Microsoft Word Elmi Mecmue 21
Yüklə 2,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- TÜRK ƏDƏBİYYATINDA ROMANTİZM CƏRƏYANININ NÜMAYƏNDƏLƏRİ ƏBDÜLHƏQ HAMİD VƏ RƏCAİZADƏ MAHMUD ƏKRƏM
- Keywords
Muhammed COŞKUN 334
incelenmesi için de köklü bir başlangıç noktası sayılabilir. Bu sayede Kur’ân metninin yorumlanması konusunda her yorumcu ne kadar nesnellik iddiasında bulunursa bulunsun, -hem dinî hem edebî özelliğe sahip metinlerde- birbirinden farklı birçok yorum yapılmasının yorumcunun kendi çağındaki reel duruma ilişkin tavrını yansıttığı benimsenmiş olacaktır. Oysa yapısalcılık düşüncesi mutlak mensellik iddiasıyla bu imkânları zedelemektedir. Klasik geleneğimizde âlimlerin sıklıkla tekrarladıkları “Doğrusunu Allah bilir/Allahu a’lem” ifadesi, yorumda nesnellik arayışının mutlaklaştırılmaması gerektiğine dair yüksek bir bilincin varlığına işaret etmektedir. Yapısal analiz yöntemini başta Kur’ân olmak üzere herhangi bir dinî metne uygularken, tefsir/yorum faaliyetinin mutlak anlamda nesnellik arz edemeyeceğini de daima hesaba katmakta fayda vardır.
Kaynaklar Akerson, Fatma Erkman, Edebiyat ve Kuramları, İstanbul, 2010 Barthes, Roland, S/Z, Çev: Sündüz Öztürk Kasar, İstanbul, 2006 Câbirî, Muhammed Âbid, el-Aklu’l-Ahlâkiyyu’l-Arabî, Beyrut, 2009 ------Nahnu ve’t-turâs-kıraât muâ’sıra fî turâsinâ el-felsefî, Beyrut, 1993 ----- Medhal ile’l-Kur’âni’l-Kerîm, Beyrut, 2006. ------Tekvînu’l-akli’l-arabî, Beyrut, 2009. ------Bünyetü’l-akli’l-arabî, Beyrut, 2007. ------el-Aklu’s-siyasiyyu’l-arabî, Beyrut, 1995. ------Fehmu’l-Kur’âni’l-hakîm, Beyrut, 2007-2009. Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, İstanbul, 2010 Çevikbaş, Sebahattin, Yapısalcılık Üzerine, Felsefe Dünyası, 2002/1, Sayı 35, s. 137-151 De Saussure, Ferdinand, Genel Dilbilim Dersleri, Çev: Berke Vardar, İstanbul, 2001 Eziler Kıran, Ayşe – Kıran, Zeynel, Yazınsal Okuma Süreçleri, Ankara, 2011 Eagleton, Terry, Edebiyat Kuramı, Giriş, Çev: Tuncay Birkan, İstanbul, 2011 Fadl, Salah, Nazariyyetü’l-binaiyye fi’n-nakdi’l-edebî, Kahire, 1998 Ferâhî, Abdülhamid, Delâilu’n-nizâm, el-Matbaatu’l-Hamidiyye, Azamgarh (Hindistan), 1388/1968 ----Nizâmu’l-Kur’ân ve te’vîlu’l-furkani bi’l-furkan, New Delhi, 2008 Gıddens, Anthony, Sosyal Teorinin Temel Problemleri, Türkçesi, Ümit Tatlıcan, İstanbul, 2005
Tefsirde Yapısalcılık: İmkânı ve Sorunları 335
Gönç Şavran, Temmuz, Suğur, Serap ve diğerleri, Modern Sosyoloji Tarihi, Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 2304, Eskişehir, 2011 Hawkes, Terence, Structuralism and Semiotics, Routledge, Second Edition, New York, 2003 Heyet, et-Türâs ve’n-nahdâ, kıraât fî a’mâli Muhammed Âbid el-Câbirî, Beyrut, 2005
Hollinger, Robert, Postmodernizm ve Sosyal Bilimler, Çev: Ahmet Cevizci, İstanbul, 2005 Keskin, İbrahim, Bir Yapısalcı Olarak Muhammed Âbid el-Câbirî’de Din-Kültür
Bursa, 2010 ----“Sosyolojik Teoriler Bağlamında Yapısalcı Analizin İmkân ve Sınırlılıkları”,
2011
Kruzweil, Edith, The Age Of Structuralism (Asru’l-Binyeviyye), Arapçaya çeviren: Cabir Usfûr, Kuveyt, 1993 Kuzu, Türkan, Masalın Değişmez Yasaları –İşlevsel Birimler-, Anadolu Ün. Edebiyat Fak. Dergisi, Sayı 3, s 219-229, Eskişehir, 2001 Moran, Berna, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul, 2010 Nietzsche, Friedrich, Ahlakın Soy kütüğü, Çev: Zeynep Alangoya, İstanbul, 2011 Onart, Adnan, Değişik Yönleriyle Yapısalcılık ve Yapı Kavramı, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C. XXVIII, S.262, s-243-251 (Özel Bölüm: Yapısalcılık), Temmuz, 1973 Piaget, Jean, Yapısalcılık, Çev: Ayşe Şirin Okyayuz Yener, İstanbul, 2007 Rifat, Mehmet, XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları 1, İstanbul, ts Rosenau, Pauline Marie, Post-modernizm ve Toplum Bilimleri, Çev: Tuncay Birkan, Ankara, 2004 Scherr, Barry, Formalism, Structuralism, Semiotics, Poetics, The Slavic and East European Journal, Vol. 31, Thirtieth Anniversary Issue (1987), pp.127-140 (Published by: American Association of Teachers of Slavic and East European Languages Stable URL: http://www.jstor.org/stable/307983) Todorov, Tzvetan, Literature and İts Theorists A Personal View Of Twentieth Century Critisism, Routledge&Kegan, London, 1988 ----Yazın Kuramı, (Çev: M. Rifat-S. Rifat) İstanbul, 2010 Tura, Saffet Murat, Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, İstanbul. 2010 Yücel, Tahsin, Yapısalcılık, İstanbul, 2008 Türk ədəbiyyatinda romantizm cərəyanının nümayəndələri Əbdülhəq Hamid və Rəcaizadə Mahmud Əkrəm 337
NÜMAYƏNDƏLƏRİ ƏBDÜLHƏQ HAMİD VƏ RƏCAİZADƏ MAHMUD ƏKRƏM dos. Aydan XƏNDAN Bakı Dövlət Universiteti Açar sözlər: Romantizm, poeziya, Hamid, Rəcaizadə, Türk ədəbiyyatı Keywords: Romantic, Turkish literature, Redzaizade, Hamid Ключевые слова: Романтизм, Хамид, Реджаизаде, турецкая литература
Romantizmin bir ədəbi cərəyan kimi əsası Fransada qoyulmuş, orada inkişaf etmiş və digər xalqların ədəbiyyatına təsirini göstərmişdir. Demək olar ki, romantizm 1820-30-cu illərdə tam bir cərəyan şəklini almışdır. Bu cərəyanın hərəkətverici qüv- vəsi kimi fransız inqilabını hesab etmək mümkündür. Bu inqilab despotik, mütləqiy- yət rejiminə qarşı kəskin şəkildə etiraz idi. Məhz bu inqilabın nəticəsi kimi insana olan baxış tamamilə dəyişilmiş olur. Artıq hər bir insan ayrılıqda bir fərd olaraq qə- bul olunur, onun daxili aləminin, öz dünyasının mövcud olması faktı heçə sayılmırdı. Buna görə də əski yunan ədəbiyyatında, klassik ədəbiyyatda mövcud olan ağa-qul prinsipinə qarşı güclü etiraz özünü büruzə verməyə başlayır Dövrün yazıçı və şairləri insanı daha yaxşı anlamaq üçün xalq ədəbiyyatına, folklora müraciət etməyə üstünlük verir, bir insana yuxarıdan aşağı baxmağı kəskin şəkildə tənqid edirdilər. Romantizmin ideoloqları Monteskyu, Volter, Russo kimi filosoflar idi. Demək olar ki, bu cərəyan ona qədər mövcud olan və ədəbiyyatçıları dar çərçivələr içinə həbs edən digər ədəbi cərəyanlara müqavimət kimi peyda olmuşdu. Romantik ədəbiyyata qədər hakim olan klassik ədəbiyyat ağıl və məntiqi düşüncəyə əsaslanan bir ədəbiyyat idi. Romantiklər burjualığı tənqid edir, sadə insanların daxili sarsıntı- larını əsərlərinin mövzusuna çevirirdi. Klassik ədəbiyyatdan fərqli olaraq romantiklər həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən qüsurlu insanlara doğru nəzərlərini çevirib, onları qəhrəman kimi dəyərləndirirdilər. İdeal insan tipindən uzaqlaşan romantiklər xəyallar aləminə sığınsalar da, daha real insanları ədəbiyyata gətirmiş oldular. Türk ədəbiyyatında romantizm cərəyanı ən çox ardıcılı olan bir cərəyandır desək, yanılmarıq. Bilindiyi kimi Tənzimat ədəbiyyatı dövründə fransız ədəbiyyatı
Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|