Microsoft Word Asiya V Afrika lk L rinin tarixi 2015. doc

 

8 

 

Qərbi  Sudan  dövlətləri.  Onların  sosial-iqtisadi  quruluşunun 

xüsusiyyətləri.  XVI  əsrin  sonlarında  Sonqay  dövlətinin 

mərakeşlilərin hücumları nəticəsində dağılması.  

Anqola əhalisinin portuqallara qarşı apardığı müharibə.  

 

Konqo  hövzəsində  yaşayan  xalqların  dövlətləri.  Feodal 

Efiopiya  dövləti.  Efiopiya  xalqının  xarici  işğalçılara  qarşı 

mübarizəsi. Efiopiya dövlətinin zəifləməsi.  

 

Orta  əsr  Madaqaskar  dövlətləri.  Cənubi  Afrikada  yaşayan 

xalqların dövlətləri. XV əsrdə qüdrətli Monomotapa dövləti.  

 

Materikin  içəri  rayonlarında  və  cənubunda  məskunlaşan 

tayfa və xalqların ibtidai-icma quruluşu şəraitində yaşamaları. 

 

XV  əsrdən  başlanan  müstəmləkə  işğalları.  Qul  alveri  və 

onun Afrikaya dağıdıcı təsiri. 

 

 

 

 

 

 

Y E N I    D Ö V R   

 

(XVII ƏSRIN II YARISI-I DÜNYA  

MÜHAR BƏS   LLƏR ) 

 

 

Asiya  və  Afrika  ölkələrində  feodal  qaydalarının  hökm 

sürməsi,  patriarxal-qəbilə  münasibətlərinin,  bəzən  də  quldarlıq 

qalıqlarının qalması.  

 

Avropa  ölkələri  tərəfindən  müstəmləkəçilik  siyasətinin 

yeridilməsi.  Asiya  və  Afrika  ölkələrində  müstəqil  inkişafın, 

feodalizmin dağılmasının ləngiməsi. Asiya və Afrika ölkələrinin 

ə

nənəvi sosial-iqtisadi və siyasi quruluşunda dərinləşən böhran 

və  kapitalist  ölkələrindən  iqtisadi,  hərbi-texniki  geriliyin 

artması.  

 

 

---

 

9 

ÇIN. 

 

 

XVII  əsrin  ortalarında  mancurların  Çində  öz  hakimiyyətini 

qurması. Mancurların işğalçılıq siyasəti. Mancur hakimiyyətinin 

daxili  siyasəti.  XVIII  əsrin  ortalarında  Tsin  sülaləsinin  “xarici 

aləmdən təcrid” siyasəti.  

 

Tsin imperiyasının iqtisadi-siyasi durumu. Ingilis siyasətinin 

fəallığının artması. Birinci tiryək müharibəsi (1840-1842). ABŞ 

və Fransanın Çinə soxulması. Qeyri-bərabər müqavilələr. Çində 

sosial-iqtisadi  durumun  ağırlaşması.  Xalqın  narazılığının 

artması. Mancur imperiyasında ziddiyyətlərin kəskinləşməsi.  

 

Ölkənin  cənubunda  kəndli  müharibəsi.  Xun  Sütsüanın 

təlimi.  1852-ci  ildə  Taypin  dövlətinin  elan  edilməsi.  Taypin 

nəzəriyyəsi. Üsyançıların düşərgəsində ziddiyyətlərin artması.  

 

Ikinci  tiryək  müharibəsi  (1856-1860).  Pekin  müqaviləsi. 

Tsin hakimiyyətinin kapitalist ölkələrindən asılılığı. Taypinlərin 

mancur rejiminə, xarici müdaxiləçilərə qarşı mübarizəsi. Taypin 

dövlətinin süqutu.  

 

ri  dövlətlərin  Çini  “nüfuz  dairələrinə”  bölməsi.  Yaponiya-

Çin müharibəsi (1894-1895).  

 

XIX  əsrin  sonlarında  ölkənin  yarımfeodal  ölkəsi  olaraq 

qalması  və  Avropa  dövlətlərinin  yarımmüstəmləkəsinə 

çevrilməsi.  

Milli burjuaziyanın formalaşması.  

 

Şə

hər  və  kənddə  üsyanlar.  “Boksyorlar  üsyanı”.  Sun 

Yatsenin  yaratdığı  ilk  inqilabi  təşkilat  –  “Çinin  dirçəlməsi 

uğrunda ittifaq”.  

 

XX  əsrin  I  onilliyində  Çində  kapitalizmin  inkişafı  və  onun 

xüsusiyyətləri.  Rus-yapon  müharibəsinin  və  1905-1907-ci  illər 

Rusiya inqilabının Çinə təsiri.  

 

1905-ci  ildə  ilk  ÜmumÇin  burjua-inqilabçı  partiya  olan 

“Birləşmiş  ittifaqın”  yaradılması.  Sun  Yatsenin  üç  prinsipi. 

1911-ci  ildə  Uçan  üsyanı.  Respublikaçı  qüvvələrin  bir  sıra 

ə

yalətlərdə  qələbəsi.  Sun  Yatsenin  müvəqqəti  prezident 

seçilməsi.  

---

 

10 

 

Tsin  sülaləsinin  hakimiyyətdən  əl  çəkməsi.  Yuan  Şikayın 

hakimiyyətə  gəlməsi.  Homindan  partiyasının  yaranması.  1913-

ci  ildə  “ikinci  inqilab”  deyilən  üsyanların  başlanması.  Xarici 

qoşunların köməyi ilə üsyanların yatırılması.  

 

Çin  I  dünya  müharibəsi  illərində.  Sənayenin  inkişafı.  Milli 

burjuaziyanın güclənməsi. 

 

 

YAPONIYA. 

 

 

XVIII  əsrdən  başlanan  iqtisadi  böhran.  Konfusiçiliyin 

dirçəlişi.  

 

XIX 

ə

srin 

30-cu 

illərində 

dərinləşən 

böhran. 

Manufakturaların artması. Kəndlilərin  kütləvi şəkildə şəhərlərə 

köçməsi.  

 

Yaranan burjuaziya və zadəganların bir hissəsinin Tokuqava 

rejiminə  qarşı  çıxması.  XIX  əsrin  ortalarında  kapitalist 

dövlətlərinin  (ABŞ,  Fransa,  ngiltərə  və  başqaları)  Yaponiyaya 

qarşı güclənən ekspansiyası. 

 

1867-1868-ci  il  inqilabı.  Sequnluğunun  ləğv  edilməsi. 

slahatların keçirilməsi. 1889-cu il konstitusiyası.  

 

Kapitalizmin  inkişafının  xüsusiyyətləri.Hakim  blokun 

təcavüzkar 

siyasəti.Yapon-Çin 

müharibəsi 

(1894-1895). 

ngiltərə-Yaponiya  müqaviləsi.  Rus-Yapon  müharibəsi  (1904-

1905). Portsmut müqaviləsi.  

Koreyanın Yaponiyanın protektoratına çevrilməsi.  

Yaponiya I dünya müharibəsi illərində. 

 

 

HINDISTAN. 

 

 

Böyük  moğol  dövlətinin  böhranı.  Hindistanda  sosial  və 

iqtisadi ziddiyyətlərin kəskinləşməsi. Antimoğol hərəkatı. 

---