Microsoft Word Al-Bayan1. doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
6 Nəsihətlərin sonunda Əli (ə), Harisə bu sözləri buyurdu: «Ey Ə᾽vər, bu hədisi məndən yadigar saxla.» (Sünən Darəmi, 2/435, Səhih Termizi, 11/30). Hədisin izahı: Hədisdə bir neçə maraqlı mətləbə toxunulur: «Qur᾽an keçmişdə və gələcəkdə baş verən əhvalatları əhatə edir.» Burada bir neçə mətləb nəzərə çarpır: a) Bəlkə də «gələcəkdə baş verən əhvalatlar» deyildikdə, qiyamət günü nəzərdə tutulur. Çünki, Qur᾽anın bir çox ayələrində insanın qiyamət gününə, məhşərdə aparılacaq sorğu-suallara, onların gördükləri işlərə müvafiq olaraq mükafatlandırılıb-cəzalandırılacaqlarına əhəmiyyət vermələrinə xüsusi diqqət yetirilmişdir. Və eyni zamanda Əli (ə)-ın buyurduğu «Qur᾽anla siz bütün ixtilaf və qarşıdurmalarınızı aradan qaldıra bilərsiniz. Qur᾽an sizin axirət dünyanızı və öldükdən sonra bir daha diriləcəyinizi belə bəyan edir» sözləri bir daha bunları sübuta yetirir. b) Bəlkə də «gələcək» deyildikdə məqsəd, Qur᾽anın gələcək hadisələr barəsində əvvəlcədən xəbər verməsidir. Belə ki, bir çox hadisələr Qur᾽an ayələri nazil olduqdan sonra baş vermişdir. v) Bu barədə verilən üçüncü nəzəriyyə Qur᾽anın keçmiş qövm və millətlər barəsində xəbər verməsidir. Qur᾽an onların keçmiş tarixinə nəzər salaraq gələcək millət və nəsillərin bu yolu keçəcəklərinə işarə etmişdir. Bu ehtimala əsasən deyə bilərik ki, yuxarıdakı hədislərdə İnşiqaq surəsinin 19-cu ayəsi nəzərdə tutulur. Orada deyilir: «Siz [ey kafirlər, qiyamət günü] haldan-hala düşəcəksiniz». Yə᾽ni, siz də özünüzdən əvvəlki qövmlərin getdikləri batil yolu gedəcək və özünüzü ağır həlakətə düçar edəcəksiniz. Eyni zamanda bu hədis Peyğəmbər (s)-dan nəql olunmuş hədisə də dəlalət edə bilər. Hədisdə deyilir: «Siz də özünüzdən əvvəlkilərin puç və batil həyat tərzini dirildəcək və onların adət- ən᾽ənələrini davam etdirəcəksiniz.» (Kənzul ummal, 6/40). 2. «Qur᾽an elə bir kitabdır ki, zalım və sitəmkarlar onu özlərindən uzaq etmək istərlər. Allah-taala da onları xar və böyük fəlakətə düçar edər» deməklə, Peyğəmbər (s) Qur᾽anın zalım və bid᾽ətçilər tərəfindən təhrif olunmayacağını və əbədi olaraq öz əzəmətini saxlayacağını bəyan etmək istəmişdir. Onlar əvvəlki səmavi kitabları təhrif etdikləri kimi, heç vaxt Qur᾽anı əyləncə vasitəsinə çevirməyə və onun hökümlərini dəyişməyə nail olmayacaqlar. («Əlhuda ila dinul Mustəfa», 1/34). «Şəxsi meyl və istəklər orada dəyişikliklər apararaq onun həqqaniyyətinə xələl gətirə bilməzlər.» 7 Biz bilirik ki, bəşər Qur᾽an ayələrini öz şəxsi rə᾽y və nəzərləri ilə təfsir etmiş və oradan müxtəlif mə᾽nalar əldə etmişlər. Amma bütün bunlara baxmayaraq, onun həqiqi mə᾽nası öz dəyişilməzliyini saxlamış və qiyamət gününə qədər də toxunulmaz olaraq qalacaqdır. 3. Hədisdən əldə etdiyimiz üçüncü mühüm mətləb Qur᾽anın bütün ixtilaf və keşməkeşləri həll etməsidir. Belə ki, hədisdə deyilir «Allahın nazil etdiyi Qur᾽anla siz bütün ixtilaf və qarşıdurmalarınızı aradan qaldıra bilərsiniz.» Bu bir daha Qur᾽anın qəzavət və ictimai ədalətin bərqərar olunması üçün ən gözəl vasitə olduğunu sübuta yetirir. Bəli, əgər müsəlmanlar öz maddi və mə᾽nəvi həyatlarında Qur᾽ana sığınaraq onun hökmlərindən lazımı qaydada istifadə etsəydilər, həqiqəti tamamilə dərk edər və Peyğəmbər (s)-ın Əhli-beytinin (ə) məqamından agah olardılar. O Əhli-beyt ki, Peyğəmbər (s) onların əhəmiyyətini Qur᾽anla eyni səviyyədə tutmuş və özündən sonra məhz onları canişin tə᾽yin etmişdir. Həqiqətən, əgər müsəlmanlar Qur᾽anı özləri üçün haqq və ədalət şüarı bilsəydilər, bu gün belə bir çıxılmaz vəziyyətə düşməzdilər. Əgər onlar Qur᾽an nuru altında hərəkət etsəydilər, hər bir ali hədəflərinə çatar və bir daha haqq yoldan azmazdılar. Amma təəssüflər olsun ki, müsəlmanlar Qur᾽ana arxa çevirib cahiliyyət dövrünün adət- ən᾽ənələrinə üz tutmuşlar. Onlar zəlalət bayrağı altına pənah aparmış və nəticədə din, əqidə, təriqət və s. bu kimi ixtilaflara düçar olmuşlar. Bu ixtilaflar günbəgün böyüyərək müxtəlif cərəyanların yaranmasına səbəb olmuşdur. Biri digərini küfr və itaətsizlikdə təqsirləndirir, nahaq qanını tökür və var-dövlətini haqsız olaraq qarət edir. Onlar müxalif təriqətləri təhqir və tənqid etməyi, hətta lə᾽nət oxumağı belə özləri üçün ibadət sanır və bununla Allaha yaxınlaşmaq istəyirlər. Bütün bunların səbəbi isə bizə mə᾽lumdur. Qur᾽andan uzaq düşmək, onu şəxsi rə᾽y, yaxud müəyyən nəzərə əsaslanaraq təfsir etmək bütün fəsadların mənşəyidir. İkinci hədis: Əli (ə)-dan nəql olunmuş ikinci hədisdə Qur᾽an belə vəsf edilir: «Qur᾽an sönməz əbədi nur və dərinliyi bilinməyən böyük bir dənizdir. Qur᾽an haqq yolu və ümid mənbəyidir. Bu yolun yolçuları qət etdikləri mərhələdə zülmət və qarnlıqlarla qarşılaşmaz və haqq yoluna hidayət olunarlar. Qur᾽anın gətirdiyi dəlil və sübutlar dəyişilməz və əbədidir. Qur᾽an bütün dərdlərin dərmanı və şəfa mənbəyidir. Qur᾽anı özündə yaşadan şəxslər daim alnıaçıq və vüqarlı olarlar. Qur᾽anın tərəfdarları bir an olsun belə, himayəsiz qalmaz və onu özlərinə ən böyük hami və dayaq hesab edərlər. Qur᾽an iman xəzinəsi, tükənməz elm mənbəyi, ədalət və qəzavət gülüstanıdır. Qur᾽an islamın təməli və geniş həqiqət düzənliyidir. Qur᾽an suyu tükənmək bilməyən dəniz və bulanmayan bir çeşmədir. Qur᾽an öz yolçularının yoluna nur saçan hidayət carçısıdır. Onun yolçuları qəflət və cəhalətdən uzaq olar və haqq yoldan bir an olsun belə, sapınmazlar. Allah-taala Qur᾽anla elm susuzlarının susuzluğunu yatırar, fiqh alimlərinin qəlblərinə təravət bəxş edər və əməli-saleh insanları öz məqsədlərinə çatdırar. Qur᾽ana iman gətirənlər ömürlərini izzət və əmin- amanlıqla başa vurarlar. Qur᾽an ona pənah gətirmiş şəxsləri ümidsiz qoymaz və onları özünün Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|