Microsoft Word 8 Azerb dili ve edebiyyati bolmesi

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

1471

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

ötürülməsində, yüzlərlə elmi kadrların yetişməsində, bir sözlə Azərbaycan elminin inkişafında 

AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasının xüsusi rolu vardır. Müstəqilliyin ilk illərində digər 

kitabxanalar kimi Mərkəzi Elmi Kitabxana da yeni kitabxana işi quruculuğu istiqamətində 

qarşısına-oxuculara kitabxana xidmətini yeni forma və üsullar əsasında qurmaq; kitabxana işi-

nin informasiyalaşdırılması; kitabxananın maddi-texniki bazasını möhkəmləndirmək, ən əsası 

isə kitabxana işinin dünya standartları səviyyəsində qurmaq və s. kimi vəzifələr qoymuşdur. 

AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanası fəaliyyətinin bütün dövrlərində beynəlxalq elmi 

əlaqələrin yaradılmasına və daha da genişləndirilməsinə böyük əhəmiyyət vermişdir. 

AMEA kitabxana fondlarının, elmi-tədqiqat müəssisələrinin profilinə uyğun xarici ədə-

biyyatla zənginləşməsində “Qərbi Avropa Ədəbiyyatı”  şöbəsi aparıcı rol oynayır.  İmkan 

daxilində xarici ölkələrdə çıxan çap məhsullarının cəmləşdirilməsi AMEA-nın alim və mütə-

xəssislərini elmin bütün sahələrini əhatə edən ədəbiyyatla mümkün qədər çox təmin etmək , 

vaxtında alimlərin yeni çıxan  ədəbiyyata olan tələblərini yerinə yetirmək  şöbənin mühüm 

vəzifələrindən biridir. Qərbi Avropa dillərində ədəbiyyatın komplektləşdirilməsi üçün şöbənin 

apardığı Beynəlxalq kitab mübadiləsi ən əlverişli mənbədir və bu sahədə MEK respublikada 

aparıcı kitabxanalarından biri sayılır. Qərbi Avropa ədəbiyyatı şöbəsi dünyanın 42 ölkəsinin 

493 təşkilatı ilə sıx əməkdaşlıq edir. Bunlardan 21-si Elmlər Akademiyası, 92-si Universitet, 

56-sı Kitabxana, 17-si Nəşriyyat, 85-i müxtəlif cəmiyyətlər, 110-u İnstitut, 31-i Muzey, 21-i 

xüsusi şəxslərdir. Şöbə son illərdə inkişaf etmiş ölkələrdən olan partnyorlarla əlaqələri daha 

da genişləndirir. Bunlardan ABŞ Konqres Kitabxanası, Nyu-York Kolumbiya Universiteti, 

Vaşinqton və Kaliforniya Universitetləri, Fransa Milli kitabxanası, Alman Tədqiqat 

Cəmiyyəti, Yaponiyanın Milli Parlament Kitabxanasını qeyd etmək olar. Bu təşkilatlardan 

alınan dövri nəşrlər və kitablar yüksək elmi dəyərlərə malikdirlər. Partnyorlar sırasında ABŞ 

birinci yer tutur. Onlardan kimya, mikrobiologiya, botanika, fizika, riyaziyyat, geofizika və s. 

elmi sahələr üzrə dəyərli nəşrlər əldə edilir. Bir müddət öncə Alman Tədqiqat Cəmiyyəti ilə 

xüsusi proqram çərçivəsində  əməkdaşlıq nəticəsində kitabxananın fondu dəyərli bir nəşrlə-

Qmelinin 734 cildlik “Kimya məlumat kitabı” ilə daha da zənginləşmişdir. 

Qeyd etməliyik ki, 2002-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında keçirilən 

struktur dəyişiklikləri ilə əlaqədar olaraq Mərkəzi Elmi Kitabxananın müdiriyyətinin qərarı ilə 

Xarici  Ədəbbiyyatın Komplektləşdirilməsi və Beynəlxalq Kitab Mübadiləsi  şöbəsinin apar-

dığı iş növləri genişləndirilmişdir: şöbənin adı dəyişilərək Qərbi Avropa Ədəbiyyatı adlanmış, 

bundan əlavə Qərbi Avropa dillərində daxil olan ədəbiyyatın işlənməsi, sistemləşdirilməsi və 

kataloqlaşdırılması işi əlavə olunmuşdur. 

Bəşəriyyət sivilizasiyasının yüksək sürətlə inkişafı  hər bir sahədə özünü göstərir. O 

cümlədən son illər informasiya və elmi biliklər də tərəqqinin mühüm amillərindən birinə çev-

rilmişdir. Məhz kitabxanamızda bu atmosfera özünü xüsusi olaraq göstərir. Əsasən müxtəlif 

Cəmiyyətlərdən, Mərkəzlərdən  əldə edilmiş kompüter dəstləri  şöbədə aparılan işlərin avto-

matlaşdırılmasına zəmin olmuşdur. Avtomatlaşdırma ilə bağlı  şöbə çalışmışdır ki, ənənəvi 

üsulları modernləşdirsin, yeni informasiya şəraitnidə işin səviyyəsini yüksəltsin. Belə ki, şöbə 

ənənəvi qaydadan istifadə etməklə yanaşı, avtomatlaşdırmanın yüksək nailiyyətlərindən ba-

carıqla istifadə edir: 

1.  Şöbədə mübadilə  məqsədilə respublikamızın hüdudlarından kənarda olan əməkdaş-

larımızla elektron rabitə vasitəsilə işgüzar yazışmalar aparılır.  

2.  İnternet  şəbəkəsinin elektron informasiya ehtiyatlarından istifadə edə-rək yeni 

partnyorların axtarışındadır. 

3. Müxtəlif tipli müraciət, hesabat, plan, məqalə və s. kimi işlər kompüter vasitəsilə ye-

rinə yetirilir. 

4. Yeni daxil olan xarici dildə jurnal, nəşri davam edən ədəbiyyat və kitabların biblioq-

rafik-informasiya bülleteni tərtib olunur və kompüterə daxil edilir. 

---

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

1472

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

Oxuculara biblioqrafik informasiya xidmətində sorğulara cavab verməkdə, onları düz-

gün istiqamətləndirməkdə mühüm əhəmiyyəti olan «Azərbaycan xaricdə» kartotekasının 

aparılması  işi davam etdirilir və bu kartotekanın  əsasında «Azərbaycan xarici mətbuatda» 

göstəricisinin III və IV buraxılışının təkmilləşdirilməsi və hazırlanmasında  ənənvi iş üsulu 

avtomatlaşdırma istiqamətinə yönəldilir. 

Kitabxananın xarici ədəbiyyatla zənginləşməsində xüsusi rolu olan digər bir şöbəsi isə 

“Şərq Ədəbiyyatı Şöbəsi”dir. 

Şərq ədəbiyyatı şöbəsi uzun illərdir ki, Türkiyə, İran, Misir, Suriya, Küveyt, İraq, Səudiy-

yə Ərəbistanı Krallığı, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, ABŞ, Almaniya və s. dövlətlərin 25-dən 

çox universitetləri, kitabxanaları, elmi təşkilatları, mədəniyyət mərkəzləri və görkəmli alim-

ləri ilə sıx əlaqə saxlayır və qarşılıqlı kitab mübadiləsi apararaq bu ölkələrlə dostluq və əmək-

daşlıq əlaqələrini davam etdirir. 

İşgüzar münasibətlərin genişləndirilməsi və möhkəmləndirilməsi məqsədilə Kitabxana 

Bakıda fəaliyyət göstərən xarici ölkələrin səfirlikləri - Türkiyə, İran, İraq, Misir və Səudiyyə 

Ərəbistanı Krallığı, Yaponiya, Norveç, Fransa, Almaniya və başqa ölkələrlə  əlaqələr yarat-

mışdır. Nəticədə, “Azərbaycan-Fransa elmi mədəni  əlaqələr zalı” (2002), “Azərbaycan-İran 

elmi-mədəni əlaqələr zalı” (2005) açılmış, Fransadan 1000 avro dəyərində ədəbiyyat alınmış 

(2003), Səudiyyə  Ərəbistanı Krallığının Azərbaycandakı  Səfirliyi tərəfindən 600 nüsxə 

qiymətli  ədəbiyyat hədiyyə verilmiş (2002), Alman Tədqiqat Cəmiyyəti tərəfindən Leopold 

Qmelinin 734 cildlik “Kimya məlumat kitabı” (2003) hədiyyə verilmişdir. 

Azərbaycan və Almaniya arasında elm və mədəniyyət sahəsində mövcud olan əlaqələrin 

inkişafı istiqamətində 2006-cı ildə Orta Asiya və  Şərqi Avropa ölkələrində mövcud olan 

aparıcı kitabxanaları almandilli elmi ədəbiyyatla zənginləşdirmək məqsədilə Almaniya Xarici 

İşlər Nazirliyi, Alman Tədqiqat Mərkəzi və Höte İnstitutu ilə birgə  “İnsanlar və kitablar”, 

2009-cu ildə isə “II Dünya müharibəsindən sonrakı alman ədəbiyyatı üzrə Nobel 

mükafatçıları” adlı layihələr həyata keçirilmişdir. Kitabxana bir neçə beynəlxalq təşkilatların 

üzvüdür: Beynəlxalq Kitabxana Assosiasiyaları Federasiyası – İFLA-nın (1993), Azərbaycan 

Kitabxana İnformasiya Konsorsiumunun (2004), Elektron Kitabxanalar və Yeni İnformasiya 

Texnologiyalarının yaradıcıları  və istifadəçiləri beynəlxalq assosiasiyasının (2010), Avropa 

Elmi Kitabxanalar Assosiasiyasının (2012). 

1996-cı ildən Mərkəzi Elmi Kitabxana Elmlər Akademiyaları Beynəlxalq Assosiasiyasının 

nəzdində yaradılmış Elmi kitabxanalar və informasiya mərkəzlərinin direktorlar Şurasının 

üzvüdür. 

Hər il müxtəlif ölkələrdə  təşkil olunan beynəlxalq simpoziumlara, tədbirlərə qatılaraq, 

Kitabxana bilik və təcrübə mübadiləsi aparır. Kitabxananın əməkdaşları ingilis, türk, rus, al-

man, fransız, ərəb, fars, dillərini bildikləri üçün beynəlxalq əlaqələrimiz günbəgün intensiv-

ləşir və dayanıqlı, etibarlı partnyorluğa çevrilir. Eyni zamanda Kitabxana ABŞ,  İngiltərə, 

Fransa, Almaniya, İtaliya, Yaponiya, İsveçrə, Türkiyə,  İran,  İraq, Misir, Suriya, Səudiyyə 

Ərəbistanı Krallığı, MDB dövlətləri və digər ölkələrin akademiyaları, elmi-tədqiqat institutla-

rı, kitabxana və informasiya təşkilatları, cəmiyyətləri və assosiasiyaları, ali təhsil müəssisələri, 

nəşriyyatlar, redaksiyalar, ayrı-ayrı elm və mədəniyyət xadimləri ilə əlaqə yaradaraq, ədəbiy-

yat və informasiya mübadiləsi aparır. Əcnəbi qonaqların Kitabxanaya dəfələrlə gəlişi də bey-

nəlxalq əlaqələrin genişləndirilməsinə və möhkəmləndirilməsinə böyük təsiri olmuşdur. Ha-

zırda Kitabxana dünyanın 80-ə yaxın dövlətinin 750 təşkilatı ilə mübadilə  və informasiya 

əlaqələri aparır.

 

Kitabxana həmçinin Azərbaycan kitabını xarici ölkələrdə təbliğ etmək, respublikamızın 

elm və mədəniyyətinin son nailiyyətlərini, dinamik inkişafını, dünyada lider dövlətə çevrilmə-

sini əks etdirən kitab sərvətimizi beynəlxalq aləmdə yaymaq üçün beynəlxalq kitab sərgilərin-

də iştirak edir. Frankfurt, İstanbul, Tehran şəhərlərində keçirilən beynəlxalq kitab sərgilərində 

---