Microsoft Word Design Glo Kongre doc



Yüklə 1,5 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə45/77
tarix12.10.2018
ölçüsü1,5 Mb.
#73681
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   77

II International Congress
 
 
343 
Hazar’dan doğuya ulaşması planlanan hatlar 
üzerinde  de  bölgesel  güvenlik  konuları  ve  böl-
gedeki  diğer  üreticiler ile olan rekabet etkili  ol-
maktadır.  Örneğin,  Afganistan  üzerinden  geçe-
rek  Hindistan  ve  Pakistan’a  ulaşacak  hattın  gü-
venliği  Afganistan’da  istikrarın  sağlanmasına 
bağlıdır.  Đran  ve  Rusya  hızla  büyüyen  Hint  ve 
Çin  pazarında  aktif  rol  oynamaktadırlar.  Đran-
Pakistan hattı ve hatta Hindistan’ın da katılması 
olasılığı Đran açısından önemli. Yine, Rusya Çin 
ile  petrol  ve  gaz  alanında  önemli  anlaşmalar 
yapmış  durumda.  Bu  devletler  arasında  gelişen 
politik  ve  askeri  işbirliği  de  enerji  ilişkilerine 
doğrudan yansımaktadır.  
Toparlarsak,  bazı  problemlerin  ve  çatışan 
politik çıkarlar temelinde ortaya çıkan çekişmeli 
durumların varlığına rağmen, son yıllarda ortaya 
atılan bu somut adımlar, Hazar gazının alternatif 
bir  enerji  kaynağı  olmanın  ötesinde  anlamlar 
taşıdığını göstermektedir. Nitekim hatların geçiş 
yolları  ve  hangi  devletlerin  katılımcı  olacağına 
ilişkin tartışmalar, bölgesel ve küresel jeopolitik 
çıkarların belirleyici olacağını göstermesi açısın-
dan  önemlidir.  Rusya,  Hazar  ülkeleri ile  yaptığı 
uzun  soluklu  ve  bölgedeki  gazın  büyük  ölçüde 
Rus kontrolü altına girmesini sağlayan anlaşma-
lar  ve  diğer  doğalgaz  üreticilerinin  hareket  ala-
nını  daraltan  Avrupa’da  izlediği  etkin  doğalgaz 
diplomasisi  sonucu,  ekonomik,  politik  ve  stra-
tejik  önemli  kazanımlar  elde  etmiş  durumda. 
Buna karşılık, artan Rus kontrolü, doğalgaz ala-
nında  Rusya’ya  alternatif  yollar  arayan  bölge 
devletlerine,  üretilen  alternatiflerin  uygulanması 
için gerekli politik ve finansal desteği sağlamak 
konusunda  90’lı  yıllarda  pasif  kalan  batının 
somut  adımlar  atmasına  neden  olmuştur.  Azeri 
gazını  Türkiye’ye  ve  Avrupa’ya  taşıyacak 
Nabucco  ve  Şahdeniz  (Bakü-Tiflis-Erzurum) 
gibi  projelerin  kâğıt  üzerinde  kalmaması  bunun 
açık  ve  umut  verici  örnekleridir.  Bu  projelerin 
gerçekleştirilmesi,  Trans-Hazar  başta  olmak 
üzere, diğer projelere de yol açacaktır.  
Atılan adımlar bölge devletlerinin ekonomik 
kalkınması  ve  jeopolitik  ve  stratejik  konumları 
üzerinde  olumlu  etki  yapmak  konusunda  umut 
verici  olmakla  beraber,  var  olan  ve  ileride  daha 
büyük  sorunlara  neden  olacak  problemlerin  çö-
zümü  konusunda  daha  etkin  adımlar  atılabilir. 
Hazar’ın hukuki statüsü ve bölgedeki enerji sek-
törünün  yenilenmesine  ve  gelişimine  katkı 
sağlayacak  yatırımlara  destek  verilebilir.  Diğer 
taraftan,  bölgedeki  istikrarı  tehlike  altına  soka-
cak herhangi bir girişim de uluslar arası toplum 
eliyle engellenmelidir. (Đran’daki durum örneğin) 
 


 
 
344 
РОЛЬ ЭНЕРГОРЕСУРСОВ КАСПИЯ В МИРОВОЙ ЭКОНОМИКЕ И ПОЛИТИКЕ 
Бэла рашидовна СЫРЛЫБАЕВА 
Старший преподаватель кафедры макро-микроэкономики 
Казахского Национального Университета им. аль-Фараби 
Алматы / КАЗАХСТАН  
sbela@mail.ru 
РЕЗЮМЕ 
В  статье  проанализирована  роль  Каспийских  нефтяных  ресурсов  в  мировой  экономике  и  политике.  Рассмотрены 
стратегии ведущих стран мира в Каспийском регионе в условиях усиливающейся борьбы за глобальное энергетическое 
господство.  Действия  США,  России,  Ирана  и  Китая  оцениваются  как  достаточно  агрессивные  по  отношению  друг  к 
другу и представляющие большую угрозу для региональной и глобальной безопасности.
 
ABSTRACT 
In this article the role of the Caspian oil resources in the world economy and the policy is analyzed. The strategies of the 
leading  countries  of  the  world  in  the  Caspian  region  in  conditions  of  intensifying  struggle  for  global  energetic  domination  are 
considered. The actions of the USA, Russia, Iran and China are estimated as aggressive enough under the attitude to each other 
and representing the great threat for regional and global safety. 
 
 
Каспийское  море,  расположенное  в  центре 
Евразийского  материка  между  современными 
территориями  Азербайджана,  Ирана,  России, 
Казахстана  и  Туркменистана,  является  круп-
нейшим  на  Земле  замкнутым  водоемом. 
Находится  в  глубокой  низменности  и  не  имеет 
естественной  связи  с  другими  морями  и 
океанами.  Площадь  Каспийского  моря-озера 
(порядка  378  тыс.  км
2
)  соизмерима  и  даже 
значительно  превосходит  площади  некоторых 
морей  Мирового  океана,  например,  Балтийс-
кого,  Адриатического,  Белого  и  др.,  и  равна 
площади Японских островов [1].  
Акватория  Каспийского  моря  содержит 
шесть  отдельных  нефте-  и  газосодержащих 
геологических  бассейнов,  большая  часть  ко-
торых  до  конца  еще  не  исследована.  На  се-
годняшний  день  на  Каспии  открыто  20 
нефтегазовых  месторождений  и  выявлено  еще 
около  250  перспективных  нефтеносных  участ-
ков.  Доказанные  и  рентабельные  для  исполь-
зования  нефтяные  запасы  оцениваются  в  17-33 
млрд  баррелей  (2,3-4,5  млрд  т)
1
,  что  сопос-
тавимо  с  аналогичными  внутренними  ресур-
сами  США  (около  3,0  млрд  т)  или  Северного 
моря  (2,3  млрд  т).  С  вероятностью  50%  в  Кас-
пийском  регионе  могут  быть  обнаружены  до-
полнительные  прогнозные  ресурсы  нефти  до 
31,4  млрд  т.,  но  это  все  равно  значительно 
меньше общих объемов ресурсов стран Персид-
ского залива (95-100 млрд т.) [2,  с. 46].  
                                                 
1
  
При плотности нефти от 0,800 до 0,970 число барре-лей 
в 1 т изменяется от 7,877 до 6,494.
 
Распределение  разведанных  и  прогнозных 
запасов  нефти  между  странами  Каспийского 
региона представлено в табл. 1 и на рис. 1. 
Согласно  распространенному  мнению, 
оценка  нефтяных  запасов  относится  более  к 
миру  искусства,  чем  науки.  Нередки  случаи, 
когда  эта  и  без  того  объективно  неточная  ин-
формация  преднамеренно  искажается  или 
скрывается в интересах стран, владеющих тем 
или  иным  месторождением,  транснациональ-
ных  компаний,  разрабатывающих  эти  место-
рождения  и  др.  заинтересованных  лиц  и 
организаций. 
Табл. 1.  Ресурсы  нефти  государств  Каспийского  региона, 
млрд. баррелей (млрд. т) 
Государства 
Разведанны
е запасы 
Прогнозны
е ресурсы 
Общие 
ресурсы 
Азербайджан 
3,6-12,5  
(0,5-1,7) 
32  
(4,3) 
36-45  
(4,8-6,1) 
Иран 
0,1  
(0,01) 
15  
(2,02) 
15  
(2,02) 
Казахстан 
10,0-17,6  
(1,35-2,4) 
92  
(12,4) 
102-110  
(13,7-14,8) 
Россия 
2,7  
(0,4) 
14  
(1,9) 
17  
(2,3) 
Туркменистан 
0,6  
(0,08) 
80  
(10,8) 
81  
(10,9) 
Всего 
17,0-33,5  
(2,3-4,5) 
233  
(31,4) 
251-268  
(33,8-36,1) 
Примечания:  1.  Данные  по  России  и  Ирану  включают 
запасы  только  в  районах,  прилегающих  к  Каспийскому 
морю. В расчетах использованы показатели 90% вероят-
ности для разведанных запасов нефти и 50% вероятнос-
ти для ее прогнозных ресурсов. 
2.  Таблица  составлена  по  данным  министерства  энер-
гетики США (Country Analysis Brief: Caspian Sea Region. 
Wash.,  U.S.  Department  of  Energy,  Energy  Information 
Administration. 2002. February) 


Yüklə 1,5 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   77




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə