinde etkili olmuştur. Hinduizm’e göre avataraların icra ettiği bu fonksiyon, Tanrı’yı gerçek manada idrak etmeleri hususunda bireylere yol göstermekle kalmamış aynı zamanda onların özünde mevcut olan potansiyel gücün gün yüzüne çıkması- na da yardımcı olmuştur. Bu yüzden bir kimse, sahip olduğu bu gücün farkı- na varabilmesi için avataraların yolunu takip etmeli ve onlara gereken say- gıyı göstermelidir. Bunu başarabilenler kurtuluş yolunda önemli mesafe kat ederler ve kendilerini her türlü korku ve kederden koruyabilirler (Aurbindo 175-176). Bunun yanı sıra bireylerin kurtuluşa ulaşabilmeleri için hem Tan- rı’ya hem de avataralarına gönülden bağlanmaları gerekir (Harivamşa 113.79-83; Vişnu Purana 5.30.6; Bhagavad Purana 1.3.8; 1.3.34; 3.29.13; 10.51.20) 21 . Dini metinlerde avataralara bağlı kalan ve tapınan kimselerin avataralar tarafından kurtuluşa ulaştırılacakları bildirilir (Padma Purana, 268.80-82). Örneğin Bhagavad Purana’da yer alan,“Kimin düşüncesi Krişna ile karışır, kim onu takip eder ve onunla bir olursa, o kişi kurtuluşa ve ebedi özgürlüğe ulaşır” (11.14.14) şeklindeki ifade, bu düşünceyi yansıtır. Gerek metinlerde yer alan bu tür bilgiler gerekse avataraların kurtuluş ile ilgili vaaz ettiği diğer doktrinler, nihai kurtuluşu arzulayan Hinduların avataralara büyük bir aşkla bağlanmalarını sağlamıştır. Avatara doktrininin kurtuluşla bu kadar yakından ilişkili olması, söz konusu inancın Hindular nezdindeki önemini artırmıştır. Bu durum aynı zamanda başta Rama ve Krişna olmak üzere avatara adanmışlığının ve ibadetinin Hindistan’ın genelinde hızlı bir şekilde yayılmasında etkili olmuştur.
21 Bhagavad Purana’nın onuncu bölümünde (10.73.6), “Krişna kültü”nün gelişiminin bir sonucu olarak, kurtuluşa ulaşılması için tanrı Vişnu’dan ziyade Krişna’ya tapınılması gerekti- ği vurgulanır. Bu zaman içerisinde Krişna kültünün gelişiminin kutsal metinlere yansıması olarak okunmalıdır (Geniş bilgi için bkz, Kutlutürk, Hinduizm’de 150-7).
Hinduizm’e Göre Tanrı Vişnu’nun Yeryüzünde Bedenlenmesinin Nedenleri
157 Sonuç İnsanlık tarihi boyunca ortaya çıkmış hemen her dinde farklı isimler ve şekillerle tasvir edilmiş olsa da “Yüce Tanrı/Varlık” inancı bulunur. Yaşayan en büyük dinlerden biri olan Hinduizm’de de hiç şüphesiz Tanrı inancı önemli bir yer tutar. Uzun bir tarihi süreç içinde teşekkül etmiş olan Hindu- izm’de Tanrı’nın kimliği ve nitelikleri konusunda farklı inançlar gelişmiştir. Bu inançlardan biri, özelikle Destanlar ve Puranalar döneminde (MÖ 200 - MS 900) genişçe yer bulan avatara doktrinidir. Geleneksel Hindu düşünce- sinde avatara terimi, tanrı Vişnu’nun bir takım amaçları gerçekleştirmek için farklı varlık formlarına bürünerek yeryüzünde ortaya çıkmasını ifade eder. Tanrı’nın insan veya hayvan formunda beden almasının temel hedefi Hindu dinini korumak, evrendeki düzeni tesis etmek, tüm varlıkların fıtratlarına uygun olarak hareket etmelerini sağlamak ve hakiki dindarlara ebedi kurtu- luş yolunu göstermektir. Avatara doktrinine göre bu amaçları gerçekleştir- mek için Tanrı yeryüzüne inip insanlar arasında yaşamış ve uygun bir metot takip ederek onlara rehberlik etmiştir. Yine o, adaletsizliğin ve kötülüğün en üst seviyeye ulaştığı ve Hindu dininin zayıfladığı ahir zamanda Kalki olarak yeryüzüne inecek ve insanlığı bu felaketten kurtararak Hinduizm’i yeniden canlandıracaktır. Avatara doktrininin tüm bu özellikleri, hem söz konusu inancın Hindular nezdinde canlılığını korumasını sağlamış hem de Hindu dininin bozulmadan günümüze kadar varlığını devam ettirmesine imkân tanımıştır. Avatara doktrininin tam olarak ne zaman ortaya çıktığı meselesi tartış- malıdır. Fakat kutsal metinler kronolojik olarak incelendiğinde avatara inan- cının açık bir biçimde, ortaya çıkış süreci takriben milattan önce ikinci asra tekabül eden Bhagavadgita adlı metinde geçen“...İyilik tohumları ekmek, kötülüğü kökünden kazımak ve kapanan yolu yeniden açmak için zamanı gelince varlık biçiminde inerim” (4.4-8) ifadelerinde ilk olarak yer aldığı görülür. Avatara inancının gün yüzüne çıkması ve popülarite kazanması ise, çalışmada ortaya konulduğu üzere, Hinduizm’in gelişim süreciyle alakalı olduğu gibi toplumun sosyo-kültürel ve dini-siyasi yapısında meydana gelen değişimlerle de ilgilidir. Sonuç olarak Hinduizm içinde ortaya çıkan yeni bir doktrin, Hindu toplumunda vuku bulan dini ve felsefi gelişmeler kadar tarihi ve sosyal olaylarla da doğrudan bağlantılıdır. Bu açıdan Hindu dini üzerine yapılacak her bir bilimsel çalışma, günümüzde sayıları bir milyara yaklaşan Hinduları doğru tanımaya yardımcı olacağı gibi hem dinler tarihi hem de Türk kültür tarihi açısından zengin bir araştırma alanı olan Hint coğrafyası hakkında sağlıklı bilgilere ulaşmaya da önemli katkılar sağlayacaktır. Cemil KUTLUTÜRK
158 KAYNAKÇA ABTAY, Shivram V. Sanskrit Hindi Şabdakoş. Aşok Prakaşan, 2007. ALAIN, Danielou. Hindu Polytheism. London: 1964. AURBINDO, Sri. Essays on the Gita. 9. Baskı. Pondicherry: Sri Aurobindo Ash- ram, 1997. BASENT, Annie. Avataras. Vasanta Press, 1900. BASENT, Annie & Bhagavan Das. Sanatana Dharma. Chennai: Vasanta Press, 1940.
Bhagavadgita, ed. and trans. S. Radhakrishnan, London: 1949. Bhagavata Purana, trans. Ganesh Vasudeo Tagare, Ancient Indian Tradition and Mythology, vols. 7-11, Delhi: Motilal Banarsidass Publishers, 1976-1978. BHANDARKAR, R. G. Vaisnavism, Saivism and Minor Religious Systems. Varana- si: Indological Book House, t.y. Brahma Purana, Gurumandal Series No. XI, vols. I and II, Calcutta: 1954. CAN, Derya. Vishnu Purana’da Efsaneler. (Basılmamış Doktora Tezi) Ankara: 2000. CHANDA, P. R. The Indo-Aryan Races. Rajshahi, 1916. COUTURE, Andre. “From Visnu’s Deeds to Visnu’s Play or Observation on the Word Avatara as a Designation for the Manifestations of Visnu.” Journal of Indian Philosophy 29 (2001): 313–26. CREEL, Austin B. “Dharma as an Ethical Category Relition to Freedom and Res- ponsibility.” Journal of Philosophy East and West (JPEW) 22. 2 (1972): 155- 60.
DANIAL, P. Sheridan. The Advaitic Theism of The Bhagavata. Delhi: Purana Moti- lal Banarsidass, 1986. EL BİRUNÎ, Ebu Reyhan. Alberuni’s India: an account of the religion, philosophy,
GANGADHAR, D. A. “Dharma and Human Life.” Research Journal Faculty of Arts, Benares: Benares Hindu University, t.y. Garuda Purana, Bombay: Sri Venkatesvara Press, 1963. GONDA, Jan. Aspects of Early Vişnuism. Delhi: 1969. GONDA, Jan. “Visnu”. The Encyclopedia of Religion (ER), ed. Mircea Eliade. Newyork: Macmillan Publishing Company. 15. Cilt. 1986. Harivamşah, ed. Parashuram Lakshman Vaidya, Poona: Bhandarkar Oriental Rese- arch Institute, 1969-1971. Hinduizm’e Göre Tanrı Vişnu’nun Yeryüzünde Bedenlenmesinin Nedenleri
159 HAZRA, R. C. Studies in the Puranic Records on Hindu Rites and Customs. Dacca: 1940.
HUTTON, J. H. Caste in India: Its Nature, Function and Origins. Bombay: 1963. JACOB, G. A. Concordance to the Principal Upanishads and Bhagavadgita. 1963. JAISVAL, Suvira. The Origin and Development of Vaisnavism. Delhi: Munshiram Manoharlal Oriental Publishers, 1967. KALE, M. R., ed. Raghuvamsa: with the Commentary (the Sancivim) of Mallinatha. Bombay: Gopal Narayen, 1952. KANE, Pandurang Vaman. History of Dharmaşastra (Ancient and Medieval Religi-
(BORI), 1930-1962. KATRE, S. L. “Avataras of God.” Allahabad University Studies 10 (1934): 37-130. KINSLEY, David R. The Divine Player - A Study of Krşna Lila-. Delhi: Motilal Banarsidass, 1979. KOSAMBI, D. D. “Social and Economic Aspect of Bhagavadgita.” Journal of the Economic and Social History of the Orient 4 (1961): 198-224. KUTLUTÜRK, Cemil. “Hindu Dini Düşüncesinde Rama Avatarasının Örnekliği.” Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 55. 1 (2014): 17-33. KUTLUTÜRK, Cemil. Hinduizm’de Avatara İnancı. (Basılmamış Doktora Tezi) Ankara: 2014. LARSON, G. James.“The Trimurti of Dharma in Indian Thought: Paradox or Cont- radiction?” Journal of Philosophy East and West (JPEW) 22. 2 (1972): 145- 153.
MAGHAD, K. N. Prasad. Şri Vişnu Aur Unke Avatara. Delhi: Vani Prakaşan, 2001. Mahabharata, ed. Vishnu Sitaram Sukthankar, Poona: Bhandarkar Oriental Rese- arch Institute, 1933-1966. MAJUMDAR, R. C. Vedic Age. Bombay: 1965. MANI, Vettam. Puranic Encyclopedia. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers, 1975. Matsya Purana, trans. Rampratap Tripathi Shastri, Poona: H. Sahitya Sammelan Prayag, 2003. MINOR, Robert N. Krishna in the Bhagavad Gita. Bryant: 2007. OLIVELLE, Patrick, ed. Dharma in its Semantic, Cultural and Religious History. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers, 2009. OLIVELLE Patrick, trans. Manu’s Code of Law A Critical Edition and Translation of the Manava-Dharmasastra. New Delhi: Oxford University Press, 2006. PARRINDER, Geoffrey. Avatar and Incarnation The Divine in Human Form in the World’s Religions. Oneworld Publications, 1970. Cemil KUTLUTÜRK
160 PAVITRANAND, Svami. Dharma Kyo. Kalkuta: Prakşan Vibhag, 1984. PRADHAN, S. N. Chronology of Ancient India. Calcutta: 1927. RADHAKRISHNAN, S. The Bhagavadgita. Bombay: 1971. RAYCHAUDHURI, Hemchandra C. Materials for the Study of the Early History of the Vaisnava Sect. Calcutta: 1920. RAYCHAUDHURI, Hemchandra C. Political History of Ancient India. Calcutta: 1953.
ROY, Janmajit. Theory of Avatara and Divinity of Chaitanya. Delhi: Atlantic Pub- lishers and Distributors, 2002. SADANANDAM, C. The Doctrine of Avatara. Delhi: New Bharitaya Book Corpo- ration, 2002. SAMPURNANANDA D. Hindu Deva Parivar ka Vikas. Allahabad: Maya Press, 1964. SARASVAT, S. Swarup. The Philosophy of the Ethical Religion of the Vishnu Pu- rana. Varanasi: New Bharat Press, 1989. SHARMA, R.S. Sudras in Ancient India. Delih: Motilal Banarsidass, 1958. SHARMA, Arvind. “On Hindu, Hindustan, Hinduism and Hindutva,” Numen 49.1 (2002): 1-36. SUTRA, Kumari. Hindu Dharma mai Karma our Sannyasa. Varanasi: Kaşi Hindu Vişvaviddyalaya, 1980. Valmiki Ramayaṇa, Critical Edition, eds. U. P. Shah and G. H. Bhatt, Baroda: Ori- ental Institute, 1960-1975. VASUDEVA, Somadeva, ed. Kşemendra, Bhallata and Linakantha, Three Satires. New York University Press, 2005. Vishnu Puranam, trans. M. Nath Dutt, Varanasi: Chowkhamba Sanskrit Series Offi- ce, 1972. WALLIS, H. W. Cosmology of the Rigveda. Edinburg: 1987. WEBER, A. The History of Indian Literature. London: 1914. WILKINS, W. J. Hindu Mythology. New Delhi: 1986. WILLIAMS, M. Monier. A Sanskrit-English Dictionary. Varanasi: Indica Books, 2008. YİTİK, Ali İhsan. “Hinduizm’de Din ve Din Anlayışı: Dharma Kavramı”, Dinler Tarihi Araştırmaları II, Ankara: Dinler Tarihi Derneği, 2000. YİTİK, Ali İhsan. Hint Dinleri. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı, 2005. ZAEHNER, R. C. Hinduism. London: 1962. Yüklə 333,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|