Microsoft Word Az ekonomi After Corrections doc

764.0
2 140.7
3 790.1
6 086.2
10 774.2
10 567.9
0
cümlədən:
iqtisadiyyata
89.4
444.7
1 246.9
2 350.0
4 958.6
4 373.9
sosial-mədəni tədbirlərə
382.7
843.3
1 049.7
1 670.3
2 312.5
2 763.0
onlardan:
təhsilə
181.8
372.5
479.1
723.0
979.7
1 147.9
mədəniyyət və kütləvi informasiya 
vasitələrinə
18.0
45.5
59.9
81.9
118.3
133.6
səhiyyəyə
40.9
115.3
162.0
257.2
346.2
402.4
idmana
2.5
5.1
7.2
13.4
21.9
24.7
sosial-müdafiə fonduna
104.9
217.7
330.3
578.4
825.3
1 038.9
sosial təminat fonduna verilmiş 
vəsaitlərə
34.5
87.2
11.2
16.4
21.1
15.5
ehnə
9.3
28.8
32.0
43.9
62.1
83.3
hüquq mühafizə orqanlanna
74.4
206.4
278.7
431.3
533.9
648.9
dövlət hakimiyyəti və
37.0
123.9
142.8
198.8
252.4
289.7
idarəetmə orqanlannm saxlanması 
xərcləri sair
171.2
493.6
1 040.0
1 391.9
2 654.7
2 409.1
Qaynaq: Azərbaycan rəqəmlərlə 2009 ARDSK Nəşrləri. 
Nazim İmanov, “İlk On İlin Yekunları: İqtisadiyyat”, 
Məşvərət Bülleteni,
No:7(43), Oktyabr-2001, 
ss.29-30. 
54 
Ercan Sancak, 
Azəbaycan İqtisadiyyatı,
Qafqaz Unviersiteti Nəşriyyaü, Bakı, 1999, s.32. 
45 

---

Doç. Dr. Osman Nuri Aras, Elçin Süleymanov 
Sərbəst bazar iqtisadiyyatına keçid dövründə həyata keçirilən islahatlar dövlət 
büdcəsində gəlirlərin ildən ilə artması və 1990-cı illərin əvvəlində yüksək olan büdcə 
kəsirinin 1995-ci ildən etibarən azalmağa başlamasına səbəb olmuşdur. 1994-cü ildə 
ÜDM-nin 9.4%-nə bərabər olan büdcə kəsiri 1999-cu ildə ÜDM-nin 2.4%-nə, 2000-ci 
ildə isə 1%-nə bərabər olmuşdur. 2001 ci ildən büdcə kəsiri azalmağa başlamış 
2007-2008-ci illərdə isə büdcə profsit verməyə başlamışdır. Büdcə gəlirləri ilə yanaşı 
büdcə xərcləri də ildən ilə artmaqdadır. Azərbaycanda dövlət xərclərinin ÜDM-də 
üstünlüyünün davam etməsi müşahidə olunur. Büdcə xərclərində sosyal müdafiə və 
təhlükəsizlik xərclərinin ildən ilə payının artdığı müşahidə olunur. 
Büdcənin neftdən əldə edilən gəlirlərinin büdcə gəlirləri arasındakı yeri isə bu 
şəkildədir: Dövlət büdcəsi gəlirlərinə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti 
(SOCAR) vasitəsiylə daxil olan neftin payı 2002-ci ildə 36.5% ikən, 2003- cü ildə bu 
nisbət 31% olmuşdur. Ancaq, Dövlət Neft Fondundan (ARDNF) transferlər də diqqətə 
alındıqda neft sektorunun dövlət büdcə gəlirləri içindəki payı 39.1% olmuşdur. 
2009-cü ildə isə bu nisbət 47.9% (38.6% SOCAR-ın payı və 9.3% ARDNF-dən 
transferlər) səviyyəsində oldu. 
Son illərdə büdcə gəlirlərində meydana gələn artışda neft ünsürü böyük rol 
oynayır. Rəqəmlər ildən ilə büdcə gəlirləri içində neft gəlirlərinin artdığını göstərir. 
Neft ixrac gəlirlərinin büdcə gəlirlərindəki payı 2010-cı ildən etibarən daha da 
artacaqdır. 
2009-
cü il rəqəmləri ilə müqayisə etdikdə 2010-ci ildə dövlət büdcəsinin 
neft xarici kəsirinin ÜDM-nin 2.1%i həcmində olması planlanmışdır ki, bu da 
hökumətin neft gəlirlərinin xərcləməsinin artırılmasına dair orta müddətli 
strategiyasına və 2009-ci il makro iqtisadi məqsədlərinə müvafiq gəlir. 
C
ədvəl:11. Büdcə Kəsiri (ÜDM-nin %-i) 
Qaynaq: ARDSK Nəşrləri.