Microsoft Word 4 Urszula Sobek Najconalizm doc

 

87 

 

zagranicznych  Jan  Kubisz,  nie  ma  politycznej  woli  do  stłumienia 

emocji w Ŝadnym ze zwaśnionych krajów

39

. 

Spór  Węgrów  i  Słowaków  to  nie  odosobniony  przypadek,  ale 

potwierdzenie  siły  i  roli  nacjonalizmu  w  kształtowaniu  zarówno 

międzyludzkich jak i międzynarodowych stosunków w Europie XXI 

wieku.  Otwarty  konflikt  dwóch  egoizmów  narodowych  członków 

Unii Europejskiej jest pewnego rodzaju testem aktualności i siły idei, 

na  której  tę  organizację  zbudowano.  W  świetle  dotychczasowych 

wydarzeń,  paradoksalnie  przynaleŜność  do  UE  przyczynia  się  do 

zaostrzenia  sytuacji,  gdyŜ  oba  państwa  mają  świadomość,  Ŝe  gdy 

dojdzie  do  najgorszego  Bruksela  przynajmniej  w  części  przejmie 

odpowiedzialność  za  rozwiązanie  ich  problemu.  Kwestionuje  to 

fundamenty nie tylko UE, ale takŜe pozostałych organizacji między-

narodowych, dla których nadrzędnym przecieŜ celem, jest zagwaran-

towanie pokojowego współistnienia narodów. 

 

W  ocenie  Stefana  Kisielewskiego  „nacjonalizm  to  częstokroć 

wyraz  małej  wiary  w  rzeczywiste  moŜliwości  swego  narodu”

40

. 

Przegląd  sporów  i  konfliktów  w  Europie  Środkowej  i  Wschodniej 

przełomu XX i XX wieku nie tylko potwierdza tę tezę, ale pokazuje, 

jak  niebezpieczne  mogą  okazać  się  generowane  przez  nacjonalizm 

emocje, jeśli pozostawi się je samym sobie. Bowiem w dobie postę-

pującej  globalizacji  odpowiedzialność  za  konfliktogenne  egoizmy 

narodowe spoczywa nie tylko na zwaśnionych stronach, ale na całej 

społeczności  międzynarodowej  gdyŜ  prawdziwy  pokój,  jak  stwier-

                                                 

39

 TamŜe. 

40

 S. Kisielewski, Abecadło Kisiela, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, s. 121. 

---

 

88 

 

dził  Einstein  „moŜe  być osiągnięty jedynie przez dialog i zrozumie-

nie”

41

. 

 

4. „Porozumienie wielkopiątkowe” w Irlandii Północnej jako 

przykład pokojowego rozwiązania konfliktu 

Przez  lata  historii  konflikt  w  Irlandii  Północnej  urósł  do  rangi 

niemal  nierozwiązywalnego  problemu,  wobec  siły  którego  bezradne 

okazywały się tradycyjne instytucje i wszelkie inicjatywy pokojowe.  

Jednak  determinacja,  wyrzeczenie  się  uprzedzeń  oraz  przekonanie, 

Ŝe  nawet  najmniejszy  kompromis  moŜe  przynieść  więcej  korzyści 

niŜ stosowana przez lata polityka przemocy sprawiły, Ŝe początkowo 

nieśmiałe nadzieje na pokój, stały się rzeczywistością.  

Zdaniem  Adrianny  Kowalskiej  podstawowym  warunkiem  osią-

gnięcia porozumienia było zmarginalizowanie roli najbardziej skraj-

nych  i  agresywnych  sił  politycznych  oraz  wyciszenie  emocji  zwa-

śnionych  stron  do  tego  stopnia,  aby  Ŝadna  prowokacja  nie  była  w 

stanie  doprowadzić  do  zerwania  negocjacji

42

.  Silny  konglomerat 

czynników  na  który  składają  się  elementy  religijne,  społeczno-

gospodarcze,  ideologiczne  a  nade  wszystko  poczucie  krzywdy  i 

walka o zachowanie narodowej toŜsamości, stanowił bowiem o trud-

ności w odnalezieniu akceptowalnej przez obie strony formuły poko-

jowego współistnienia. 

Podejmowane w latach 70. próby rozwiązania sporu za kaŜdym 

razem  napotykały  na  obawy  rządzących  przed  utratą  supremacji 

                                                 

41

 A. Einstein, dz. cyt. 

42

 A. Kowalska, dz. cyt., s. 247. 

---

 

89 

 

większości  i  wzrostem  radykalizmu  wśród  mniejszości

43

,  co  tłuma-

czy teza J. Lyncha, w myśl której „tym, co liczyło się najbardziej w 

politycznej  historii  Irlandii  i  co  liczy  się  teraz  w  Irlandii  Północnej 

nie  jest  religia,  ale  poczucie  przynaleŜności  do  grupy  większościo-

wej  lub  mniejszościowej  (…).  Podstawowy  błąd,  który doprowadził 

do  konfliktu  i  podziału  wyspy,  polegał  na  traktowaniu  społeczności 

katolickiej  i  protestanckiej  tak,  jak  gdyby  były  one  społecznościami 

monolitycznymi”

44

. 

Dlatego teŜ tak waŜna dla przyszłości porozumienia okazała się 

zmiana  klimatu  politycznego  zarówno  w  Republice  Irlandii  jak  i  w 

Wielkiej  Brytanii,  w  duchu  którego  nowi  przywódcy  polityczni  (G. 

Fitzgerald  i  M.  Thatcher)  podpisali  układ brytyjsko-irlandzki, wyra-

Ŝający  przekonanie,  iŜ  toŜsamość  zarówno  mniejszości  jak  i  więk-

szości  winna  być  uznawana  i  szanowana,  co  musi  znaleźć  swoje 

odzwierciedlenie  w  procesie  zmian  w  Ulsterze

45

.  Kolejne,  zdecydo-

wane kroki rządzących w postaci powołania Międzyrządowej Konfe-

rencji  Brytyjsko-Irlandzkiej  oraz  przyjęcia  tak  zwanej  Deklaracji  z 

Downing  Street,  gwarantującej  mieszkańcom  Irlandii  prawo  do  sa-

mostanowienia, były wyrazem nie tylko wcielania w Ŝycie koncepcji 

symetrycznego podejścia do kryzysu, ale dały podstawę do przyszłe-

go  porozumienia. O realnych szansach jego powodzenia przesądziła 

takŜe  rezygnacja  rządu  Republiki  Irlandii  z  bezkompromisowego 

                                                 

43

 TamŜe, s. 250. 

44

 J. Lynch, Problem anglo-irlandzki,„Foreign Affairs”, 07/1972, s. 23-24. 

45

 T. W. Moody, F. X. Martin, Historia Irlandii, Wydawnictwo Zysk i S- ka, Poznań 

1998, s. 360. 

---