Microsoft Word fuattez doc

 
55 
ayrılmaktadır. Oturma yerlerinden tabana kadar olan alt bölüm mermer taklidi şeklinde 
yapılmıştır.  Beyaz zemin üzerine  kırmızı  siyah renklerle  damarlı  görünüm  verilmiştir. 
Duvarın  en  geniş  alanını  kaplayan  ikinci  bölüm  tüm  salonu  bir  friz  halinde 
dolaşmaktadır.  Burada  resmin  fonu,  açık  ve  koyu  renk  dalgaları  halinde  dört  bölüme 
ayrılmıştır. Ana figür, kuş başlı, aslan vücutlu antithetik oturmuş griphonlardır. Üçüncü 
bölüm ise bu ana frizden tavana kadar olan bölümdür. Koyu kiremit kırmızısı renginde 
boyanmış bu alanda açık renk paralel dört ince bant yer alır.  
M.Ö.  II.  binyılda  Yunanistan’da,  Homeros  destanlarında  “Akhaioi”  adıyla  geçen  en 
güçlü  Akha  yerleşimi  Tyrins  ve  Mykenai  saraylarının  yer  aldığı  Peloponessos’tadır. 
Peloponessos  Akhaları  M.Ö.  1400–1200  arasında  yayılma  politikası  izlemiş,  önce 
Girit’i  ele  geçirmiş  sonra  da  sırasıyla  Rodos,  Kıbrıs  ve  Güney  Anadolu’da 
Pamphylia’ya kadar uzanmışlardır.
71
 Akhalar Yunanistan’daki M.Ö. 3. binyıl kültürünü 
tahrip  etmekle  beraber  bir  duraklama  devresinden  sonra  eski  kültür  kalıntısı  üzerinde 
yeni bir kültür kurarak geliştirmişlerdir. Başlangıçta yerleşim bölgeleri açık köylerden 
meydana  gelmiş,  en  önemli  kültür  eserleri  madeni  vazoları  taklit  eden,  sert  kilden 
yapılmış keskin profilli “gri Minyas seramiği”dir. Ayrıca açık zemin üzerine koyu mat 
bir boya ile yapılmış geometrik bezemeler içeren vazolar da bulunmuştur.  
M.Ö. 1600–1200 yıllarında Girit’in işgali ile güçlü bir Girit etkisinden söz edilebilir. Bu 
döneme ait en eski eserler, Mykenai sarayındaki kuyu şeklindeki aile mezarlarından ele 
geçirilmiştir. Mezarlar yanları taş duvarlarla, üzerleri tahta kalaslarla örtülmüş dörtgen 
çukurlardan  ibarettir.  Bunların  üzerlerinde  bir  takım  kabartma  resimlerle  süslü  mezar 
taşları  bulunmuştur.  Buluntular  altın  kadehler,  silahlar,  takılar,  ölülerin  yüzünü  örten 
altın  maskeler  ve  kült  eşyaları  şeklindedir.  Mezar  hediyelerinin  bir  bölümü  Girit 
kökenli,  bazıları  Girit  taklidi,  kimisi  ise  yerel  üslup  gösteren  eserlerdir.  Mykenai’da 
bulunan M.Ö. 16. yüzyıldan 14. yüzyıla rastlayan döneme ait dokuz adet, kubbeli mezar 
yeni  bir  gelişim  evresini  işaret  etmektedir.  Arıkovanı  şeklinde  inşa  edilen  kubbeli 
mezarlar yuvarlak planlı bir mezar odası ve uzun bir giriş koridorundan oluşmaktadır. 
Kubbeli mezar buluntuları da kuyu mezar buluntuları kadar zengindir.  
                                                 
71
 Akha göçleri için bkz. McNeill 1994, 107 vd. 

---

 
56 
M.Ö.  1400  yıllarından  sonra  genişletilmiş  olan  Mykenai  sarayına  bilinen,  en  erken 
Hellen  anıtsal  plastik  eseri  olan  aslanlı  kapıdan  girilmektedir.  Sarayın  üç  cephesi 
kyklopik  surlarla  çevrilidir.  Diğer  taraf  uçurum  olduğu  için  tahkimata  gerek 
duyulmamıştır.  Tyrins  sarayı  ise  Nauplia  körfezinin  kuzeyinde  bir  tepe  üzerinde  inşa 
edilmiş,  çeşitli  inşa  devirleri  geçirdikten  sonra  M.Ö.  12.  yüzyılda  son  halini  almış  ve 
Dor istilası sırasında bir yangınla tahrip olmuştur.  
Akha sarayları plan bakımından Girit saraylarından ayrılmakla beraber inşa tekniği ve iç 
bezemeler  bakımından  tamamen  Girit’in  etkisi  altındadır.  Bu  saraylarda  da  aşağıdan 
yukarıya  doğru  kalınlaşan  ve  kaval  şeklinde  yayvan  bir  başlık  taşıyan  sütunlar 
kullanılmıştır.
72
  Sarayların  duvarlarının  freskolarla,  duvar  kaidelerinin  taş  frizlerle, 
zeminlerinin  ise  yunus  ve  ahtapot  resimleriyle  süslü  alçı  tabakalarla  bezendiğini 
Mykenai, Tyrins, Pylos ve Orkhomenos kazıları açığa çıkarmıştır. Mykenai ve Tyrins 
saraylarının  iç  duvarları  Girit’te  olduğu  gibi  resimlerle  kaplanmıştır.  Bitkisel  ve 
geometrik  motiflerle  bezeli  bu  freskoların  tekniği  Girit’in  aynı  olduğu  halde  konular 
genellikle  savaş  ve  avcılıkla  ilgilidir.  Ayrıca  boğa  oyunları,  geçit  törenleri,  krallara 
armağanlar  sunan  kadın  ve  erkek  figürleri  yer  almaktadır.
73
  Akhaların  kıyafet  ve 
silahlarına dair bilgiler edindiğimiz bu tasvirlerde, M.Ö. II. binyıl Önasya savaşlarında 
büyük  bir  rol  oynayan  atlı  savaş  arabalarının  Akhalar  tarafından  gerek  savaşlarda 
gerekse avlarda kullanıldığını fresklerde görmek mümkündür.
74
 M.Ö. 1400 tarihlerinde 
Akha  sanatında  bir  gerileme  başlamış,  stilizasyon  en  yüksek  düzeye  varmıştır.  M.Ö. 
1200 tarihlerinde gerçekleşen Dor istilası ile Akha sanatı sona ermiştir.
75
 
 
                                                 
72
 Mansel 1995, 74 vd. 
73
 Mansel 1995, 77, res. 46. 
74
 Mansel 1945, 144. 
75
 Pekman 1967, 14. 

---

 
57 
2. ANADOLU’DA DUVAR RESM N N TAR HÇES
 
Köklü bir resim sanatı geçmişine sahip olan Anadolu’nun ilk resim örnekleri Paleolitik 
Dönem’e kadar inmektedir. Mağara duvarlarına ve kaya üzerlerine yapılan bu ilk resim 
örnekleri  birkaç  istisna  dışında  genelde  kazıma  olarak  yapılmışlardır.  Neolitik 
Dönem’de  ise  en  çarpıcı  duvar  resimlerine  Çatalhöyü’kte  rastlanır.  Kalkolitik 
Dönem’de  şimdiye  kadar  Can  Hasan  (Karaman),  Değirmentepe  (Malatya),  Norşun 
Tepe
 (  Elazığ  Keban  Barajı  Göl  Alanı),  Arslantepe ve  Pirot  Höyük’te  duvar  resimleri 
tespit  edilmiştir.  Anadolu’da  Tunç  Çağında  resim  sanatı  örnekleri  yok  denecek  azdır. 
Asi  Irmağının  kıyısında,  Antakya-Reyhanlı  yolu  yakınında  olan  Tel  Açana  (Alalakh), 
nadir  merkezlerin  en  önemlisidir.  Demir  Çağını  resim  sanatına  ait  en  iyi  örnekler 
Urartu’da  görülmektedir.  Bunun  yanı  sıra  Demir  çağının  büyük  bir  bölümünde  Asur 
etkisi altında kalmış olan Yukarı Dicle Bölgesi’nde yer alan Üçtepe’den fresko parçaları 
ele geçmiştir. 
 
2.1. PALEOL T K DÖNEM RES M SANATI: 
lk  resim  sanatı  örnekleri,  günümüzden  yaklaşık  30  bin  yıl  öncesinde  Paleolitik 
Dönem’de ortaya çıkmıştır. Bu çağın insanı, barınma amacı ile kullandığı mağaraların 
duvarlarına  sanat  ürünleri  olarak  niteleyebileceğimiz  resimler  yapmıştır.  Anadolu’da 
keşfedilen  ilk  mağara  resmi  Adıyaman  civarlarındaki  Palanlı  mağarasıdır.  Mağaranın 
duvarlarında  çoğu  keçi  figürleri  içeren  resimler  vardır.  Keçi  figürleri  mağaranın  iç 
kısmında ve bir metre boyunca devam etmektedir. Bu resimler Epi-Paleolitik, Neolitik 
ve Bronz Dönemleri’ne tarihlendirilmiştir.
76
  
Antalya  yakınlarındaki  Karain  ve  Öküzini  mağaralarında  Paleolitik  sanatta  karşımıza 
çıkan  çakıl  taşı  gibi  küçük  objeler  üzerine  çizilmiş  taşınabilir  (mobil)  sanat  olarak 
adlandıran  resimler  bulunmuştur.
77
  Öküzini  mağarasının  duvarına  oyularak  yapılmış 
                                                 
76
 Bostancı 1971, 51. 
77
 Kökten 1948, 195-209; Kökten 1955, 271-293. 

---