Microsoft Word 07. Cemil kutlutüRK
Yüklə 333,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. Tanrı’nın Bedenlenmesi İnancı
Hinduizm’e Göre Tanrı Vişnu’nun Yeryüzünde Bedenlenmesinin Nedenleri
143 kutsal metinlerinin ve bu metinlerde talim edilen dini öğretilerin asırlar bo- yunca muhafaza edilmiş olması etkili olmuştur. Bu öğretilerin başında Tanrı inancı ve bu inançla doğrudan ilgili olan Tanrı’nın bedenlenmesi (avatara) doktrini gelir. Dolayısıyla bu makalede Hinduizm’i asırlardır ayakta tutan ve Hindular arasında manevi bir birlikteliğin oluşmasında büyük katkısı olan dini öğretilerden avatara inancı ele alınmış ve bu inancın Hindular acısından taşıdığı değer çeşitli yönleriyle ortaya konulmaya çalışılmıştır.
şitli felsefi ve dini görüşler ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede özellikle din bil- ginleri tarafından avataraların mahiyeti, sayısı, kapsam alanı, beklenen kur- tarıcı (Kalki avatara) gibi konularda çeşitli fikirler ileri sürülmüştür. Fakat makalede bu tür farklı görüşlere ve yorumlara yer verilmemiştir. Burada Hindu kutsal metinlerinden hareketle avatara inancının ortaya çıkış süreci ve Tanrı’nın yeryüzünde beden alarak gerçekleştirdiği temel icraatlar incelen- miştir.
İnsanüstü ilahi bir kudretin bir takım amaçları gerçekleştirmek için çoğu zaman insan bazen de hayvan suretinde tamamen veya kısmen yeryüzünde bedenlenmesi inancının geleneksel dinlerden tek tanrılı dinlere kadar geniş bir inanç kuşağında mevcut olduğu görülür. Bu doktrin, tanrısal iradenin bilinçli olarak kendini açığa çıkarmak üzere yarattığı varlıklardan herhangi birinin bedenine girmesiyle ilgilidir. Tanrı’nın bedenlenmesi inancının kö- kenini animistik dinlerden eski İran ve Hint dinlerine, oradan Zerdüştîlik ve Budhizm’e kadar dayandıranlar olduğu gibi Sâbiîler veya Firavunlar tarafın- dan ortaya atıldığını kabul edenler de vardır. Böyle bir inancın yaygın bir biçimde kabul edildiği dinlerin başında ise Hinduizm gelir. Kökeni takriben milattan önce iki binli yıllara dayanan Hinduizm, uzun bir tarihi süreç içinde gelişimini tamamlamıştır (Zaehner 1-2; Yitik, Hindu-
nesile aktarılmış olması ve metinlerdeki dini öğretilerin geniş halk kitlelerin- ce benimsenmiş olması, Hinduizm’in günümüze kadar varlığını devam et- tirmesinde önemli rol oynamıştır. Hindu dininin iç ve dış etmenlere karşı
şekillenmiştir. Dolayısıyla bugün yaygın olarak kullanılan Hinduizm tabiri, bu bölge halkının inanç ve geleneklerini belirtmek için daha sonraki tarihlerde Batılılarca kullanılmış bir isim- lendirmedir. Hinduların ise kendi dinlerini “Ezeli-Ebedi Yol/Din” anlamına gelen “Sanatana Dharma” olarak adlandırdıkları bilinmektedir (Sarma 2; Zaehner 2; Basent, Sanatana Dharma 3; Yitik, Hint Dinleri 3). Bu makalede ise erken dönemden günümüze kadar gelen dini yapı- nın tümü Hinduizm tabiri ile ifade edilmiştir.
Cemil KUTLUTÜRK
144 ayakta durmasını sağlayan ve mensuplarını belli bir ideal çerçevesinde bir arada tutmayı başaran öğretilerin başında Tanrı’nın bedenlenmesi (avatara) inancı gelir 2 . Hinduizm’de Tanrı’nın bedenlenmesi inancı Sanskrit dilinde avatara kavramı ile ifade edilir. Avatara, “karşıdan karşıya geçmek, ulaşmak” anla- mına gelen tri fiili ile “aşağı, aşağıya” anlamına gelen ava ön ekinin birleşi- minden olur ve “zuhur etme, aşağı inme, alçalma” anlamlarına gelir (Wil- liams 150; Abtay 46; Kinsley 14). Avatara terim olarak, başta Vişnu olmak üzere tanrıların veya metafizik varlıkların belirli amaçlar için insan veya hayvan formunda yeryüzüne inişlerini ifade eder. Bu terim aynı zamanda tanrının veya metafizik varlığın aldığı biçimi ya da bedensel formu da tanım- lar (Maghad 213; Parrinder 19-20). Hindu kutsal metinleri incelendiğinde avatara teriminin tam anlamıyla ilk defa Mahabharata destanının bir bölümü olan Bhagavadgita adlı metinde yer aldığı görülür. Metinde geçen; “Ey Arcuna (Bharat)! Doğruluk, adalet, erdem gibi değerlerin azaldığı; adaletsizliğin ve düzensizliğin arttığı dönem- lerde ben kendimi açıkça gösteririm. İyiliği (iyileri) korumak, kötülüğü (kö- tüleri) yok etmek ve doğruluğu tesis etmek için zaman zaman bu dünyada doğarım” ( 4.7-8) ifadeleri avatara doktrinine işaret eder. Mahabharata des- tanı öncesi erken dönem Hindu kutsal metinlerinin bazılarında tanrıların çeşitli tezahürlerinden söz edilir. Tanrıların bu tür tezahürlerini belirtmek için “görünme, ortaya çıkma” anlamına gelen pradurbhava kelimesi ve tü- revleri kullanılır (Couture 313). Ancak erken dönem Hindu kutsal metinle- rinde tanrıların farklı şekillerde tezahür etmeleri klasik anlamdaki avatara doktrini ile örtüşmez. Çünkü Hindu inancına göre klasik anlamda avatara, Tanrı’nın (Vişnu’nun) farklı bir forma bürünerek yeryüzünde ortaya çıkması veya doğum yoluyla anne rahminden dünyaya gelmesi durumunu ifade eder (Katre 38; Parrinder 20). Avatara teriminin bu şekilde kullanımı açık bir biçimde Destanlar döneminde (M.Ö. 200 – M.S. 300 ) görülür. Bu bağlamda
Mahabharata (1.2.34) ve Harivamşa’da (44.82) avatara kelimesi ve bazı türevleri yer almıştır 3 . Destanlar dönemi sonrasına tekabül eden Puranalar 2 Hinduizm içinde farklı dini gruplar ve gelenekler ortaya çıkmışsa da bunlar arasında Vişnu- culuk, Şivacılık ve Şaktacılık hemen her dönemde varlığını korumuş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Avatara doktrininin, tanrı Vişnu ile ilgili olduğu ve bu açıdan söz konusu inancın daha çok Vişnuculuk mezhebinin temel öğretilerinden biri olduğu belirtilmesi gereken bir husustur. Fakat Vişnuculuğun diğer mezheplere göre daha yaygın olması ve Vişnu’nun bazı avataralarının sadece Vişnu mezhebine bağlı kimselerce değil pek çok Hindu tarafından da kabul edilmesi, bedenlenme doktrininin Hinduizm’in önemli inançlarından biri olduğunu ortaya koymaktadır. 3 Mahabharata destanında avatara teriminin navavataram rupasya şeklinde kullanıldığı gö- rülmektedir. Bu ifade “güzelin yeryüzüne yeni bir inişi” anlamına gelir (Mahabharata, 3.146.33). Diğer taraftan klasik Upanişad metinlerinde avatara kelimesinin bulunmadığı ve Yüklə 333,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|