Dədə Qorqud ● 2014/IV 97
Akşam namazında yoldaşlar kale açıldı,
Kaloncununu yüreğine taşlar basıldı,
Oğul Ahmed’in boynuna kemend takıldı,
Kıydılar Ceyran Ahmed’e ruhu şad olsun.
Ona kıyan Turnacılar’ın ömrü az olsun.
Varın deyim benim babam helvayı yapsun,
Akçe yetişmezse yoldaşlar libade satsın,
Dahi yetişmezse yoldaşlar çaprazım satsın,
Kıydılar Ceyran Ahmed’e ruhu şad olsun.
Ona kıyan Turnacılar’ın ömrü az olsun.
Varsın benim annem kara bağlasın,
Oğul Ahmed’i yoldaşlar her gün ağlasın,
Dostu düşman arasında rahtı satmasun,
Kıydılar Ceyran Ahmed’e ruhu şad olsun.
Ona kıyan Turnacılar’ın ömrü az olsun.
Debreli Hasan
Mezar taşlarını be Hasan koyun mu sandın?
Adam öldürmeye be Hasan oyun mu sandın?
At martini debreli Hasan
3
dağlar inlesin,
Dağların ardında be Hasan yarin dinlesin.
Halil Ağa türküsü
Sabah namazından babam cengim kuruldu,
Asker kol kol olmuş üstüme yürüdü,
Haberimiz geldi kardaşım Abdi vuruldu,
Mukadder böyle imiş der Halil Ağa
4
.
Metrizleri çaldı zorba dayanmaz,
Gaflet basdı babam asker uyanmaz,
Ölüm geldi babam dahi gönlüm inanmaz,
Ölüm birdir der Halil Ağa ey.
3
Debreli Hasan – Makedoniya dağlarında Debreli adı ilə məşhur olan bir qaçaq əsgərdir.
O, yunanlarla aparılan müharibə zamanı göstərdiyi igidliyə görə padşah tərəfindən əfv edil-
mişdir. Yaşadığı dövr dəqiq məlum deyil.
4
Halil Ağa – Xalq arasında çox sevilən Hacı Mustafa paşanın 1801-ci ildə yeniçərilər
tərəfindən öldürülməsi Xəlil ağanı narahat edir və o, bu hadisədən sonra üsyan qaldırır. Türkü-
nün həsr edildiyi Xəlil ağanın da elə məhz bu üsyançı olması güman edilir.
Dədə Qorqud ● 2014/IV 98
Hani benim kır atımı görenler,
Ata binip ihsanımı görenler,
Uğruna can verdim diyenler,
Bügün bulunmadı der Halil Ağa.
Hacı Mustafa’yı sorarsan aslı Bosnalı,
Belgrad üstüne çekmiş askeri,
Kurşun birden bire çaldı leşkeri,
Hisapsuz can düştü der Halil Ağa.
Çatal çıkar ses anenin dumanı,
Delı Ahmed’ın yokdur dini imanı,
Cengimi sorarsan şafak zamanı,
Bugün yetişdi der Halil Ağa.
Hacı Mustafa cır al harabe Niş’i,
Göresi düğmeler altundan gümüş,
İstanbul kapısından çıkan kopdu bir yürüyüş,
Yürüyüşlen giremessin der Halil Ağa.
Atın koçaklarım atın çokdur cephane,
Bir iş tutun alem görsün seyrane,
Zira karındaşlar boyandı kane,
Siz de bilirsiniz der Halil Ağa.
Belgrad kalesi zamana karşı,
Akıtdım gözlerimden kan ile yaşı,
Otuz dokuz bölük arslan yoldaşı,
Koç gibi meydanda durur koç Halil Ağa.
Halil Ağa’nın evleri yalıya karşı,
Meydana komuşdur can ile başı,
Hacı Mustafa’yı sorarsan zorbanın başı,
İntikamım kaldı der Halil Ağam ey aman.
Bir gafletle düşdük nedir ilacı,
Hacı Mustafa’nın topları zehirden acı,
Lokman hekim gelse bulmaz ilacı,
Bineyim kaçayım der Halil Ağa.
Dədə Qorqud ● 2014/IV 99
Paşa babamız etdi bize bu fendi,
Geniş giyer gül gül rengı,
El ile üstüme kondurdu cengi,
Sana da kalmaz der Halil Ağa ey aman.
Niş yoluna düşer idi yolumuz,
Şarköy’e dek babam erdi ulumuz,
El Hacı Bektaş Veli babam pirimiz,
Daima hu çekerdi der Halil Ağa ey.
Halil Ağa’yı sorarsan bir yiğit kişi,
Ayak dolandı babam ettiği işi,
Deve bayırında kesdiler başı,
Yazı böyle yazılmış der Halil Ağa ey aman.
Oldı tamam.
Halil-Fethiye türküsü
Poş poş köprüsünü selleri mi aldı?
Fethiye’nin yavrusunu elleri mi aldı?
Gelme annem gelme, kum içindeyim,
Sen beni bilemezsin, kan içindeyim.
Ben ne ettim ne ettim teyzeme gittim,
Teyzemden gelirken can telef ettim.
Gelme annem, gelme, kum içindeyim,
Sen beni bilemezsin kan içindeyim.
Uyu Halil uyu ağacın altında,
Fethiye’yi de vurdun dutun altında.
Gelme annem, gelme, kum içindeyim,
Sen beni bilemezsin kan içindeyim.
Meço İbrahim türküsü
Meço İbiram dedikleri bir keleş oğlan,
Alay beyin askerini durdurur divan,
Meço ibiram’ın tüfeği top gibi patlar,
Alay beyin askerini hendekler saklar.
Dədə Qorqud ● 2014/IV 100
Patrona Halil
5
türküləri
Ne al ile götürdüler bizi saray içine,
Kılıç kaftan getirdiler ağaların üçüne,
Padişah’dan ferman geldi sürsün Boğaziçi’ne,
Halil Ağa Muşlu yoldaş bugün şehit olalım.
Hiç onulmaz bu sinemde paloş hançer yarası,
Ecel geldi a yoldaşım nedir bunun çaresi,
Nice ağlamasın canım Patrona’nın annesi,
Halil Ağa Muşlu yoldaş bugün şehit olalım.
İki satır yazı yazın mezarımın taşına,
Gelen geçen okusun benim tatlı canıma,
Biz bileydik girmez idik İbrahim Paşa kanına,
Halil Ağa Muşlu yoldaş bugün şehit olalım.
Patrona biner atına hiç ölüm gelmez aklına,
Ko disünler ben öleyim yoldaşlarım uğruna,
On yedinin kör bacısı girdi benim kanıma,
Halil Ağa Muşlu yoldaş bugün şehit olalım.
Canım hoca kasdeyledi benim tatlı canıma,
Nice ağlamasun bunu doğuran annesı,
Ne yamam uyduk ellere ne yaman uyduk ellere,
Halil Ağa Muşlu yoldaş bugün şehit olalım.
***
Varın söylen benim Sultan haneme,
Halim sorsun gelsin bir kez yanıma,
Sultan Ahmed girdi benim kanıma,
Eziyyetle olduğumu ağlarım canım.
Yandı pıryan oldu ciğer kebabı,
Yanıma cem etdin cümle ahbabı,
5
Patrona Halil – Osmanlı İmperiyasının sultanı III Əhmədin taxtdan enməsinə səbəb olan
Patron Xəlil üsyanının təşkilatçısı və rəhbəridir. Patron Xəlil üsyanı 28 sentyabr 1730-cu ildə
başlamışdır. Bu üsyan nəticəsində sədrəzəm Damat İbrahim Paşa edam edilmiş, sultan III Əh-
məd taxtdan salınaraq yerinə I Mahmud gətirilmişdir. Nəticədə üsyanın bütün üzvləri müxtəlif
şəkildə öldürülmüşdür. Patron Xəlillə bağlı xalq arasında çoxlu ağılar, türkülər, dastan və rəva-
yətlər dolaşmaqdadır.
Dostları ilə paylaş: |