Microsoft Word Design Hukuk Sempozyum last doc

“Özel Hukuk” Uluslararası Sempozyum

 

 

71 

d. Şirkətlə r Qrubu 

Bu  hissə dəki  digər  bir  yenilik  isə,  “ şirkətlər top-

luluğu  (qrubu)”  termini  ilə,  bağlı  müəssisələr  hü-

ququnun  tənzimlənməsidir.  Bu tənzimlənmə,  əsas 

(ana) və köməkçi (bala) şirkətlər arasındakı müna-

sibətləri,  şəffaflıq,  hesab  verilməsinin  mümkün-

lüyü  və  mənfəətlər tarazlığı  (mütənasibliyi)  baxı-

mından  edilmişdir.  Qismən,  Almaniya  Paylı  Or-

taqlıq  Qanunundan  istifadə  edildiyi  kimi,  Forum 

Europeanın  bu  sahədəki  fikirlərindən  də  istifadə 

edilərək  hazırlanan  normalar  ilə,  yeni  pay  sahib-

liyi  (səhmdarlıq), xüsusilə  məhkəmədə  iddia  qal-

dırmaq  hüquqları  genişləndirildi  və  yeni  məsuliy-

yətlər nəzərdə tutuldu.  

2. Tam Ortaqlıq və  Komandit Ortaqlıq 

T am  ortaqlıq  və  komandit  ortaqlıqlar  sahəsində, 

Avropada  və  xüsusilə  bu    məhfumların  mənbəyi 

olan Đsveçrədə mühüm dəyişiklik edilməyib. Bun-

dan  başqa,  bu  sahələrdə  dəyişikliyin  həyata  ke-

çirilməsini məcburi edən hər hansı nəzəri və prak-

tik  yenilik  də  yoxdur.  Şəxs  ortaqlıqları,  bu  günə 

qədər  AET   və  AĐ-nın  maraq  dairəsinə  daxil  ol-

madı.  Hər  iki  şirkət  növünün  xitab  etdiyi  kütlədə 

də  genişlik,  artış  meydana  gəlmədi.  Əksinə,  şəxs 

şirkətlərinin  sayı  gün  keçdikcə  azaldı.  Bu  kasıb 

KOBĐ-lər  baxımından  da  etibarlıdır.  Çünki, 

KOBĐ-lər  də  məsuliyyəti  məhdud  olan  bir  şirkət 

növünün  seçilməsi  üçün  yetərli  səbəb  deyildir.  

Buna  görə  də  tam  və  kommandit  ortaqlıqlarda 

təcrübə  əsasən  mühafizə  edildi  və  dəyişikliklər 

səhvlərin  düzəldilməsi,  boşluqların  doldurulması 

və  müəyyən  olmayan  məsələlərin  açıqlanması 

formasında oldu.  

Hər iki şirkətlə əlaqədar, 6762 sayılı Qanunda səs-

vermə hüququ və şirkət qərarları mövzusunda hər 

hansı  bir  norma  yoxdur.  Layihə,  bu  boşluğu  da  

doldurdu.  Şirkət  hesablarının yoxlanılması  və  gə-

lirin  təsbit  edilməsi  mövzusunda  da  çağdaş  qay-

dalar  nizamlandı.  Nəzarətin  andlı  maliyyə  müşa-

virləri  ilə  “ sərbəst  mühasib  olan  maliyyə  müşa-

virləri”  tərəfindən  aparılacağı  nəzərdə  tutuldu.  

Bundan  başqa,  qanunda  şirkətdən  çıxan  ortağın 

köhnə  borclarından  məsul tutulmasına  dair xüsusi 

iddia müddətləri nəzərdə tutuldu. 

Məhdud  məsuliyyət  qaydasını mənimsəyən  şirkət 

növü  olan  Almaniyanın  məşhur  “Məhdud  Məsu-

liyyətli  Cəmiyyət  və  Ortağı  Kommandit  Şirkət” 

(GMB.HG.Co.  K G.)  növünə  qanunda  yer  veril-

mədi.  Bu  şirkət növü  Đsveçrədə,  Fran  sada,  hətta 

ABŞ- da  məşhurlaşmış  bir  şirkət  növüdür.  T ür-

kiyədə  demək olar ki, heç tanınmayan  bu  modeli 

tənzimləyən  başqa  bir  ölkə  yoxdur.  Layihə  sər-

mayəsi  paylara,  (səhmlərə)  ayrılmış  şirkəti  6762 

sayılı Qanunda olduğu kimi tənzimləndi. 

Böylece  sermayenin  korunması  ve  güvenliği 

ilkesine  uygun  bu  düzenleme  ile  uygulamada 

çok  sık  görülen  aksaklıklar  giderilmeye çalı-

şılmıştır.  

c. Birleşme , Bölünme, Tür De ğiştirme 

Şirketlerin  birleşmeleri,  bölünmeleri  ve  tür 

değiştirmeleri  ayrıntılı  bir  şekilde  ve  AT  yö-

nergelerine  uygun  olarak  düzenlenmiştir.  Ge-

tirilen yeni  hükümlerle  sadece  sözkonusu  ya-

pısal  değişikliklerin  güvenli,  şeffaf  ve  basit 

bir  işlemler  zinciri  içinde  gerçekleşmeleri 

sağlanmakla  kalınmamış,  aynı  zamanda,  ala-

caklılar ve  diğer  hak  ve menfaat  sahipleri  de 

korunmuştur. Ayrıca işçilerin devralan şirkete 

geçişleri,  hakları ve  sorumlulukları  da  ayrın-

tılı hükümlere bağlanmıştır.  

d. Şirketle r Topluluğu 

Bu  bölümün  bir  diğer  yeniliği  "şirketler  top-

luluğu"  terimi  altında  bağlı  işletmeler  huku-

kunun  düzenlenmesidir.  Düzenleme  ile,  ana 

ve  yavru  ortaklıklar  arasındaki  ilişkiler,  şef-

faflık, hesap verilebilirlik ve menfaat dengesi 

temelinde  kurallara  bağlanmıştır.  Kısmen 

Alm. POK'dan esinlenen, Forum  European'ın 

bu  konudaki  görüşlerinden  de  yararlanan  bu 

hükümlerle, yeni paysahipliği,  özellikle  dava 

hakları  getirilmiş  ve  yeni  sorumluluk  halleri 

öngörülmüştür.  

2. Kollektif ve Komandit Şirke tler 

Kollektif  ve  komandit  şirketler  alanında,  Av-

rupa'da  özellikle  kaynak  Đsviçre  Borçlar  Ka-

nununda herhangi bir önemli değişiklik yapıl-

mamıştır.  Zaten  bu  hukuklarda  değişiklik 

yapmayı  gerektirebilecek  herhangi  bir  teorik 

ve  dogmatik  gelişme  olmamıştır; öğretide  de 

dikkate  değer  bir  açılım  yoktur.  Şahıs  şir-

ketleri bugüne kadar AET 'nin ve AT 'ın da ilgi 

alanı  dışında  kalmıştır.  Her  iki  şirket türünün 

hitap  ettiği  kitlede  de  genişleme  olmamış, 

aksine  şahıs  şirketi  türüne  ilgi  azalmıştır.  Bu 

anlayış  KOBĐ'ler  yönünden  de  geçerlidir. 

Çünkü,  KOBĐ'lerin  de  sorumluluğu  sınırlı 

olmayan  bir  şirketi  tercih  etmeleri  için  ikna 

edici bir sebep mevcut değildir. Bu nedenlerle 

kollektif ve komandit şirketlerde birikim esas 

itibariyle  korunmuş  ve  değişiklikler,  yanlış-

ların  düzeltilmesine,  boşlukların  doldurulma-

sına  ve  belirsiz  noktaların  açıklığa  kavuştu-

rulmasına özgülenmiştir.  

Her  iki  şirkette  de,  6762  sayılı  Kanun,  oy 

hakkı  ve  şirket  kararları  konusunda  suskun-

dur.  T asarı  bu  boşluğu  da  doldurmuş,  şirket 

---