Microsoft Word fuattez doc
Yüklə 31,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
58 Paleolitik Dönem’e tarihlenen 78 bir öküz ve insan formuna benzeyen bir figür ortaya çıkartılmıştır. 79 Antalya Beldibi köyü yakınlarındaki mağarada iki farklı döneme tarihlenen iki farklı stilde ve iki farklı teknikte yapılmış resimler keşfedilmiştir. 80 Kırmızımsı kahverengi demir oksit kullanılarak yapılan birinci resimde 15 figür seçilmektedir. Figürlerden bazıları oldukça anlaşılır durumdadırlar. Burada üç haç motifi, bir eli belinde diğer eli havada bir insansı bir figür, iki haçın ortasında dağ keçisi gibi figürler yer almaktadır. Burada dağ keçisinin tuzağa düşürülmesi konusunun işlendiği önerilebilir. Üçgenimsi geometrik şekillerinde tuzak olmalıdır. Beldibi mağarasında boyalı figürlerin altında sol tarafta kısmen korunmuş iki kazıma figür bulunmaktadır. Bunlar natüralist tasvir edilmiş koşan dağ keçisi ile geyik figürü olup, üst tarafta yapılmış olan keskin hatlı şematik diğer resim grubu ile zıtlık oluşturmaktadır. Üst üste çizilmiş olan figürler olasılıkla mağaranın daha sonraki sakinleri tarafından yapılmışlardır. Figürlerin çiziminde kazımanın yanı sıra kaya yüzeyinin doğal çizgilerinden de yararlanılmıştır. Bu tür kaya yüzeyinin doğal çıkıntılarını kullanma geleneği Üst Paleolitik sanattan bilinmektedir. Diyarbakır’ın Çermik ilçesinin Sakaltutan Köyü Mezrası’nın yakınlarında olan Sinek Çayı Kayaaltı Sığınağı kazıma olarak yapımlı 16 hayvan, 11 insan figürü yer alır. Resimlerin bir kısmı üzerleri yukarıdan akan yağmur suları nedeniyle kalker ile kaplıdır. Hayvan figürlerinden 14 tanesi dağ keçisi, 1 tanesi oğlak, 1 tanesinin ise kedigillerden bir hayvan olması muhtemeldir. Figürlerin çoğunun dış konturları kalın kazıma çizgilerle yapılmıştır. Birkaç figürün gövdeleri ise dövme tekniğiyle yapılmıştır. Resimlerin ana konusu dağ keçilerini ok ve yay ile avlayan insanlar oluşturmaktadır. 81 Hayvanlar sağa doğru yönelmiş gösterilirken, insan figürleri hem sola hem de sağa doğru ok atmaktadırlar. Dağ keçileri, insan figürleri ile karşılaştırıldığında büyük olarak çizildikleri görülmektedir. 78 Kökten 1961, 40-41. 79 Anati 1968, 22. 80 Bostancı 1959, 133-140; Bostancı 1964, 21-29; Bostancı, 1966, 91 vd. 81 Belli 2005, 11-12. 59 Van-Hakkari sınırında yer alan Tirşin Yaylası’nda kaya grupları üzerine kazıyarak çizilmiş resimler bulunmaktadır. 82 Resimler buzulların etkisiyle sürüklenerek çevreye dağılmış olan kayaların üzerine rastgele yapılmış izlemini uyandırmaktadır. Burada Geyik, dağ keçisi, manda ve ceylan gibi av hayvanlar çizildiği görülmektedir. Bu hayvanların yanı sıra köpek ya da tilki olabilecek hayvan resimleri de bulunmuştur. Burada hayvanların tuzağa düşürülmesi ya da avlanma sahnesi yoktur. nsan figürleri oldukça azdır. Hayvanları korkutan figür cin olarak yorumlanmıştır. Çanak çömleksiz Neolitik Dönem’e ait olan resimler, o dönem insanı için tilki, kertenkele gibi hayvanların da önemli olduğunu göstermektedir. 83 Kars ilinin Kağızman ilçesine bağlı Camuşlu köyünün yakınlarında köylülerin Yazılıkaya olarak adlandırdığı yerde ve buranın biraz ilerisinde Kurbanağa Mağarası’nda kayalara kazınmış resimler bulunmuştur. 84 Burada kazıma olarak yapılmış iki pano bulunmaktadır. Büyük panoda geyik ve dağ keçisi figürlerinin yanı sıra boğa, at ve insan figürleri de bulunmaktadır. Küçük panoda ise ok atan bir insan figürü bulunmaktadır. Figürler çizgisel ve stilizedir. Bazı figürlerin diğerlerine göre daha büyük yapılmış olmaları dikkat çekicidir. Burada yapılan kazılarda Orta ve Üst Paleolitik’e tarihlenen çakmak taşı obsidyen aletler, kemikten yapılmış bir kolye bulunmuştur. 85 Kars civarında bulunmuş olan Borluk Vadisi kaya resimleri 86 iki panodan oluşmaktadır. Üzerinde bir grup geyik çizimi olduğu anlaşılan II. Pano doğal şartlar nedeniyle iyi korunamamıştır. I. Pano ise Borluk vadisi ise kalkanlı ve mızraklı insan figürleri Özbek ve Yükmen’in belirttiği üzere av sahnesinden çok savaş sahnesine yakındır. 87 Ancak Borluk Vadisi kaya resimleri, işlenen konu, figürlerinin çizim teknikleri ve figür repertuarıyla Paleolitik Dönem’den çok daha geç bir döneme tarihlenmesi gerekmektedir. 82 Uyanık 1968, 97-103.; Belli 2001a, 266. vd. 83 Özdoğan 2000, 298-299. 84 Kökten 1966, 3-16. 85 Karpuz 1977, 1-16. 86 Özbek - Yükmen 1998, 30-37. 87 Özbek - Yükmen 1998, 35. 60 Kızların Mağarası Van ilinin güneydoğusunda, Güzelsu nahiyesine bağlı Yedisalkım Köyü’nün yakınındaki kanyon vadisinde yer almaktadır. Bu mağaranın adı duvarlarında yer alan dans eden tanrıça figürlerinden dolayı halk tarafından koyulmuştur. ki ağızlı olan mağaranın bir ağzı terasa diğer ağzı uçuruma açılmaktadır. 88 Resimler mağaranın uçuruma açılan ağzının batı yüzünde yer almaktadır. Mağara ağzına yakın bir yere yapılmış oldukları için doğal şartlar nedeniyle silinmişlerdir. Buradaki resimler demir oksit ile yapılmış olup koyu kırmızı-kiremit rengindedir. Yaklaşık 30-35 adet olan figürlerden 10 tanesi doğal şartlar nedeniyle tanınmaz hale gelmiştir. Buradaki resimlerde dağ keçisi, geyik üstünde ayakta duran insan, stilize edilmiş insan figürleri, kalçaları abartılmış tanrıça figürleri görülmektedir. Ayrıca avda uygulanan tuzak işlenen konulardır. Kızların Mağarasındaki resimler belli bir düzen içermemektedir. Karışık bir ş ekilde bazen de üst üste gelecek şekilde yapılmışlardır Yedisalkım Köyü’nün yakınındaki kanyon vadisinde tespit edilen II. Mağara tek girişli ve geniş ağızlıdır. Buradaki resimler mağara ağzının iki kenarına, kuzey ve güney duvarlarına yapılmıştır. Bu mağarada diğer mağarada olduğu gibi demir oksit boya kullanılmıştır. Ayrıca demir oksit is ile karıştırarak renk koyulaştırılmıştır. Bu mağarada da geyik, yaban keçisi figürlerinin yanı sıra dans eden insan ve tanrıça figürleri ile güneş sembollerinden oluşan 60’a yakın figür bulunmasına rağmen doğal şartlardan buradaki resimler de aşınıp silinmiştir. Burada özellikle kırmızı boya ile yapılmış figürlerin üstüne gelecek şekilde koyu renk boya ile yapılmış figürler dikkati çekmektedir. Mağara ağzının kuzey duvarında kırmızı boya ile yapılmış dört insan figürü yer almaktadır. Bu figürlerin kol ve bacaklarının açık olması ve bellerinin hafif bir “S” ile kavis yapması nedeniyle danseden figürler olarak yorumlanmış ve pano “Dansçılar Panosu” olarak adlandırılmıştır. Hakkari Sat Dağı’nda bulunan kaya resimleri Anadolu Bronz Çağı sanatında önemli bir grubu oluşturmaktadırlar. 89 Çeşitli yerlere kazıma olarak yayılmış olan kaya resimleri 88 Belli 2001b. 261 vd. 89 Uyanık – Wilhelm 1957, 619-620; Anati 1968, 35. Yüklə 31,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|