119
Bu gün cəmiyyətin bütün
qrupları iqlim dəyişiklikləri-
nin, qeyri-sabitliyinin və kəs-
kin hava şəraitinin təsirinə
məruz qalır. İnsan sağlamlığı-
na olan təsirlər artıq ÜST-nın
Avropa Regionunda müşahidə olunmuşdur. 12 Avro-
pa ölkəsindən alınmış məlumatlara əsasən 2003-cü
ilin yayında havaların həddindən artıq isti keçməsi nə-
ticəsində 70000 nəfərdən artıq insan ölmüşdür. Müqa-
yisə üçün qeyd etmək lazımdır ki, ötən beş il ərzində
yalnız bir həyəcan doğurucu hal baş vermişdir.
1948-ci ildə birinci Ümumdünya Səhiyyə Assam-
bleyası Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının yaradılma-
sını qeyd etmək üçün Ümumdünya Sağlamlıq Günü-
nün təsis edilməsi təşəbbüsü ilə çıxış etdi. 1950-ci il-
dən başlayaraq Ümumdünya Sağlamlıq Günü hər il 7
aprel tarixində qeyd edilir.
Hər il Ümumdünya Sağlamlıq Gününün mövzusu
ÜST üçün prioritet sayılan bir problemi diqqət mərkə-
zinə gətirir. Ümumdünya Sağlamlıq Günü diqqəti sə-
hiyyə sahəsində beynəlxalq ictimaiyyətə təsir göstərən
başlıca problemlərə yönəltmək üçün dünya səviyyə-
sində bir imkandır. Ümumdünya Sağlamlıq Günü 7
apreldən sonra belə davam edən uzunmüddətli ictimai
maarifləndirmə proqramlarının başlanması ilə səciy-
yələnir.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı Birləşmiş Millətlər
Təşkilatının səhiyyə məsələləri üzrə ixtisaslaşmış
agentliyidir. ÜST-ün Ni-
zamnaməsində müəyyən
olunduğu kimi, onun əsas
məqsədi bütün insanların
mümkün ola biləcək ən
yüksək sağlamlıq səviyyə-
sinə nail olmalarını təmin
etməkdir. Sağlamlıq ÜST-
ün Nizamnaməsində yalnız
xəstəliklərin, yaxud fiziki
qüsurların olmamağı ilə de-
yil, tam fiziki, psixi və sosi-
al sağlamlıq vəziyyəti kimi
müəyyən olunur.
ÜST özünün Ümumdün-
ya Səhiyyə Assambleyası
vasitəsilə 193 üzv dövlət tə-
rəfindən idarə olunur. Bu
Assambleya ÜST-ə üzv döv-
lətlərdən olan nümayəndə-
lərdən ibarətdir. Ümum-
dünya Səhiyyə Assamble-
yasının əsas vəzifəsi ÜST-
ün proqramı və növbəti iki-
illik müddət üzrə büdcəsi-
nin təsdiqi və siyasət məsə-
lələri üzrə qərarların qəbul
edilməsidir.
Aprel
Ümumdünya Sağlamlıq Günü
1950
7
120
Ədəbiyyаt
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı //Аzərbаycаn Sоvеt Еnsiklоpеdiyаsı: 10 cilddə.-
Bakı, 1986.- C.9.- S.488.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı //Bеynəlхаlq hüquq: Dərs vəsаiti.- Bakı:
Аzərbаycаn Univеrsitеti nəşriyyаtı, 2000.- 390 s.
Rus dilində
Международные организации /под ред. И.П.Блищенко.- М.: Наука, 1994.-
436 с.
İntеrnetdə
www.ecolex-az.org
www.sehiyye.gov.az
www.az.newsazerbaijan.ru
Məmməd Məmmədov
121
Azərbaycan milli mətbuatının
inkişafında ən uca zirvəni böyük
demokrat, yazıçı və görkəmli icti-
mai xadim C.Məmmədquluzadə-
nin (1869-1932) redaktorluğu ilə
nəşr olunan “Molla Nəsrəddin”
jurnalı təşkil edir. “Molla Nəsrəd-
din” jurnalı ilə Azərbaycanda mil-
li satirik mətbuatın əsası qoyul-
muşdur.
1906-cı il aprelin 7-də (köhnə təqvimlə 20-də)
Azərbaycan mətbuatı tarixində ən önəmli hadisələr-
dən olan “Molla Nəsrəddin” adlı həftəlik satirik jurna-
lı Tiflisdə işıq üzü görmüşdür. Daima məhrumiyyət-
lərlə və çətinliklərlə üzləşən, çar senzurası tərəfindən
təqib olunan jurnal 1906-1918-ci illərdə Tiflisdə,
1921-ci ildə Təbrizdə, 1922-1931-ci illərdə Bakıda
nəşr edilib. Redaktoru və müəllifi Cəlil Məmmədqu-
luzadə olub. 25 il ərzində 748 nömrəsi (340-ı Tiflisdə,
8-i Təbrizdə, 400-ü Bakıda) çap olunmuşdur.
Azərbaycan ədəbiyyatında böyük bir məktəb ya-
ratmış “Molla Nəsrəddin” jurnalı, eyni zamanda təsvi-
ri sənətimizdə də yeni bir məktəbin yaranmasına sə-
bəb oldu. Bilavasitə “Molla Nəsrəddin”in təsiri nə-ti-
cəsində Bakıda Azərbaycan dilində “Bəhlul” (1907),
“Zənbur” (1909-1910),
“Mirat” (1910), “Arı” (1910-
1911), “Kəlniyyət” (1912-1913), “Lək-lək” (1914),
“Tuti” (1914-1917), “Məzəli” (1914-1915), “Babayi-
Əmir” (1915-1916), “Tar-
tan-partan” (1918), “Şeypur”
(1918-1919), “Məşəl” (1919
-1920) kimi illüstrasiyalı
jurnallarla yanaşı bu dövrdə
Azərbaycanda rus dilində
də çoxsaylı satirik məcmu-
ələr: “Cigit” (1907-1918),
“Vay-vay” (”Bakinskie
streli” (1910), “Baraban”
(1912-1913) və digərləri
nəşr olunurdu. Daha uzun
ömürlü olan “Molla Nəs-
rəddin” jurnalı müəyyən fa-
silələrlə 1931-ci ilə qədər
dərc olunmuşdur.
Bu mübariz jurnal Azər-
baycanın milli istiqlalına
mütəşəkkil, nizamlı bir or-
dudan artıq xidmət göstər-
mişdir. “Molla Nəsrəddin”
jurnalı Azərbaycan xalqının
milli dirçəliş ideyalarından
və səfərbərlik ruhundan yoğ-
rulmuş mənalı bir istiqlal
kitabıdır.
Həftədə bir dəfə nəşr olu-
nan bu jurnal rəngli və şə-
Aprel
105 illiyi
Molla Nəsrəddin jurnalı
1906
7