53
hüququ, kollektiv əsərlərə müəlliflik hüququ, törəmə əsərlərə müəlliflik hüququ,
audio əsərlərə müəlliflik hüququ və s. müddəlar öz əksini tapmışdır.
Qanunun 47-ci maddəsinə müvafiq olaraq, bu Qanunla nəzərdə tutulmuş
müəlliflik hüququnun və əlaqəli hüquqların pozulmasına görə Azərbaycan
Respublikası qanunvericiliyinə uyğun mülki, inzibati və cinayət məsuliyyəti nəzərdə
tutulur.
ntellektual mülkiyyət hüquqları sahəsində dövlət siyasətini həyata keçirən,
intellektual mülkiyyət sahəsinin inkişafını, habelə normativ-hüquqi tənzimlənməni
təmin edən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı Azərbaycan Respublikası Müəlliflik
Hüquqları Agentliyidir. Müəlliflik Hüquqları Agentliyi həmçinin intellektual
mülkiyyət sahəsindəki fəaliyyəti əlaqələndirir və normativ-hüquqi tənzimlənməni
həyata keçirir.
Müəlliflik Hüquqları Agentliyi fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər
Kabinetinin qərarlarını, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı
beynəlxalq müqavilələri rəhbər tutur.
Öz fəaliyyətinin həyata keçirilməsini Müəlliflik Hüquqları Agentliyi mərkəzi
və yerli icra hakimiyyəti, yerli özünü idarəetmə orqanları, ictimai birliklər və digər
hüquqi şəxslərlə birlikdə reallaşdırır. ntellektual mülkiyyətin qiymətləndirilməsi
probleminin hüquqi bazası təkcə qiymət siyasəti üzrə deyil, həm də konkret olaraq
hər cür mülkiyyətin qiymətləndirilməsi üzrə qəbul edilmiş qanunlarla təmin olunur.
ntellektual mülkiyyət obyektlərinin qiymətləndirilməsində "Qiymətləndirmə
fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu və bu Qanuna uyğun
olaraq, "Qiymətləndirmə standartları və normaları, peşəkar qiymətləndiricilərin
hazırlanması Qaydaları haqqında" Nazirlər Kabinetinin qərarı mühüm əhəmiyyət
kəsb edir. Qanunda qiymətləndirmə fəaliyyətinin ümumi prinsipləri, obyekt və
subyektləri, qiymətləndiricilərin hüquq və vəzifələri, qiymətləndirmə standartları,
qiymətləndirmə ilə bağlı xərclər və s. öz əksini tapmışdır.
54
Bu Qanuna müvafiq olaraq, göstərilən xidmətlərə görə qiymətləndiriciyə
ödənilən haqq qiymətləndirmə obyektinin yekun dəyərindən asılı olmamalıdır. Yəni
qiymətləndirmə keçirilməsi ilə bağlı xərclər, o cümlədən ekspertin əməyi
qanunvericiliyə uyğun olaraq qarşılıqlı razılaşma əsasında ödənilməlidir. Həmçinin
qiymətləndirmə standartları, normaları və peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması
qaydaları qanunvericiliyə uyğun olaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən
hazırlanır və təsdiq edilir.
"Qiymətləndirmə
fəaliyyəti
haqqında"
Azərbaycan
Respublikasının
Qanununun 17-ci maddəsinə əsasən qiymətləndirmə fəaliyyətinin həyata
keçirilməsinə aşağıdakı hallarda xitam verilir:
• Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə görə qiymətləndirmə fəaliyyəti
ilə məşğul olan hüquqi şəxsin dövlət qeydiyyatından keçdiyi zaman saxtakarlıq
faktı sübuta yetirildikdə;
• Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq qiymətləndirmə
fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi şəxs Azərbaycan Respublikasının Mülki
Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada ləğv edildikdə;
• hüquqi və fiziki şəxs tərəfindən həyata keçirilən qiymətləndirmə fəaliyyəti ilə
ə
laqədar sənədlərdə məhkəmə tərəfindən saxtakarlıq aşkar edildikdə;
• qiymətləndirici
qiymətləndirmə
fəaliyyətini
həyata
keçirmək
üçün
qanunvericiliklə ona verilən səlahiyyətləri aşdıqda;
• məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qərarı ilə.[10, 17]
Sifarişçinin və digər maraqlı şəxslərin qiymətləndiricinin fəaliyyətinə müdaxilə
etməsinə yol verilməməsi Qanunda öz əksini tapmışdır. Həmçinin qiymətləndirici və
sifarişçi bu Qanunun və qiymətləndirmə haqqında müqavilədə göstərilən şərtlərin
pozulmasına görə qanunvericilikdə nəzərdə tutulan qaydada məsuliyyət daşıyır.
"Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda
peşəkar qiymətləndiricilərin hüquq və vəzifələri qeyd edilmişdir. Belə ki, müvafiq
Qanuna əsasən, qiymətləndiricilərin vəzifələrinə aşağıdakılar aid edilir:
55
qiymətləndirmə fəaliyyətini həyata keçirərkən Azərbaycan Respublikasının
qiymətləndirmə haqqında qanunvericiliyinə riayət etmək;
qiymətləndirməni həyata keçirərkən sifarişçi və ya üçüncü şəxslərdən alınmış
sənədlərin saxlanılmasını təmin etmək;
obyektin qiymətləndirilməsinə mane olan səbəblər barədə dərhal sifarişçini
xəbərdar etmək;
sifarişçinin xahişi ilə Azərbaycan Respublikasında qiymətləndirmə haqqında
qanunvericilik və onun əsasında qəbul edilmiş normativ hüquqi aktlar, müvafiq peşə
birliklərinin nizamnaməsi barədə ona məlumat vermək;
sifarişçinin tələbi ilə qiymətləndirmə fəaliyyəti ilə məşğul olmaq üçün zəruri
təhsil alınmasını təsdiqləyən sənədləri təqdim etmək;
qiymətləndirmə prosesində sifarişçidən alınmış məxfi məlumatı açıqlamamaq;
məhkəmənin tələbi ilə özünün hesabatından müvafiq informasiya və
məlumatları təqdim etmək;
sifarişçinin məlumat verməkdən imtina etməsi qiymətləndirməyə əsaslı təsir
göstərərsə, bunu hesabatında əks etdirmək;
qiymətləndirmənin obyektivliyinə mane olan hallar meydana çıxdıqda,
qiymətləndirmədə iştirakının qeyri-mümkünlüyü haqqında sifarişçiyə məlumat
vermək.
Müvafiq Qanuna əsasən, peşəkar qiymətləndiricilərin hüquqlarına aşağıdakılar
aiddir:
qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında mövcud qanunvericilik çərçivəsində
qiymətləndirmənin forma və metodlarını müstəqil seçmək;
qiymətləndirmə keçirildiyi hallarda sifarişçidən zəruri olan sənədləri tələb
etmək, əlavə məlumat və izahatlar almaq;
dövlət və kommersiya sirləri istisna olunmaqla, qiymətləndirməni həyata
keçirmək üçün zəruri hesab etdiyi hər cür məlumatı yazılı və ya şifahi formada
üçüncü şəxslərdən almaq;