Microsoft Word fm idar?Etm? M?Diniyy?Ti 2013. doc
Yüklə 5,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- II HISSƏ Bir sıra Şərq və Qərb ölkələrinin dövlətçilik və dövlət idarəçiliyinin tarixi və nəzəriyyəsinə
Fuad Məmmədov
94 4. Kulturologiyanın bütün səviyyələrdə məktəblərin təlim proqramla- rına ayrıca daxil edilməsi, bütün ali məktəblərdə kulturologiya kafedraları və mərkəzlərinin açılması. 5. Əhalinin müxtəlif kateqoriyaları üçün geniş kulturoloji maariflən- dirmə şəbəkəsinin təşkili. Regionlarda lokal elmi-maarifləndirici kulturoloji mərkəzlərin yaradılması. 6. BMT nəzdində, konsepsiyası hələ 1995-ci ildə bir çox Azərbaycan alimləri və xarici diplomatlar, həmçinin bir sıra xarici ölkə səfirlikləri və BMT-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyi tərəfindən bəyənilmiş, Beynəl- xalq Dünya mədəniyyəti Universitetinin açılması. 13
dilməsinə, həmçinin: İnkişaf etməkdə olan ölkələrin dövlət idarəçiliyi təcrübəsində, öz üstünlüklərini Qərb ölkələri və Yaponiyada göstərmiş düzgün strategiya, texnologiya, etika, sosiologiya və estetikaya, prinsip və metodlara əsasla- nan idarəetməyə sistemli kulturoloji yanaşmanın tətbiqi . İnzibati amirlik sistemi üçün xarakterik olan hakimiyyət mədəniy- yətindən - hakimiyyət, rol, vəzifə və şəxsiyyət mədəniyyətinin kombinasi- yasına əsaslanan demokratik təşkilati mədəniyyətə tamamilə və hər yerdə keçmə.
bul edilməsi. Qanunların yüksək icra mədəniyyəti mexanizmlərinin işlənib hazır- lanması və təcrübədə tətbiqi. İnkişaf etməkdə olan ölkələrin alimləri və mütəxəssisləri tərəfin- dən, idarəetmə mədəniyyəti üzrə milli dövlət idarəçiliyi sisteminin davamlı inkişafı və təkmilləşdirilməsi məqsədilə, qərb idarəçilik təcrübəsindən yara- dıcılıqla istifadə edilməsinə yardım edən ədəbiyyatın hazırlanması və nəşr edilməsi. Müstəqil milli və xarici ekspertlərin iştirakı ilə dövlət idarəçiliyi sisteminin permanent islahatı prosesinin ictimai monitorinqinin həyata ke- çirilməsi. Dövlət quruculuğu və idarəçiliyinin strateji resursu kimi intellektual mədəniyyətin qabaqlayıcı inkişafının zəruriliyi haqqında irəli sürdüyü- müz müddəanın hüquqiliyi dövlətin yalnız məkan və zaman daxilində innovativ inkişafının aktual tələbatları ilə deyil, həmçinin “qızıl mil- yard konsepsiyasının” əsas müddəaları və dünya sivilizasiyasının inki-
13 Bizə elə gəlir ki, müasir dünyada beynəlxalq idarəetmə effektivliyinin yüksəldilməsinə dünya mədəniyyəti və sivilizasiyası Beynəlxalq Parlamentinin yaradılması da yardım edə bilərdi. İdarəetmə mədəniyyəti
95 şaf tendensiyaları ilə də təsdiqlənir. Futuroloqlar Piter Şvars və Piter Leyden tərəfindən hazırlanmış gələcəyi görməyin pozitiv ssenarisi də inkişafin əsası kimi intellektual mədəniyyətin qiymətləndirilmə əhə- miyyəti ilə əlaqədardır. Bu ssenariyə əsasən, iqtisadi şəbəkədə “texno- logiyanın beş böyük dalğası” – fərdi kompüterlər, rəqəmsal telekommu-
dər bütün dünyada yoxsulluğun aradan qaldırılmasına və daha yaxşı, ekoloji cəhətdən təhlükəsiz dünyanın - firavanlıq sivilizasiyasının tə- şəkkülünə kömək edəcəkdir. Bu sahələrdə elmi-texniki tərəqqinin stra- teji fəaliyyətinin balanslaşdırılmış koordinasiyası məqsədilə, bu istiqa- mətlərdə qarşılıqlı əlaqəli inkişafın nəticələrinin qiymətləndirilməsi, monitorinqi, koordinasiyası üçün və qlobal səviyyədə iqtisadi, sosial və siyasi qərarların düzgün qəbul edilməsi üçün zəruri olan demokratik idarəetmə mədəniyyətindən daha geniş istifadə etmək məqsədəuyğun hesab edilir. Fuad Məmmədov
96 II HISSƏ Bir sıra Şərq və Qərb ölkələrinin dövlətçilik və dövlət idarəçiliyinin tarixi və nəzəriyyəsinə kulturoloji baxış
sindən. Dövlətçiliyin iki tarixi forması haqqında. Bəşəriyyətin ilk sivili- zasiyalarında dövlətçilik mədəniyyəti tarixindən. Şumer-Mesopotamiya sivilizasiyası. Kiçik Asiya, Aralıq dənizi, Ərəbistan, Yaxın və Orta Şərq dövlətləri. Türkiyə. Qədim Misir. Mərkəzi Asiya. Qədim Hindistan. Qə- dim Çin və Qədim Koreya. Qədim Yunanıstan. Qədim Roma. Yaponiya. M.N. Tusi və M.F.Axundzadənin ictimai tərəqqi, insan münasibətləri mədəniyyəti və idarəetmə mədəniyyətinə baxışları. Dövlətçilik və dövlət idarəçiliyi mədəniyyəti haqqında Biz artıq bilirik ki, kulturologiyanın fundamental vəzifəsi ruhi və maddi mədəniyyətin müxtəlif sahələrində, müxtəlif təbii-coğrafi, tarixi, sosial və siyasi şəraitlərin konkret təzahüründə insanın həyat fəaliyyətinin əsas qanu- nauyğunluqlarının aşkarlanması, düzgün dərk edilməsi və obyektiv qiymət- ləndirilməsidir. Bu vəzifə nöqteyi-nəzərindən dünyanın müxtəlif ölkələrinin dövlətçilik və dövlət idarəçiliyi tarixinə də yeni tərzdə nəzər salmaq imkanı açılır. Müxtəlif ölkələrin mədəniyyət və sivilizasiyasının təşəkkül və inkişaf formaları təbii-coğrafi və tarixi şəraitlə, xalqın genetik kodu ilə, mədəni mübadilə səviyyəsi və mədəniyyətə həssaslığı ilə, sosial mühit və siyasi re- jimlə şərtlənir. Üzvi surətdə digərləri ilə qarşılıqlı əlaqədə olan bütöv mədə- niyyət sisteminin hər bir sosial institutu öz strukturuna, funksiyasına, ener- jisinə, vektoruna və hərəkət səciyyəsinə malikdir. Buna görə bütün mədə- niyyət sisteminin fəaliyyət və inkişaf qanunauyğunluqlarının düzgün başa düşülməsi yalnız, ümumi və xüsusi amillərin, sosial institutların, hadisələ- rin və onların arasındakı əlaqələrin çoxölçülü tədqiqatını nəzərdə tutan sis- temli yanaşma şərtilə mümkündür. Sistemli kulturoloji təhlilin yüksək elmi və praktik əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, o, dünya mədəniyyəti və siviliza- siyası inkişaf tarixinin əsas nailiyyətləri və qanunauyğunluqlarını daha dol- ğun aşkar etməyə, dərk etməyə və düzgün qiymətləndirməyə, tarixin müx- təlif mərhələlərində, müxtəlif ölkələrdə və müxtəlif xalqlarda bu qanunauy- Yüklə 5,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|