Microsoft Word Dissertasiya M?h?mm?dli Nicat docx
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
6
Tədqiqat obyekti kimi təsərrüfat subyektlərinin daxili nəzarət sisteminin fəaliyyəti və idarəetmə sistemində daxili audit xidmətinin yeri və rolu əsas götürülmüşdür.
Komitəsinin hesabatları, Azərbaycan Respublikası Auditorlar Palatasının, Daxili Auditorlar institutunun “Audit-Azərbaycan” bölməsinin materialları, bir çox nazirlik, müəssisə və təşkilatların hesabatları, bülletenləri və s. təşkil edir. Tədqiqatın nəzəri-metodoloji əsasları. Tədqiqat işinin yerinə yetirilməsinin nəzəri-metodoloji əsasları kimi iqtisad və audit üzrə elmi-praktik sahədə geniş yayılmış üsul və yanaşmalar, beynəlxalq təcrübənin nəticələri, xarici və yerli alim, mütəxəssislərin nəzəri və təcrübi araşdırmaları, həmçinin bu istiqamətdə qanunvericilik və normativ hüquqi baza istifadə olunmuşdur.
təşkili və aparılması ilə bağlı praktiki məsələlərin qoyuluşu, nəzəri cəhətdən əsaslandırılması və həll edilməsindən ibarətdir. Tədqiqat prosesində elmi yenilik sayıla biləcək aşağıdakı nəticələr əldə edilmişdir: - daxili auditin mahiyyəti, məzmunu dəqiqləşdirilmiş və onun məqsədi müəyyən olunmuşdur; - təsərrüfat subyektlərdə daxili audit xidmətinin yaradılması prosesi sərh edilmişdir; - daxili auditin aparılması metodikası təklif edilmiş və tətbiqi mexanizmi müəyyənləşdirilmişdir; - daxili auditin təsərrüfat subyektlərinin daxili nəzarət sistemindəki yeri müəyyən edilərək, onun keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi sistemi araşıdırılmışdır; - daxili audit üzrə planların hazırlanması və bu prosesdə riskin qiymətləndirilməsinin əsasları müəyyən edilmişdir; - daxili auditorların funksiya və vəzifələri müəyyənləşdirilmişdir;
audit xidmətinin düzgün və səmərəli təşkil edilməsinə, daxili audit kadrlarının elmi 7
və praktik biliklərini zənginləşdirməyə, daxili audit standartlarına tam riayət etməyə istiqamətlənmişdir. ş
üç fəsil, nəticə, ədəbiyyat siyahısından ibarətdir. istifadə edilmiş ədəbiyyat göstərilmişdir.
Müəssisə və təşkilatın uğurla fəaliyyət gösətrməsi, rentabellik səviyyəsinin yüksəldilməsi, aktivlərin qorunub saxlanılması və artırılması üçün qurulmuş idarəetmə mexanizmi lazımdır ki, onun da acib ünsürü qismində daxili audit çıxış edir. Geniş mənada daxili audit-qəbul edilmiş idarəetmə qərarlarının əsaslılığını və səmərəliliyini qiymətləndirmək, kənarlaşmaları və əlverişli olmayan vəziyyətləri aşkara çıxarmaq, müəssisə və təşkilatın fəaliyyətində risklərin aradan qaldırılması, azaldılması və idarə olunması üzrə qərarların qəbul edilməsi üçün rəhbərliyi vaxtında məlumatlandırmaq məqsədilə müəssisə və təşkilatın işinin müntəzəm müşahidəsi və yoxlanılması sistemidir. Başqa sözlə desək, daxili audit elə bir əks- əlaqə formasıdır mi, müəssisə və təşkilatın idarəetmə oraqanı idarə edilən obyektin həqiqi vəziyyəti və idarəetmə qərarlarının həyata keçirilməsi barədə lazımi
8
məlumatları onun vasitəsilə əldə edir. Bu mənada daxili auditi əmlakın mühafizəsinin, mühasibat yazılışlarının düzgünlüyünün və etibarlılığının, əməliyyatların razılaşdırılmış qaydada və səmərəli həyata keçirilməsinin, qəbul edilmiş qərarların rəhbərliyin siyasətinəuyğunluğunun təmin edilməsi məqsədilə rəhbərlik tərəfindən müəyyən edilmi təhlükəsizlik tədbirlərinin kompleksi kimi qiymətləndirmək olar. Eyni zamanda, daxili audit tədricən yalnız nəzarət funksiyalarını yerinə yetirməkdən əl çəkib getdikcə daha çox dərəcədə müəssisə və təşkilatın işinin səmərəliliyini qiymətləndirmək üzrə qərarların qəbul edilməsi üçün informasiyanın əldə edilməsinə istiqamətlənir. Başqa sözlə, daxili audit müasir anlamda nəzarət xarakterli vəzifələrdən əlavə, iqtisadi təhlil, maliyyə strategiyasının müəyyənləşdirilməsi, idarəetmə üzrə məsləhətlərin verilməsi məsələlərini də əhatə edir. Yəni daxili audit maliyyə-mühasibat hesabatlarının təhlili və müəssisənin idarə olunması üçün qərarlar qəbul etmək məqsədilə rəhbərliyə informasiyanın təqdim olunması, təsərrüfat əməliyyatlarına dair uçotun düzgün aparılmasının və hesabatların düzgün tərtib olunmasının yoxlanılması, kənar auditorlarla səmərəli qarşılıqlı fəaliyyət, vergi və maliyyə məsələləri üzrə tövsiyyələrin verilməsi və digər məsələləri əhatə edir. Heç də təsadüfi deyildir ki, “daxili audit haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 4-cü maddəsində daxili auditin vəzifələrinə aşağıdakılar aid edilmişdir: - Təsərrüfat subyektində müntəzəm və səmərəli fəaliyyətin təmin edilməsi, məqsədlərə nail olmaq üçün risklərin idarə edilməsi, istənilən dəyişikliyə qısa müddət ərzində münasibət bildirilməsi məqsədilə yaradılan daxili nəzarət sisteminin səmərəliliyini və adekvatlığını müəyyən etmək - Mühasibat uçotu və maliyyə hesabatlarının düzgünlüyünü və etibarlığını yoxlamaq - Təsərrüfat subyektinin xərclərinin səmərəliliyini qiymətləndirmək - Təsərrüfat subyektinin, ona tabe olan müəssisə və təşkilaların struktur bölmələrinin fəaliyyətinin normativ hüquqi aktlara və təsdiq edilmiş fəaliyyət planına uyğunluğunu yoxlamaq Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|