Microsoft Word fuattez doc

 
73 
Kalkolitik  resim  sanatına  son  yıllarda  eklenen  en  ilginç  buluntular  Arslantepe’den 
gelmektedir. 4. binyıl sonlarına tarihlenen sarayının 4 nolu yapısının VI A evresine ait 
depo  kompleksindeki  merkezi  oda  da  kullanılan  resimdir.  Depo  kapısının  iki  yanında 
benzer  sahne  yer  almaktadır.  Burada  güç  bir  stilizasyonla  bir  insan  figürü  yer 
almaktadır. Figürün başı ve gövdesi üçgen olarak yapılmıştır. Başta üçgenin uç noktası 
aşağı  doğru  dönüktür  ve  bu  noktadan  üçgen  şeklindeki  gövdeye  bağlanmaktadır. 
Figürler bir yoruma göre masa gerisinde
107
 bir yoruma göre ise tahtta
108
 oturmaktadırlar. 
Kollar  dirsekten  kıvrılarak  yukarı  doğru  bir  açı  yapmaktadır.  Ellerde  parmaklar  yan 
yana dizilmiş çizgicikler halinde bir anahtara benzemektedir. Üçgen baş içinde gözler 
rezerve  bırakılarak  oluşturulmuştur.  Başın  üzerindeki  birbirine  paralel  “S”  şeklinde 
çizgiler  saçı  gösteriyor  olmalıdır.  Aynı  zamanda  yüzün  iki  yanında  yer  kalan  kısa 
çizgicikler  sakalı  ifade  etmektedir.  Figürün  yüksekliği  20  cm.dir.  Büyük  bir 
kompozisyonun  parçası  olduğu  üst  kısmındaki  koruna  gelmiş  bölümden 
anlaşılmaktadır. Figürün hemen üst tarafında bir üçgenin kenarlarından çıktığı anlaşılan 
spirallerin küçük çizgiciklerle bezendiği dikkati çekmektedir. Burada olasılıkla büyük, 
sakallı  bir  yüz  betimlenmiştir.  Beyaz  sıva  tabakası  üzerinde  başka  resim  izine 
rastlanmamıştır. Parçaların anlamını çözmek güçtür. Fakat eğer gerçekten büyük bir yüz 
betimi ise, tahta oturan kralı koruyan tanrıyı temsil ediyor olmalıdır. 
Arslantepe Sarayının büyük merkezi koridorunun sağ tarafında ikinci bir resim ortaya 
çıkartılmıştır. Bu duvarda sadece figürler değil aynı zamanda dekoratif bezemeler de ver 
almaktadır.  Burada  ilk  dikkati  çeken  figürler  karşılıklı  duran  iki  boğadır.  Soldaki 
boğanın dizginlerini naturalist yapılmış, küçük bir insan figürü tutulmaktadır.  
Resmin sol kenarında bir yapıyı temsil etmesi muhtemel çizgiler yer almaktadır. Olası 
yapı  ile  boğa  figürleri  arasında  kırmızı  boya  ile  yapılmış  ne  olduğu  anlaşılamayan, 
birbirinin aynısı olan iki figür yer almaktadır.  
                                                 
107
 Frangipane 1998, 124. 
108
 Bingöl 1997, 22. 

---

 
74 
Malatya  yakınlarında  yer  alan  Pirot  Höyük’ün  XII.  Tabakada  duvar  resmi 
saptanmıştır.
109
  Bu  resim  C10  plan  karesinde  3  nolu  mekanın  kuzey  duvarında  yer 
almaktadır.  Duvarın  sıvası  dört  kez  yenilenmiş  ve  her  katta  resim  tekrar  yapılmıştır. 
Kırmızı  aşı  boyası  ile  yapılan  resim  yangın  nedeniyle  kahverengiye  dönüşmüştür. 
Resmin  korunan  yüksekliği  24  cm.  korunan  genişliği  ise  52  cm.  dir.  Resim  tabana 
oldukça  yakın  yapılmıştır.  Resmin  ortasında  bir  figüre  ait  olması  muhtemel  ayağa 
benzer bazı izler korunmuştur. Bu orta figürün iki kenarında ise yukarıdan aşağı doğru 
inen düzgün çizilmemiş 13 sıradan oluşan bantlar bulunmaktadır. Bu bantların arasında 
aşağıda dağınık olarak yapılmış 55 adet geniş noktalar bulunmaktadır. Ayrıca sağdaki 
bantların  alt  kısımlarında  da  üç  nokta  bulunmaktadır.  Ortadaki  figürün  sağında  ve 
solundaki  bantlar  ile  arasında  ikişer  adet  kum  saati  bulunmaktadır.  Orta  figürün  üst 
tarafında ise ne olduğu anlaşılamayan bazı izler korunmuştur.  
Pirot  höyük  resmi  ile  çağdaşı  olan  bilenen  duvar  resimleri  arasında  bir  benzerlik  söz 
konusu  değildir. Ancak Pirot  höyük resminde  anlaşılabilen  tek figür  kum  saatidir.  Bu 
motif  ilk  kez  lk  Kalkolitik  Çağ’da  ortaya  çıkmıştır.  Ne  olduğu  anlaşılamasa  da  Pirot 
Höyük  resmi,  Elazığ-Malatya  yöresinde  bir  duvar  resmi  geleneğinin  varlığını 
kanıtlamaktadır. 
 
2.4. TUNÇ ÇAĞI RES M SANATI: 
Anadolu’da  Tunç  Çağında  resim  sanatı  örnekleri  yok  denecek  kadar  azdır.  Asi 
Irmağının kıyısında, Antakya-Reyhanlı yolu yakınında olan Tel Açana (Alalakh), nadir 
merkezlerin en önemlisidir. Ayrı yapı katı tespit edilen höyükte VII. ve IV. Tabakada 
açığa  çıkarılan  iki  yapının  duvarlarında  çok  renkli  resimler  tespit  edilmiştir.
110
 
Bunlardan  ilki  VII.  Yerleşim  tabakasında  yer  alan  ve  M.Ö.  18.  yüzyıla  tarihlenen 
Yarim-Lim  sarayı,  ikincisi  ise  IV.  Yerleşim  tabakasındaki  M.Ö.  16.-15.  yüzyıla 
tarihlenen 39 A no.lu ev yapısıdır.  
                                                 
109
 Akdeniz – Karaca 2003, 117-123. 
110
 Woolley 1955, 228-234. 

---

 
75 
39  A  no.lu  ev  yapısının  6  numaralı  mekanda,  IV.  Yerleşim  tabakasının  son  evresine 
işaret  eden  duvar  resimleri,  1  metre  yüksekliğe  sahip  duvar  yüzeyinde  in  situ  olarak 
tespit  edilmiştir.
111
  Mekanın  dört  duvarı  da  aynı  bezemeyi  içermektedir.  En  iyi 
korunmuş olan kısım ise güney köşededir. Güney duvarı 1.70 m ve güneydoğu duvarı 3 
m.  genişliğindedir.  Duvarlar  kerpiçtendir ve  güneybatı  duvarında iki  adet yatay ahşap 
hatıl mevcuttur. Duvarlar kireç ve balçıktan oluşan karışık bir harçla sıvanmıştır. Bunun 
üzerine  resimlere  zemin  teşkil  etmesi  bakımından  ince  bir  kireç  sıva  sürülmüştür. 
Burada gerçek bir fresk tekniğinin kullanıldığını söylemek mümkündür, tempera yaşken 
çalışılmıştır.
112
 
Alalakh  VII.  Tabakada  yer  alan  Yarim-Lim  sarayının  iki  odasında  duvar  resmi 
saptanmıştır.  Bunlardan  birincisi  “kabul  salonu”  olarak  adlandırılan  5  nolu  mekandır. 
kincisi  ise  “büyük  salon”  olarak  nitelendirilen  depo  11-13  üzerinde  bulunan  geniş 
mekandır.
113
  Duvarlardaki  bezeme  gayet  basit  olmakla  beraber  resim  tarihi  açısından 
çok önemlidir (yakl. M.Ö. 1750). 5 no.lu mekanda duvar örgüsünü oluşturan taşlar ve 
ahşap hatıllar  resimle canlandırılmıştır.  Burada altta  ise  “bazalt  orthostatları”  gösteren 
bir kaide  uzanmaktadır. Bloklar  71 cm. genişlikte  ve  15  cm.  yükseklikte  boyanmıştır. 
Morumsu siyah renklerini, kırmızı zemin üzerine lacivert boyayla yapılmaları nedeniyle 
kazanmışlardır. Morumsu siyah zemin üzerine yapılan kırmızı ve yeşil lekeler, bloklara 
mermer  etkisi  vermektedir.  Orthostatlar  arasındaki  harçlar  5  cm.  genişliğindeki  sarı 
çizgilerle belirtilmiştir. Bundan sonra yatay ahşap hatılları taklit eden ikinci bir kuşak 
gelmektedir.  14  cm.  yüksekliğinde  olup  koyu  kırmızı  renktedir.  Üst  yapı  krem 
rengindeki  65  cm.  yüksekliğinde  bir  kuşakla  devam  etmekte,  14  cm.  yüksekliğinde 
koyu  kırmızı  “ahşap  hatılları”  temsil  eden  ikinci  bir  kuşakla  sınırlanmaktadır.  Koyu 
kırmızı  üzerinde  morumsu  siyah  dalgalı  çizgiler  görülebilmekte  ancak  lekelemeler 
ş
eklinde  algılanabilmektedir.  Bu  hatılların  alt  kısmına  dörtgenler  oturtulmuştur. 
Aralarındaki  açıklık  140  cm.,  büyüklükleri  ise  25  x  40  cm.  olan  bu  dörtgenler  ahşap 
                                                 
111
 Woolley 1955, 231. 
112
 Bingöl 1997, 24.
 
113
 Woolley 1955, 230-231. 

---