Microsoft Word b-7 mv az doc

 
94
 
Dəstənin adı 
Dəstənin ümumi əlamətləri Dəstənin nümayəndələri 
 
 
 
 
Dərs zamanı, yaxud dərsdən sonra keçmiş  dərsdə  tərtib olunmuş  cədvələ  əlavələr edilir. 
Dərsin sonunda BİBÖ cədvəlinin 3-cü sütunu doldurulur. Dərsin hər hansı  mərhələsində 
müəllim şagirdləri maraqlı məlumatlarla tanış edə bilər.  
Arachnoidea  sinfinin adı yunan dilində  “arachne” – hörümçək  sözündən götürülmüşdür. 
Qədim Yunan mifologiyasına görə, Arahna toxuculuqla məşğul olan qızın adı olub. O, bu 
sənətin himayədarı olan Afina ilahəsini yarışa çağırır. Nəticədə elə gözəl parça toxuyur ki, 
ilahəni məğlub edir. Bu hadisədən pərt olan Afina qızı hörümçəyə çevirir və bundan sonra 
Arahnanın və onun bütün ailəsinin sona qədər parça toxuyacaqlarını bəyan edir. 
Hörümçəkkimilərin bir çoxunun dişiləri yumurtalarını  və balalarını öz üzərilərində 
gəzdirirlər. Dişilər baramanı qoruyur və qulluq edirlər. Bəzən onu xeliserlərdə saxlayır və 
ya tor vəzilərinə yapışdırırlar.  
Hörümçəklərin əhəmiyyətini əks etdirən sadə misal da gətirmək mümkündür.  
Hörümçək bir gün ərzində öz çəkisi qədər yem qəbul edə bilər. Onların  əsas qidası 
milçəklərdir. Meşənin hər hektarında 5000-ə yaxın hörümçək yaşayır. Əgər gün ərzində hər 
bir hörümçək azı iki milçək tutarsa, bir sutka ərzində nə qədər milçək məhv olar? 
Hörümçəklərin tor  qurmasını mövzuya aid tövsiyələrin sonunda verilmiş saytlardan 
izləmək olar.  
 “Öyrəndiklərinizi tətbiq edin” və “Öyrəndiklərinizi yoxlayın” bölümlərində  təqdim 
olunmuş tapşırıqlar dərsdə  mənimsənilən biliklərin ümumiləşdirilməsi və  dərsin məqsə-
dində qeyd olunmuş bacarıqların formalaşması üçün imkan yaradır.  
 Qiymətləndirmə meyarları: şərhetmə, fərqləndirmə 
  
Elektron resurslar 
http://www.youtube.com/watch?v=K8AfzKgTNbs 
http://pulson.ru/zhivotnyie/video-kak-pauk-pletet-pautinu.html 
http://www.youtube.com/watch?v=0QTjib_Rf-k 
 
I səviyyə II 
səviyyə III 
səviyyə IV 
səviyyə 
Hörümçəkkimilərin 
müxtəlifliyi və 
quruluşu haqqında  
mülahizələrini 
çətinliklə şərh edir. 
Hörümçəkkimilərin 
müxtəlifliyi və qurulu-
şu haqqında  müla-
hizələrini şərh edərkən 
səhvlərə yol verir. 
Hörümçəkkimilərin 
müxtəlifliyi və 
quruluşu haqqında  
mülahizələrini 
qismən şərh edir. 
Hörümçəkkimilərin 
müxtəlifliyi və 
quruluşu haqqında  
mülahizələrini ətraflı 
şərh edir. 
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilər si-
niflərinin nümayən-
dələrini  yalnız 
müəllimin köməyi ilə 
fərqləndirir.  
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilər 
siniflərinin 
nümayəndələrini 
qismən fərqləndirir. 
 
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilər 
siniflərinin 
nümayəndələrini, 
əsasən, fərqləndirir. 
 
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilər 
siniflərinin 
nümayəndələrini 
düzgün fərqləndirir. 
 
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilərdə 
gedən həyati 
prosesləri çətinliklə 
fərqləndirir. 
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilərdə 
gedən həyati prosesləri 
qismən fərqləndirir. 
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilərdə 
gedən həyati 
prosesləri, əsasən, 
düzgün fərqləndirir. 
Xərçəngkimilər və 
hörümçəkkimilərdə 
gedən həyati prosesləri 
düzgün fərqləndirir. 

---

 
 
95
Dərs 45 / Mövzu 39:
 HƏŞƏRATLAR SİNFİ 
 
 Müəllim mövzuya başlamaq üçün şagirdləri dərslikdəki mətnlə tanış edir. Dərsi 
başlamaq üçün lövhədəki şəkilləri (xərçəngkimilər, hörümçəklər, həşəratlar) qruplaşdırmaq 
təklif oluna bilər. Məsələn, suallar üzrə müzakirələr aparılır: 

 
Göstərilmiş heyvanları nə birləşdirir? 

 
Hansı əlamətlərə görə onlar bir-birindən fərqlənir? 

 
Onları hansı əlamətlərə görə qruplaşdırmaq olar?  

 
Bu heyvanlar hansı tipə (sinfə) aid edilir? və s.  
 Praktik iş təbii obyektlərlə təqdim olunmuş alqoritm 
üzrə aparılır. Müşahidənin nəticələri həm lövhədə, həm 
şagirdlərin dəftərində qeyd olunur. İşi yerinə yetirən zaman 
şagirdlər həşəratların bədən hissələrinin formasına, sayına, 
birləşməsinə, yerimə ayaqlarının sayına və quruluşuna, baş hissəsində yerləşən orqanların 
quruluşuna fikir verməlidirlər.  
 Paraqrafın nəzəri materialı ilə tanışlıq “Fasiləli oxu”, “İnsert”, “Kiçik qruplarda 
müzakirələr” və digər üsullarla aparıla bilər. Dərs zamanı müvafiq təqdimat və video-
materiallardan istifadə etmək məqsədəuyğundur. 
Məlumatın öyrənilməsi və müzakirəsi aşağıdakı suallara əsaslana bilər:  

 
Həşəratların bədən örtüyü nədən ibarətdir? 

 
Xarici skelet nədir? 

 
Həşəratların bədəni hansı hissələrdən ibarətdir? Ətraflar (qanadlar) bədənin 
hansı hissəsinə birləşmişdir? 

 
Həzm (tənəffüs, qan-damar və s.) sisteminin hansı quruluş xüsusiyyətləri var? 

 
Həşəratlar üçün hansı inkişaf tipi səciyyəvidir? 

 
Həşəratların hansı xüsusiyyətləri onlara müxtəlif mühit şəraitinə uyğunlaşmağa 
imkan verdi? 
Keçilmiş materialla əlaqə qurmaq üçün müxtəlif suallar vermək olar: “Xərçənglərin və 
hörümçəklərin bədən örtüyü nədən ibarətdir? Buğumayaqlılarda xitin örtük hansı
 
Alt 
STANDARTLAR 
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir. 
1.1.4. Canlıların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir. 
2.1.1. Müxtəlif canlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndirir. 
 
 
Təlim 
NƏTİCƏLƏRİ 

 
Həşəratların quruluşu haqqında  mülahizələrini şərh edir. 

 
Buğumayaqlılar tipinə aid siniflərin nümayəndələrini fərqlən-
dirir. 

 
Müxtəlif buğumayaqlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndi-
rir. 
 
 

---