Microsoft Word fuattez doc
Yüklə 31,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
88 Apadana’nın iki uzun duvarındaki düzenleme aşağıdan yukarıya doğru şu şekildedir: önce aralarında siyah bir bant bulunan (4 mm.) kırmızı ve mavi iki çizgi (yük. 8.4 cm.) yer almaktadır. Daha sonra stilize narların canlandırıldığı (yük. 19.3 cm.) bir friz gelmektedir. Nar motifinin yaprakları, sapı, göbeği kırmızı, beyaz ve mavi konturlar siyah renktir. Zemin ise bej boyalıdır. Nar motifinden sonra küçük bir parça üzerinde baklava dilimi motifinin geldiği anlaşılmıştır. Açık kahverengi ve kırmızı renkteki dilimler oldukça düzgün yapılmışlardır. Baklava dilimlerinin hemen üstünde ise kanatlı insan figürlerinden oluşan bir friz vardır. Nar sırası ile baklava dizisinin ilişkisi çözülememiştir. 152 Bunu 12.5 cm. yüksekliğindeki insan figürlerinin ve hayat ağaçlarının yer aldığı yüksek bir friz izlemektedir. nsan figürleri, mavi zeminde karşılıklı olarak ortadaki hayat ağacına dönük vaziyette ayakta durmaktadır. Hayat ağacının arka fonu kahverengidir. Bunlar on üç dallı nar ağaçlarıdır. nsanların profili Urartu stilindedir. Kemerli uzun elbiseleri ve başlarında boynuzlu polosları vardır. Boynuzlar kulakların arkasından başlayıp öne doğru kavis yaparak polos yüksekliğinde sonlanmaktadır. Mavi zemin üzerine profilden gösterilen figürlerin birer ayakları önde adım atar şekildedir. Gözler üçgen, burun hafifçe kemerlidir. Bir elleri dirsekten bükük şekilde yukarı kaldırdıkları ellerinde yuvarlak küçük bir obje tutmaktadırlar. Aşağıda olan diğer ellerinde ise bakraç taşımaktadırlar. Figürlerin elbisesi tek parça kumaştan oluşturulmuştur. Geniş kumaş önce bele sarılmış, daha sonra omuz üzerinden geriye doğru atılmıştır. Omuzdan aşağı doğru sarkan kumaş parçası T. Özgüç tarafından kanat zannedilmiş, bu da figürün cin olarak yorumlanmasına neden olmuştur. 153 Oysa bu figürlerin başlarından çıkan boynuzlar nedeniyle tanrı ya da rahip olmaları gerekmektedir. Hayat ağacını dölleme sahnesi Urartu sanatında oldukça sevilen bir konudur. Silindir mühürler üzerinde oldukça sık kullanılan bu konunun en bilinen örneği Adilcevaz kabartmasında görülen 152 Özgüç 1966, 15. 153 Özgüç 1966, 18. 89 Hayat ağacını dölleyen Teişeba’dır. 154 Hayat ağacı motifinin en erken örnekleri ise M.Ö. 4. binyıla tarihlenen Sümer’de karşımıza çıkmaktadır. 155 Daha sonra rozetli bir bant ve en son ise boğaların yer aldığı yüksek bir friz gelmektedir. Frizin merkezini diz çökmüş boğa figürü oluşturmaktadır. Ön tarafı eksik olan figürün korunan yüksekliği 38 cm. korunan genişliği ise 52 cm.dir. Bu ölçüleri ile figür sahnenin en geniş figürüdür. Mavi zemin üzerine kırmızı boyanmış olan boğa figürü sağ dizi üzerine çökmüş durumdadır. Sağ arka bacak sol bacağının önündedir. ki bacak arasından aşağı doğru inen kuyruğun ucu dalgalı çizgilerle püskül şeklinde sonlanmaktadır. Figürün ön tarafında ve gövdesinin alt tarafında iki sıra halinde siyah boya ile yapılmış ardışık spiral dizisi hayvanın buradaki kısmen uzun kıllarını temsil etmektedir. Benzer şekilde sırtında tek sıra halinde devam eden spiraller buradaki uzun kıları göstermektedir. Apanada’ki boğa ve insan figürleri geç Urartu sanatının şaheseri kabul edilen Adilcevaz kabartmasına büyük yakınlık göstermektedir. Ancak Apadana resimleri taşra özelliği göstermektedir. Altıntepe son yapı katına ait resimler Adilcevaz kabartmaları ile yakın tarihtendirler. Urartu duvar resimlerinin tespit edilmiş olan Antıntepe, Anzavurtepe ve Arin-berd’de tespit edilmiş olan boğa figürleri baş tanrının kutsal hayvanını temsil etmektedir. Bu nedenle frizlerde en göze çarpan bu figür olmaktadır. 156 Altıntepe bulunmuş olan bir parça üzerinde karşı karşıya diz çökmüş olan iki boğanın arasında kenarları içbükey birer kare motif bulunmaktadır. Karenin dış kenarını rozetlerden oluşan bir bordür çevirmektedir. Bordür içte ve dışta çift çizgi ile sınırlandırılmıştır. Zemin kırmızı rozetler beyaz renge boyalıdır. Karenin tam merkezinde geniş daire içinde büyük bir rozet bulunmaktadır. Bu daireye karenin köşelerine doğru yönlenmiş dört tomurcuk bağlanmaktadır. Merkezdeki rozetin çevresinde rozet dizisinden oluşan bir bordür çevirmektedir. Başka bir parçada ise bu kare motifte rozet bordürlerinin yerini baklava deseni almıştır. Burada baklava dilimleri dönüşümlü olarak mavi, kırmızı ve beyaz renkte yapılmıştır. 154 Çevik 1999, 338. 155 Moorgat 1949, 29 156 Özgüç 1966, 21–23. 90 Altıntepe’den ele geçen sfenks figürlerinin baş kısımları eksiktir. Siyah renk ile çizilen figürün kolları, elleri ve boynu beyaz, gövde ve bacaklar bej renge boyalıdır. Zemin ise mavi yapılmıştır. Sağa doğru dönük olan figürün bir eli aşağıda kutsal ağacı dölleyen figürlerde gördüğümüz türden oldukça süslü bir bakraç tutmaktadır. Dirsekten bükük olan diğer eli de benzerdir. Her iki bilekte de kalın bilezik seçilebilmektedir. Yalnız yukarı kaldırdığı kolundaki bilezik üzerinde büyük bir rozet dikkati çekmektedir. Kısa kollu kırmızı elbisenin göğsü ve kolları oldukça süslüdür. Boynunda iki sıra halinde kolye vardır. Uzun siyah dalgalı saçlar enseden ve kulağını önünden aşağı doğru sarkmıştır. Sfenks figürünün kanatlarının ancak bir kısmı korunmuştur. Kanatlar önce iki sıra küçük telekler ile başlamaktadır. Daha sonra gelen telekler giderek büyümektedir. Kırmızı ve mavi renkte boyalı olup içleri inçe siyah çizgiler ile detaylandırılmıştır. Ele geçen aslan figürüne ait parçalar en üstteki frize aittirler. Beyaz zemin üzerine yapılmış olan aslanların ele geçen parçalara göre bacakları açık kahverengidir. Bu frizin üstünde ise tekrar kutsal ağaç ve insan figürlerinin sırasından oluşan friz vardır. Altta yer alan kompozisyonun birebir aynısıdır. Bundan sonra ise basamaklı bir piramitten oluşan friz gelmektedir. Motif dönüşümlü olarak mavi ve kırmızı renkte bir bant ile çerçevelenmiştir ve buralara beyaz renkte eş merkezli dairelerden oluşan bir dizi yapılmıştır. Piramitlerin yükseklikleri 21.2 cm. genişlikleri ise 13.8 cm.dir. Aralarındaki açıklıklar ise 1.5 cm.dir. Bu diziyi kırmızı, mavi, beyaz yine mavi renkli dört şerit ve rozet dizisinde oluşan bir bordür takip eder. Aynı bordürün palmet dizisinin üzerinde de tekrarlanmaktadır. Yedi yapraklı olan palmetler kırmızı zemin üzerine yapılmışlardır. Yan yana sıralanmış olan palmetlerin yaprakları beyaz ve mavi, bej ve beyaz olmak üzere dönüşümlü olarak yapılmıştır. Altıntepe duvar resminde üzerinde ağaçlar ve hayvan mücadelesi olan parçalar tespit edilmiştir. Buradaki ağaç figürü uzun bir gövde üzerinden sağa ve sola doğru simetrik çıkan 14 daldan ve dalların ucunda tomurcuk ya da kozalaktan oluşmaktadır. Dalların üzerindeki testere dişi şeklindeki çıkıntılar yaprakları ifade ediyor olmalıdır. Ağacın gövdesi mavi dalları kırmızı ve mavi, tomurcukları ise kırmızı renktedir. Ağacın Yüklə 31,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|