56
zəruri hallarda qiymətləndirmədə iştirak etmək üçün müqavilə əsasında
mütəxəssisləri cəlb etmək;
sifarişçi müqavilə şərtlərini pozduqda, qiymətləndirmə obyekti barəsində
lazımi məlumat vermədikdə, habelə qiymətləndiriciyə müvafiq iş və təhlükəsizlik
şə
raiti yaratmadıqda, qiymətləndirməni həyata keçirməkdən imtina etmək.
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti 2000-ci ildə "Qiymətləndirmə
standartları və normaları, peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması Qaydaları
haqqında" qərar qəbul etmişdir. Qiymətləndirmə standartları və normaları, habelə
peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması qaydaları üç hissədən ibarətdir:
qiymətləndirmə
standartları,
qiymətləndirmə
normaları
və
peşəkar
qiymətləndiricilərin hazırlanması.
Qiymətləndirmə standartlarında əmlakın qiymətləndirilməsinin məqsədi,
vəzifələri və qiymətləndirmə işlərinin yerinə yetirilməsi zamanı qiymətləndiricilər
qarşısında qoyulan tələblər və vəzifələr, bəzi terminlərin təyinatı, qiymətləndirmə
aparılan zaman zəruri olan məlumatların keyfiyyətinə və nəticələri haqqında
hesabatın məzmununa qoyulan tələblər, müvafiq standartların yerinə yetirilməsinə
nəzarət və məsuliyyət formaları öz əksini tapmalıdır.
Qiymətləndirmə normaları isə bu sahənin vəzifələrini, əsas məqsədlərini və
prinsiplərini, normativ sənədlər sisteminin tərkibini və strukturunu, normaların
işlənilməsi, qəbul edilməsi, yenidən baxılması və ya onların üzərində dəyişikliklər
edilməsi, ləğv edilməsi və normalara riayət olunmasına nəzarətin əsas qaydalarını
müəyyən edir.
Peşəkar qiymətləndiricilərinin hazırlanması isə aşağıdakı hallarda mümkündür:
-ali məktəblərdə peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması, yenidən hazırlanması və
ixtisaslarının artırılması;
-xarici ölkələrdən qiymətləndirici ekspertlərin dəvət olunması və yaxud xarici
ölkələrdə qiymətləndiricilərin hazırlanması və s.
ntellektual mülkiyyət obyektlərinin qiymətləndirilməsi standartları Beynəlxalq
Qiymətləndirmə Komitəsinin istifadə etdiyi prinsiplər nəzərə alınmaqla işlənib
57
hazırlanılmalı və tətbiq olunmalıdır. Qiymətləndirmə standartının işlənib
hazırlanılması və tətbiqi intellektual mülkiyyət obyektləri və onun üzərində
mülkiyyət hüquqları üzrə müxtəlif sövdələşmələrin yerinə yetirilməsi məqsədilə
sifarişçilərlə münasibətlər zamanı istifadədə çox yararlı ola bilər.
Qiymətləndirmə standartında intellektual mülkiyyət obyektinin təsnifatı və
strukturu, onların qeydə alınmasını həyata keçirən dövlət orqanları, bu orqanların
səlahiyyətli nümayəndələri, o cümlədən qiymətləndirmədə zəruri olan yanaşmalar
bölməsi müəyyənləşdirilməlidir.
Bundan əlavə, standartın böyük bir bölməsi intellektual mülkiyyət
obyektlərinin qiymətləndirilməsi zamanı informasiya metodik tələblərə həsr olunmalı
və bu işə hazırlığın əsas mərhələləri aşağıdakı şəkildə olmalıdır:
• intellektual mülkiyyət obyektləri olan maddi daşıyıcıların aşkar olunması;
• qiymətləndirmə
obyekti
üzərində
hüquqların
eyniləşdirilməsi
üzrə
ekspertizanın keçirilməsi;
• bazar dəyəri tipinin və onun kəmiyyətinin hesablanması metodunun
ə
saslandırılması.
"Patent haqqında", "Əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatı və piratçılığa qarşı
mübarizə haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanunları da həmçinin intellektual
mülkiyyət obyektlərinin mühafizəsinin hüquqi bazasını təşkil edir.
Azərbaycan Respublikasının "Patent haqqında" qanunu ixtiraların, faydalı
modellərin və sənaye nümunələrinin yaradılması, hüquqi mühafizəsi və istifadəsi ilə
ə
laqədar yaranan əmlak münasibətlərini və onlarla bağlı şəxsi qeyri-əmlak
münasibətlərini tənzimləyir. Qanun 25 iyul 1997-ci il tarixində qəbul edilmişdir.
Bu Qanunda ixtira, faydalı model və sənaye nümunələrinin patent qabiliyyəti
şə
rtləri, müəllif və patent sahibi, ixtiradan, faydalı modellərdən və sənaye
nümunəsindən istifadə hüququ, patent hüquqlarının pozulması və s. müddəalar öz
ə
ksini tapmışdır.
58
Qanunun 3-cü maddəsinə əsasən ixtira, faydalı model və sənaye nümunələrinə
hüquqlar dövlət tərəfindən qorunur və patentlə təsdiq edilir. Patent ixtira, faydalı
model və sənaye nümunəsinə müəllifliyi və ilkinliyi təsdiq edir və onlardan istifadə
etmək üçün müstəsna hüquq verir.
Patentlə verilən hüquqi mühafizənin həcmi və onun qüvvədə olma müddəti
"Patent haqqında" qanunun 10-cu maddəsində şərh edilmişdir. Belə ki, bu maddəyə
ə
sasən, ixtira, faydalı model və sənaye nümunəsinə patentlə verilən hüquqi
mühafizənin həcmi aşağıdakı kimi müəyyən edilir:
-ixtira və faydalı model üçün –– onların düsturu ilə;
-sənaye nümunəsi üçün –– məmulatın (maketin, rəsmin) fotoşəklində göstərilən
mühüm
-əlamətlərinin məcmusu ilə.
Azərbaycan Respublikası ərazisində patentin qüvvədə olma müddəti iddia
sənədinin müvafiq icra hakimiyyəti orqanına verildiyi gündən etibarən aşağıdakı kimi
müəyyənləşdirilir:
-ixtira üçün –– 20 il;
-faydalı model üçün –– 10 il;
-sənaye nümunəsi üçün –– 10 il.
xtiranı, faydalı modeli və sənaye nümunəsini yaradan şəxs müəllif sayılır.
Ə
gər ixtira, faydalı model və sənaye nümunəsinin yaradılmasında bir neçə fiziki şəxs
iştirak etdikdə onların hamısı müəllif hesab edilir. Müəlliflərə məxsus olan
hüquqlardan istifadə qaydası isə məhz onlar arasında bağlanmış müqavilə ilə
tənzimlənir.
"Əqli mülkiyyət hüquqlarının təminatı və piratçılığa qarşı mübarizə haqqında"
Azərbaycan Respublikasının Qanunu 22 may 2012-ci il tarixində qəbul edilmişdir.
Qanun 4 fəsil, 17 maddədən ibarətdir.
Bu Qanun Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 94-cü maddəsinin I
hissəsinin 13-cü bəndinə uyğun olaraq əqli mülkiyyət hüquqlarının müdafiəsinin
təmin edilməsi, əqli mülkiyyət hüquqları sahiblərinin maraqlarının qorunması və
Dostları ilə paylaş: |