85
V FƏSİL ÜZRƏ
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ
1. Şəkildə hansı birhüceyrəli orqanizmlər təsvir olunub? 1-9
rəqəmləri ilə nə işarə
olunmuşdur?
1………………………………….
2………………………………….
3………………………………….
4………………………………….
5………………………………….
6………………………………….
7…………………………………..
8…………………………………..
9…………………………………..
2. Düzgün variantı qeyd edin.
Şirin su hidrası qidalanma xarakterinə görə
otyeyəndir/yırtıcıdır.
Ektoderma bağırsaqboşluqluların bədəninin
daxili/xarici qatıdır.
Ektodermada yerləşən dalayıcı hüceyrələr
müdafiə/çoxalma funksiyası
yerinə yetirir.
Mərcan/aureliya meduzası hidroid poliplərə aiddir.
Sinir hüceyrələri
ektodermada/entodermada yerləşir.
3. Yastı qurdlara aid düzgün fikirləri seçin:
1.
Yastı qurdların hamısı parazitdir.
2.
Yastı qurdların bədəni üçqatlıdır.
3.
Yastı qurdların bədəni ikitərəfli simmetriyaya malikdir.
4.
Orqanlar arasında boşluqlar maye ilə doludur.
5.
Yastı qurdların hamısı eyni quruluşlu həzm sisteminə malikdir.
6.
Yastı qurdlar bütün bədən səthi ilə tənəffüs edir.
7.
Yastı qurdlar hermafroditdir.
4. Uyğunluğu müəyyən edin:
1.
Bədənin eninə kəsiyi dəyirmidir.
2.
İkitərəfli bədən simmetriyası.
3.
Hermafroditdir.
4.
Bədən boşluğu yoxdur.
5.
Hərəkət zamanı yalnız əyilə bilir.
6.
Ayrıcinsiyyətli heyvanlardır.
7.
Bədən yastılaşmışdır.
8.
Həzm sistemi anal dəliklə qurtarır.
9.
Bədən boşluğu maye ilə doludur.
1
2
6
8
9
4
3
5
7
A.
Yastı qurdlar
B.
Sap qurdlar
86
5. Düzgün cavabı seçin:
1. Soxulcanın qılcıqlarının yerinə yetirdiyi funksiya:
А. qidanın tutulması; В. Qan dövranı; С. Hərəkətin təmin olunması.
2. Soxulcanın kəmərinin yerinə yetirdiyi funksiya:
А. qidanın tutulması; В. ifrazat; С. çoxalmada iştirak edir.
3. Finna mərhələsi rast gəlinir:
А.
kirpikli qurdlarda; В.
Sorucu qurdlarda; С. Lentşəkilli qurdlarda
4. Həzm sistemi yoxdur:
А. kirpikli qurdlarda; В. Sorucu qurdlarda; С. Lentşəkilli qurdlarda.
6. Şəkildə soxulcanın hansı orqanlar sistemi təsvir olunmuşdur? 1-3 rəqəmləri ilə
nə işarələnmişdir?
7. Şəkildə göstərilən heyvanların aid olduğu
sistematik kateqoriyaların adlarını yazın:
Aləm _________________
Yarımaləm _________________
Tip _________________
Siniflər __________ _____________ ___________
Nümayəndələri
1. ___________ 2. ______________ 3. ____________
8. Heyvanların adını cədvəldə müvafiq xanalarda yerləşdirin.
Soxulcan, mərcan polipi, öküz soliteri, ağ planari, insan askaridi, zəli, şirin su
hidrası, aureliya, nereid, uşaq bizquyruğu, qaraciyər sorucusu
Bağırsaqboşluqlular
tipi
Yastı qurdlar tipi
Sap qurdlar tipi
Həlqəvi qurdlar
tipi
9. Terminlərə tərif verin.
Əsas sahib –
Hermafrodit –
Aralıq sahib –
10. Qurdların xarici və daxili quruluşunda parazitizmə uyğunlaşmaları sadalayın.
1
2
3
1
2
3
1.
2.
3.
87
6. ÇOXHÜCEYRӘLİLӘR YARIMALӘMİ. MOLYUSKLAR VӘ
BUĞUMAYAQLILAR
Dərs 41 / Mövzu 35
:
MOLYUSKLAR TİPİ
Dərsin əvvəlində verilmiş mətn və sual ətrafında müzakirə təşkil etmək
məqsədəuyğundur.
Bu zaman BİBÖ üsulundan istifadə etməklə şagirdlərin əvvəlki biliklə-
rini aşkar etmək və onların öyrənmək istədikləri sualları dəqiqləşdirmək olar.
Dərsin sonun-
da isə bu sualların nə dərəcədə cavablandırıldığı qeyd oluna bilər. Bu müzakirələr “Fə-
aliyyət” blokunda nəzərdə tutulmuş laboratoriya işinə şagirdlərin hazırlanmasını təmin edir.
Müəllimin seçimindən və təchizatdan asılı olaraq praktik iş təbii obyektlər, yaxud
müvafiq tablolar üzərində aparıla bilər. İşin gedişi və müzakirəsi dərslikdəki alqoritm üzrə
aparılır.
Təqdim olunan material 7-ci sinif şagirdləri üçün yeni olduğuna görə şifahi mü-
zakirələrlə yanaşı sxem, cədvəl və şəkillərdən də istifadə etmək tövsiyə olunur. Şagirdlərin
dəftərlərində müvafiq qeydlər aparmaları yeni məlumatı daha yaxşı yadda saxlamaları üçün
faydalı olardı. Məsələn:
Sinfin adı Nümayəndələri Həyat tərzi, quruluş xüsusiyyətləri Təbiətdə rolu
Dərsin izahı zamanı aşağıdakı məsələlərə xüsusi diqqət yetirilməlidir:
Molyuskların
ümumi xüsusiyyətləri;
Molyuskların sistematikası;
Müxtəlif siniflərə aid olan molyuskların səciyyəvi xüsusiyyətləri;
Molyuskların əhəmiyyəti.
Mövzuya aid tövsiyələrin sonunda verilmiş saytlarda müvafiq materiallar
yerləşdirilmişdir.
Müəllim şagirdləri molyuskların əhəmiyyəti haqqında bir neçə faktla tanış edə bilər.
Qida əhəmiyyətinə görə molyuskların əti mal ətindən geri qalmır. Hər il dünyada
1,5 milyon tona qədər başayaqlılar, 800 min tona qədər ikitaylı molyusk ovlanır.
Fransada süni yolla tənək ilbizlərini yetişdirirlər.
Alt
STANDARTLAR
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
1.1.4. Canlıların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir.
Təlim
NƏTİCƏLƏRİ
Molyuskların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
Molyuskların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir.