Microsoft Word fuattez doc
Yüklə 31,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
94 figürlerinde şeffaf giysiler, renkli başlıklar ve gülümseme ifadesi verecek şekilde dudakların dişleri göstererek aralık yapılması da yine Polygnotos’a ait bir özelliktir. 164 Kaynaklardan adını öğrendiğimiz bir başka ressam, M.Ö. 5. yüzyılda yaşamış Atinalı Agatharkos’tur. Vitruvius, Aiskhylos’un tragedyaları için Agatharkos tarafından yapılan sahne dekorunun derinliği yansıtabildiğini ve bu özelliği ile Anaksagoras ile Demokritos’un da sanatını etkilediğini yazmaktadır. 165 M.Ö. 430-400 yıllarında yaşadığı tahmin edilen Apollodoros, Plinius tarafından “nesnelere gerçeğin görünüşünü katan ilk ressam” olarak nitelendirilmektedir. 166 Plutarkhos’a göre ise Apollodoros’un başlıca buluşu, gölge ve derinlik kavramları ile arı renkler yerine, birbirleriyle karıştırılmış renklerdir. 167 Apollodoros’un daha genç çağdaşları olan Herakleialı Zeuxis ile Ephesoslu Parrhasios kendilerinden öncekilerin yarattığı sanat kavramlarını daha da geliştirerek sürdürmüşlerdir. Quintilianus, Zeuxis’in ışık ve gölge kurallarını bulduğunu, Parrhasios’un ise ince ve duygulu çizgi düzeni kurmaya çabaladığını söylemektedir. 168 Strabon, Ephesos’un yetiştirdiği önemli kişiler arasında ressam Parrhasios ve Apelles’i de saymaktadır. 169 Kos adasındaki Asklepios tapınağı için Antigonos ve Aphrodite Anadyomene tabloları yaptığını yine Strabon’dan 170 öğrendiğimiz Apelles, Büyük skender’in de saray ressamı olan ve onun da birçok resmini yapan dönemin en ünlü sanatçısıdır. Bu dönem ressamlarının gerçekçi özelliklerinin hayranlık uyandırması da Plinius’un değindiği konular arasındadır, örneğin Zeuxis’in yaptığı üzüm resmini kuşlar yemek istemiş 171 , Apelles’in at resmini gören atlar ise kişnemeğe başlamıştır 172 . M.Ö. 5. yüzyıl sonu ve 4. yüzyıl başlarında etkin olan sanatçılar Eupompos, Makedonyalı Pamphilos ile enkaustik resmi geliştiren öğrencisi Sikyonlu Pausias, Thebaili Aristeides ile Atinalı Nikias’tır. Plinius boyaların erimiş balmumu ile 164 Nat. Hist., XXXV, 58. 165 De Architectura, VII, praef. 11. 166 Nat. Hist. XXXV, 60-61. 167 De glor. Ath. 346a. 168 Instit. Orat., XII, 10, 4. 169 Geographika, XIV, I, 25. 170 Geographika XIV, II, 19. 171 Nat. Hist. XXXV, 66. 172 Nat. Hist. XXXV, 96. 95 karıştırılıp, yassı uçlu mala ya da sivri uçlu kalemle sürüldükleri mumlu boya yöntemi olan enkaustik hakkında şu bilgileri vermektedir: “ Balmumu üzerine ve enkaustik dizaynlarda resim yapmanın ilk kimin tarafından uygulandığı konusunda fikir birliği yoktur. Bazıları bunun Aristides’in buluşu olduğunu ve sonradan Praxiteles tarafından mükemmelleştirildiğini düşünür, ancak ondan oldukça daha önceki tarihlere ait enkaustik resimlerin varlığı bilinmektedir, örneğin Polygnotus ve Nicanor ve Paroslu Mnasilaus’unkiler. Ayrıca Aeginalı Elasippus, bir resim hakkında enekaën (yakılmış) yazmıştır ki bunu enkaustik resim bulunmasaydı yapması mümkün olmayacaktı.” “Kaydedilmiştir ki Apelles’in hocası Pamhilus sadece enkaustik stilde resim yapmamış ayrıca bunu, bu stilde meşhur olmuş ilk ressam olan Sikyon’lu Pausias’a da öğretmiştir. Pausias, Bryetes’in oğluydu ve babasının öğrencisi olarak başladı. Kendisi Thespiae’de, Polygnotus’un bazı resimleri restore edilirken, fırça ile bazı duvar resimleri de yapmıştır ve orijinal sanatçıyla karşılaştırıldığında ikinci en iyi olduğu düşünülmüştür, kaldı ki yaptığı kendi çizgisinde bir çalışma değildi.” 173 Plinius’a göre enkaustik resmetme, bir cestrum (hakkak kalemi) ile mum ve fildişine uygulanmak üzere iki çeşittir. 174 Daha sonra savaş gemilerinin resimlenmesine başlanmıştır, bununla üçüncü bir tür ortaya çıkar, mum boyalar ateşte eritilerek bir fırça ile kullanılır, gemilerdeki resimler ne güneşten, ne tuzlu sudan ne de rüzgardan zarar görür. Sözü edilen ve nemden etkilenmeyen bu üçüncü yöntem sadece gemilerde değil, hamam duvarlarında da kullanılmıştır. Plinius, Agrippa’nın Roma’da inşa ettirdiği hamamların sıcak odalarının enkaustik resimlerle bezeli toprak levhalarla, diğer odaların ise beyaz stukolarla kaplatıldığını bildirmektedir. 175 Nikias, Praxiteles’in çağdaşı olup, onun bazı heykellerinin de resmini yapmıştır. Plinius, Nikias’tan sözederken ışık ve gölge oyunlarına özel bir titizlik gösterdiğini ve figürleri 173 Nat. Hist, XXXV, 122-123. 174 Nat. Hist. XXXV, 149. 175 Nat. Hist. XXXVI, 149. 96 resim yüzeyinden dışarı taşar gibi yaptığını anlatarak övmektedir. 176 Hellen büyük resimlerinin bazılarını -heykel sanatında olduğu gibi- Roma Dönem’i kopyalarından tanımaktayız. Napoli Milli Müzesi’nde korunan Pompei buluntusu Andromeda ve Perseus resmi olasılıkla Nikias’tan kopya edilmiştir. 177 Yine Napoli Milli Müze’de sergilenen ve Büyük skender ile Darius’un ssos savaşını tasvir geden skender Mozaiği de, Eretreialı Philoxenos’a ait bir resmi örnek alarak yapılmıştır. Doğa manzaralarının içeren resimler Hellenistik çağda yapılmağa başlanmıştır. Vitruvius, eski ressamların gerçekçi bir üslupla limanlar, burunlar, deniz sahilleri, nehirler, çeşmeler, boğazlar, tapınaklar, bahçeler, dağlar, sürüler ve çobanlar resmettiklerini, görkemli bir şekilde tasarlanmış olan resimlerde arka plandaki manzaralarla birlikte tanrı figürlerine ve Troia savaşları, Odysseus’un seyahatleri gibi mitolojik konulara yer verdiklerini anlatmaktadır. 178 Vatikan Müzesi’nde korunan Odysseus resimleri olasılıkla bu tür Hellen manzara resimlerinden birinin Roma devri kopyasıdır. Kampania Bölgesi’ndeki Hellenistik Ve Roma devri evlerinde görülen duvar resimleri, Vitruvius’un tarif ettiği duvar resimlerine uymaktadır. Bunları dört stile ayırmak mümkündür: I. Stil: sert arkitektonik duvar bölümlendirmeleri içeren mermer kakma taklitleri, II. Stil: Duvarda canlandırılan ve mekan etkisi yaratan fantastik mimari canlandırmalar, III. Stil: Geç Rönesans ve Barok dönem resimlerini anımsatan serbest doğa görünümleri ve mitolojik sahneler, IV. Stil: Flavius devri evlerinde görülen bu son stil mimari canlandırmalara geri dönüşü temsil etmektedir. Halikarnassoslu Dionysios, eski resimlerde renklerin sade olduğunu, ton çeşitlemelerinin olmadığını, ancak çizgi düzeninin ustalıkla yapılması nedeniyle 176 Nat. Hist. XXXV, 133. 177 Nat. Hist. XXXV, 132. 178 De Architectura VII, V, 2-3. Yüklə 31,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|