Microsoft Word 13 Cumulative eia final az

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 13 

Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və 

təsadüfi hadisələr 

 

Noyabr 2013-cü il 

13/22 

Yekun variant 

İki quyu atqısı ssenarisi BO ES1 və BO NF2 (Şəkil 13.7-yə istinad edin) modelləşdirilmişdir. 

Hər iki ssenaridə istifadə olunan məlumatlar Cədvəl 13.4-də təqdim olunur.  

 

Cədvəl 13.4 Quyudan atqı ssenariləri – birgə modelləşdirmə üzrə daxil edilən 

məlumatlar 

 

Ssenari 

Mayenin axın səviyyəsi

(qaz istisna olmaqla) 

Qazın neftə 

nisbəti 

m

3

/m

3

 

Çıxış 

borusunun 

ağzının 

diametri 

(ID) m 

Quyunu 

dayandırma 

vaxtı 

Kondensat 

m

3

/saat 

Su m

3

/saat 

BO ES 1 və 

BO NF2 

165.4 56.3 

1900 

0.219 

224 

gün 

 

165,4 m

3

/saat daxil olan axın sürəti (3969,6 m

3

/gündə) 25000 barel/gün ekvivalentdir. Digər 

boşaltma quyusu axını istiqamətləndirmədən əvvəl 224 gün davam edən quyu atqısı ilə suya 

dağılan kondensatın ümumi həcmi 889190 m

3

 və ya 4,928 milyon barel olacaq.  

 

Modelləşdirilmiş iki ssenarinin hər birinə xas olan məlumatlar, əsasən də quyunun yeri, həmin 

yerlərdə suyun dərinliyi və atqı temperaturları Cədvəl 13.5-də göstərilir.   

 

Cədvəl 13.5 Quyudan atqı ssenariləri – hər bir modelləşdirmə ssenarisinə aid daxil 

edilən əsas məlumatlar 

 

Ssenari 

Sızma yeri 

Sızma zamanı suyun 

dərinliyi (m) 

Atqı temperaturu 

(°C) 

BO ES 1 

ES C quyunun yeri 

530 

72.2 

BO NF 2 

NF 1 / SD-X 6 quyularının 

yerləşdiyi yerlər 

70 74 

 

ES1 quyusu ən yaxın sahildən təxminən 45 km-dədir və dərin suda yerləşir, NF2 quyusu isə 

sahilə daha yaxındır (təxminən 31 km) və nisbətən dayaz sudadır.  

 

13.10.3 

Axın xəttinin partlaması zamanı kondensatın dağılması ssenarisi 

 

ŞD2 layihəsinin  əsas variantına qazın, kondensatın və lay suyunun quyulardan və sualtı 

manifoldlardan stasionar ŞDB-HR emaletmə platformasına daşıyan 10 yataqdaxili axın xətti 

daxildir. Bu axın xətlərinin hər hansı birinin partlaması qazın, kondensatın və lay suyunun 

yüksək təzyiqlə su sütununa sızması ilə nəticələnəcək. Dənizə sızan qaz sürətlə yayıla bilər, 

çünki o qaz qabarcıqları  şleyfi kimi dəniz səthinə doğru qalxır. Sızmanın dərinliyindən asılı 

olaraq, qazın bir proporsiyası suda həll olunur, bir hissəsi isə qabarcıqlar halında sürətlə 

dəniz səthinə qalxır və sonra havaya dispersiya olunur. Partlamış axın xəttində olan maye 

kondensatın ümumi həcminin böyük bir proporsiyası qaz ilə birlikdə suya vurulur və müxtəlif 

həcmli damcılar halında suya daxil olur. Daha xırda damcılar təbii olaraq su sütununa 

dispersiya olunur. Axının qarşısı alındıqdan sonra axın xəttinin təzyiqi azaldılmaqda davam 

edəcək və nəticədə axın xəttinin parametrləri imkan verdiyi dərəcədə dəniz suyu ilə dolmağa 

başlayacaq.   

 

Üç axın xəttinin partlaması ssenarisi (ES FL1, ES FL2 və WF FL4) modelləşdirilmişdir 

(partlama yerləri üçün Şəkil 13.7-yə istinad edin). Hər üç ssenaridə istifadə olunan ümumi 

məlumatlar Cədvəl 13.6-da göstərilir.  İki növ maye axın sürətindən istifadə olunmuşdur; ES 

FL1 və 2 ssenariləri ilə eyni, lakin Əsas layihə variantına uyğun olaraq WF FL4 üçün daha 

aşağı.  

 

---

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 13 

Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və 

təsadüfi hadisələr 

 

Noyabr 2013-cü il 

13/23 

Yekun variant 

 

Cədvəl 13.6 Axın xəttinin partlaması ssenariləri – Birgə modelləşdirmə üzrə daxil edilən 

məlumatlar 

 

Ssenari 

Mayenin axın dərəcəsi 

(qaz istisna olmaqla) 

Qazın neftə 

nisbəti 

(m

3

/m

3

)) 

Çıxış 

borusunun 

ağzının 

diametri(İD) m 

Axın xəttini 

bağlamaq üçün 

vaxt 

Kondensat 

(m

3

/saat) 

Su 

(m

3

/saat) 

ES FL 1 

122.1 29.2 

1900 0.314 5 

dəqiqə 

ES FL 2 

WF FL 4 

84.4 

20.9 

 

Modelləşdirilmiş hər üç ssenariyə aid məlumat, əsasən də axın xəttinin uzunluğu və tutumu, 

sızma yerləri, sızma yerində suyun dərinliyi və atqı temperaturu Cədvəl 13.7-də göstərilir.   

 

Cədvəl 13.7 Axın xəttinin partlaması ssenariləri – hər bir modelləşdirmə ssenarisinə aid 

daxil edilən əsas məlumatlar 

 

Ssenari 

Axın 

xəttinin 

uzunluğu 

(km) 

Axın 

xəttinin 

həcmi (m

3

) 

Sızma yeri 

Sızma zamanı 

suyun dərinliyi 

(m) 

Atqı 

temperaturu 

(°C) 

ES FL1 

18.3 

1,425 

Dik yamaca yaxın 185 26 

ES FL2 

18.3 

1,425 

ES C quyusundan axın 

yuxarı 

530 62 

WF FL4 

3.3 

258 

WF quyularından axın 

yuxarı 

164 50 

 

13.10.4 

Kondensat ixrac boru kəmərinin dağılması ssenarisi 

 

Qaz ŞDB – HR emal platformasında kondensatdan və lay suyundan ayrılır. Kondensat yeni 

ayrılmış 16” diametrlik 89km uzunluqda sualtı boru kəməri vasitəsilə  Səngəçal terminalına 

nəql olunur.   

 

Kondensat ixrac boru kəmərinin dağılması axın dayandırılmadan  əvvəl kondensatın ilkin 

axması ilə nəticələnər və ardınca isə boru kəmərində təzyiqin düşməsi, buxar və qalıq qazın 

yayılması  nəticəsində  təzyiqin boşalması zamanı daha yavaş kondensat sızması baş verir. 

Boru kəmərində  təzyiq dağılma yerlərinin dərinliyində suyun təzyiqinə  qədər sürətlə düşür.  

Kondensatın sonrakı, daha yavaş sızması partlayan boru kəməri tutumunun yol verdiyi həddə 

qədər, qismən dəniz suyu ilə dolduqda baş verir  

 

Kondensat ixrac boru kəmərinin partlamasının iki ssenarisi (EL 1 və EL 2) modelləşdirilmişdir 

(partlama yerləri üçün Şəkil 13.7-yə istinad edin). Birgə daxil edilən məlumatlar Cədvəl 13.8-

də göstərilir.   

 

Cədvəl 13.8 Kondensat ixrac boru kəmərinin partlaması ssenariləri – Birgə 

modelləşdirmə üzrə daxil edilən məlumatlar 

 

Ssenari 

Kondensatın 

həcmi (mbd) 

maksimum 

Qazın neftə

nisbəti 

(m

3

/m

3

)) 

Çıxış borusunun 

ağzının diametri(İD) m 

İxrac nasoslarının 

dayandırma vaxtı 

(dəqiqə) 

EL1 və EL 2 

122 

13.4 

0.314 

4 

 

Modelləşdirilmiş  hər iki ssenariyə aid məlumatlar,  əsasən də  sızma yerləri, sızma yerində 

suyun dərinliyi və atqı temperaturu Cədvəl 13.9-da göstərilir.   

 

---