Microsoft Word Design Hukuk Sempozyum last doc

“Mülki hüquq” beynəlx alq simpozium 

 

430 

Dağ  ormanlarında  ağaçların  yaş ortalaması  86 

yıl,  düzlüklerde  ise  40  yıldır.  1994  yılında 

Azerbaycan ormanlarının genel ağaç ihtiyatları 

123  milyon  metreküptür.

52

  Alp  ormanlarının 

sahaları  hayli  azalmıştır.  En  güvenli  landşaf-

lar

53

,  Devlet  Ekologiya  Komitesi  tarafından 

korunan Devlet Orman Koruglarıdır.

54

 

Ormanların 15.000 hektardan fazla kısmı kesil-

miş,  12.000'den  fazlası  ise  atıklardan  kirlen-

miştir. T ahmini  hesaplamalara  göre,  Azerbay-

can  ormanlarının  yok  olması,  yılda  en  az  300 

milyon  manat  (Ocak  2000  kurlarına  göre;  1 

ABD  doları,  4300  manattır)  kayba  neden  ol-

maktadır. Đklim  şartları  ormancılığın  gelişmesi 

için  elverişlidir.  Azerbaycan ormanlarının orta 

sıklığı  her  hektara    sadece  olarak  1.83  metre-

küptür.  Bu  ormanların  kanunsuz  olarak  kesil-

mesinden kaynaklanmaktadır. Bununla beraber 

değerli  ağaç  çeşitleri    daha  az  ehemmiyetlileri 

ile  değiştirilmektedir  ki  bu  da  sonuç  olarak 

çam  ağaçlarının  azalmasına  ve  aynı  zamanda 

Kür    nehri  bölgesinin  doğal  koruyucusu  olan  

T ugay  ormanlarının  azalarak  on  bin  hektara 

düşmesine sebep olmuştur.

55

 

Lenkeran,  Astara  ve  Lerik'te  kestane, palamut, 

demir ağaç (sideroxylon oxycaritha) ve Lenke-

ran  akasyası  gibi  değerli  a ğaç  çeşitleri  kesil-

mekte ve yerlerine narenciye ağaçları ekilmek-

tedir.  Son  yıllarda  Oğuz,  Qebele,  Qedebey, 

Tovuz,  Geranboy'da ormanlar  kesilerek orman 

alanlarının  eskiye  oranla  yüzde  70  seviyesine 

düştüğü  belirlenmiştir.  Oduna  olan  ihtiyaç 

yüzünden,  Qazak  ve  Ağsafa tamamen orman-

sızlaşmıştır.  Kolhoz  meşelerinin  ekseriyeti 

kırılmıştır.  Her  yıl  tahminen  300.000  metre 

küp orman odun  olarak kullanılmaktadır.

56

 

Son zamanlarda, Bakü'nün merkezinde park ve 

bahçe olarak ayrılan alanlarda binalar yapılma-

ya  başlanmıştır.  Örneğin, 1996  yılında  yayalar 

için  ayrılmış  merkezi  bir  bölge  sayılan  Fev-

vareler  Meydanında  bulunan  çiçeklik  bir  alan 

                                                 

52

  Birleşmiş Milletler Teşkilatı, "Azerbaycan Đnsan Đnki-

şafı Hakkında Hesabat-  1997," s. 60

 

53

  Landşaft; Herhangi bir yerin tipik özelliklerinin topla-

mı, hepsi; Manzara

 

54

  Birleşmiş Milletler Teşkilatı, "Azerbaycan Đnsan Đnki-

şafı Hakkında Hesabat-  1997,", s. 60

 

55

  Birleşmiş Milletler Teşkilatı, "Azerbaycan Đnsan Đnki-

şafı Hakkında Hesabat-  1997," s. 61

 

56

  Birleşmiş Milletler Teşkilatı, "Azerbaycan Đnsan Đnki-

şafı Hakkında Hesabat-  1997," s. 61

 

yabancı  inşaat  işçileri  için  geçici  bir  yerleşme 

alanı olması için dağıtılmıştır.

57

 

Orman  alanları    insan  faaliyetlerinden  olumsuz 

etkilenmektedir. Dağlık bölgelerdeki ormanlarda 

uzun  süreli  tarım ve yoğun hayvancılık faaliyet-

leri  neticesinde  ormanlar  hiç  bir  yerde  doğal 

sınırlarını  koruyamamıştır.  Bir  çok  yerde  toz 

ağacı  (betulacea),  şark palamudu,  ve  ardıç  ağaç-

ları yok olmuştur. Bunların yerini, kendiliğinden 

biten  çimenler,  otlar,  bozkırlar,  çalılıklar  veya 

taşlık  ve  kayalıklar  almaktadır.  Aşağı  ve  orta  

dağ,  orman  bölgelerinde  ormanların  yerini tarım 

bitkileri, bağlar ve yerleşme alanları almıştır. Bir 

çok  bölgede  yüksek  verimli  fıstık  ağacı  yerine 

daha düşük verimli kendi kendine yetişen gürgen 

ağacı  ormanlarına  çevrilmiştir.  Đberya  palamudu 

ormanlarının yerini    yerleşme  ve tarım faaliyet-

leri neticesinde az kıymetli  Demirgara

58

 çengel-

liyi

59

, kara diken çalıları almıştır.

60

 

Bu  gün  Azerbaycan'da  ormanların  kanunsuz 

kesilmesinin haddi hesabı yoktur. Orman toprak-

ları kanunsuz işgal edilerek yerine çay bahçeleri, 

eğlence yerleri, özel evler vs. yapılmaktadır. Or-

man topraklarının  işgal  edilmesine  bütün  orman 

işletmelerinde  hatta  özel koruma  alanlarında  ve 

devlet  orman  alanlarında  rastlanmaktadır.

61

  Yo-

ğun tahribat ve kontrolsüz ağaç kesimleri ülkede 

oluşan erozyonun en büyük nedenidir.

62

 

Son  yıllarda  bir  çok  ülkede  olduğu  gibi  Azer-

baycan’da da orman yangınlarının yoğunluğu ve 

kapladığı alan artmaktadır. Orman yangınları so-

nucu  ortaya  çıkan  istenilmeyen  halleri  önlemek 

yangın neticesine  ormanların ve  diğer  kaynakla-

rın uğradığı zararı nispeten azaltmak için yangın 

sürecine  aerokozmik yöntemlerle  denetimin  uy-

gulanması büyük önem taşımaktadır.

63

 

                                                 

57

  Birleşmiş Milletler Teşkilatı, "Azerbaycan Đnsan Đnkişafı 

Hakkında Hesabat-  1997," s. 60

 

58

  Demirgara:  Fındıkgiller  familyasından  olup ormanlarda 

biten bir ağaç, carpinus

 

59

  Cengellik: Sık ağaçlık, ormanlık,  kaba ot bürümüş yer

 

60

  Halilov,  M.  J,  Aliyeva,  H.  E.;  "Azerbaycan  Respub-

likasının Meşe Örtüyü, Onun Semereli Đstifadesi ve Ko-

runması,"  Azerbaycan  XXI.  Asrın  Astanasında  Konfe-

ransı, Bakü-1997, Bildirileri, 2. Cilt s. 54-56

 

61

  Halilov, M. J, Aliyeva, H. E.; "Azerbaycan Respublika-

sının  Meşe  Örtüyü,  Onun  Semereli  Đstifadesi  ve  Ko-

runması," s. 54-56

 

62

  X. M. Mustafayev, “ Torpak Eroziyası və Ona Karşı Mü-

barizə  Tədbirləri,” Azərbaycan Dövlət Nəşriyatı,  Bakı- 

1974, 5-20

 

63

  B. M. Əzizov, F. Ə. Mirəyev, “ Đnfraqırmızı Đstilik Təs-

virlərinin Meşə Yanğınları Đlə Mübarizədə Tətbiqi, Föv-

qələdə  Hallarda  Ekologiya  ve  Texnologiya  P roblem-

---