Suat Ünlü
161
Ar. “ًﺔَﻜِﺋﺎَﻠَﻡ ﺎﱠﻝِإ ِرﺎﱠﻨﻝا َبﺎَﺤْﺻَأ ﺎَﻨْﻠَﻌَﺝ ﺎَﻡَو “ Tü. “Ashabun Narın görevlileri” Türkçe erken Kur’an çevirilerinde;
TİEM 73 KT’de tamuluķ yārįçilärni; Anonim KT ‘de otnuñ aśĥāblarını; Hekimoğlu KT’de ot eyeleri;
Manisa KT’de cehennem ehli; TİEM 40 KT’de tamuyı saklayanlar sözcüğü ile karşılanmıştır
TİEM 73:
(5) ķılmadımız
tamuluķ yārįçilärni mägär färiştälär
ķılmadımız anlarnıŋ sanın saķışın
mägär (6) sınaġ anlarķa kim tandılar seziksiz bolġu üçün..... .(427r/5=074/031)
Anonim KT:
Taķı ķılmaduķ
otnuñ aśĥāblarını
(18) taķı ķılmaduķ..... (19) anlarıñ sanını meger fitne;
yaǾnį ......... (2) ol kāfırlarġa küfr keltürdiler....... (117a/17=074/031)
Hekimoğlu KT: Taķı ķılmaduķ
ot (8) eyelerini, meger ferişteler
. Taķı ķılmaduķ sanlarını, meger sınamaķ
(9) anlarġa kim küfr ketürdiler.......(555a/7=074/031)
Manisa KT:
Biz ķılmaduķ
cehennem ehlini illā melāǿikeler
. (4) Biz ķılmaduķ Ǿadedlerini illā fitne
eylemeg-içün kāfir olanlara (5) yaķįn bilmeg-içün ehl-i kitāb ki yahūdįlerdür, ziyāde
olmaġ-içün (6) įmān getürenlerüŋ įmānı........... (427b/3=074/031)
TİEM 40:
Dakı kılmaduk od (4) islerini yaǾnį
tamuyı saklayanlar, illa firişteler
. Dakı kılmaduk
sağışın anlarun, illâ azgunlık anlara kim kâfır oldılar.........(276a/3=074/031)
Kur’an:
Biz, cehennemin görevlilerini ancak meleklerden kıldık. Onların sayısını inkâr
edenler
için bir imtihan vesilesi yaptık ki kendilerine kitap verilenler kesin olarak bilsinler,
iman edenlerin imanı artsın, kendilerine kitap verilenler ve mü’minler şüpheye
düşmesin, kalplerinde bir hastalık bulunanlar ile kâfirler, “Allah, örnek olarak bununla
neyi anlatmak istedi” desinler. İşte böyle. Allah, dilediğini saptırır,
dilediğini doğru
yola iletir. Rabbinin ordularını ancak kendisi bilir. Bu, insanlar için ancak bir uyarıdır.
(074/031)
Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde TİEM 73 KT’de tamuluķ yārįçilärni; Anonim KT ‘de otnuñ
aśĥāblarını; Hekimoğlu KT’de ot eyeleri; Manisa KT’de cehennem ehli; TİEM 40 KT’de tamuyı
saklayanlar sözcükleriyle karşılanmıştır. . Türkçe ilk Kur’an çevirlerinde Ar. “ ًﺔَﻜِﺋﺎَﻠَﻡ ﺎﱠﻝِإ ِرﺎﱠﻨﻝا َبﺎَﺤْﺻَأ ﺎَﻨْﻠَﻌَﺝ ﺎَﻡَو “
karşılığı kullanılan sözcüklerden tamuluķ yārįçiläri (T.+Ar.), otnuñ aśĥābları (T.+Ar.),ot eyeleri (T),
cehennem ehli (Ar.), tamuyı saklayanlar (T.) sözcüklerden meydana gelmiştir
2.1. 3 Rakîbun atîd (her an gözetleyiciler)
Ar. “ٌﺐﻴِﻗَر “ “gözetleyici melekler”
Tü. küđäzçi anuķ, saķçı anuķ; küđezgen anuķ; saķçı ĥāżır; ĥāfız saķlar Ǿamelin, ķavlin yazar, ĥāżırdur;
saklayıcı hazır
Ar. “ٌﺐﻴِﻗَر “ Tü. “her an gözetleyiciler”, Türkçe erken Kur’an çevirilerinde; TİEM 73’de küđäzçi anuķ;
Anonim KT’de saķçı anuķ; Hekimoğlu KT’de saķçı ĥāżır.; Manisa KT’de ĥāfız saķlar Ǿamelin, ķavlin
yazar, ĥāżırdur; TİEM 40 KT’de saklayıcı hazır
TİEM 73:
sözlämäs hįç söz mägär anıŋ üskindä bolġay bir
küđäzçi anuķ
(382v/3=050/018)
Anonim KT:
(3) Sözlemez sözdin, meger bar ķatında
saķçı anuķ
erür. (50b/3=050/018)
Rylands KT:
Sözlemez (3) bir söz meger anıñ üskinde
küđezgen anuķ
(73b/2=50/18)
Hekimoğlu KT: Sözlemes sözdin, meger anıng ķatında (3)
saķçı ĥāżır
. (496a/2=050/018)
İlk Türkçe Kur’an Tercümelerinde Geçen Bazı Özel Adlar Üzerine
162
Manisa KT:
Bir ķavl söylemese illā ileyinde
ĥāfız saķlar Ǿamelin, ķavlin yazar, (2) ĥāżırdur
.
(380a/1=050/018)
TİEM 40:
Söylemez hiç söz, illâ anun katındadur
saklayıcı hazır.
(247b/4=050/018)
Kur’an:
İnsan hiçbir söz söylemez ki onun yanında (yaptıklarını) gözetleyen (ve kaydeden)
hazır bir melek bulunmasın. (050/018)
Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde; TİEM 73’de küđäzçi anuķ; Anonim KT’de saķçı anuķ;
Hekimoğlu KT’de saķçı ĥāżır.; Manisa KT’de ĥāfız saķlar Ǿamelin, ķavlin yazar, ĥāżırdur; TİEM 40
KT’de saklayıcı hazır sözcükleriyle karşılanmıştır. Türkçe ilk Kur’an çevirlerinde Ar. “ٌﺐﻴِﻗَر “ karşılığı
kullanılan sözcüklerden küđäzçi anuķ , saķçı anuķ (T), saķçı ĥāżır, ĥāfız saķlar Ǿamelin, ķavlin yazar,
ĥāżırdur, saklayıcı hazır (Ar.+T.) sözcüklerden meydana gelmiştir.
3. 1Hurilerle İlgili Özel Adlar
Hûri (Cennet kadınlarını ve onların güzelliğini ifade eden bir tabir) (رﻮُﺡ)
Hûr kelimesi “beyaz olmak, beyazlaşmak” anlamındaki
haver
kökünden sıfat olan
havrânın
çoğulu olup Türkçe’de tekili için kullanılan hûrî Arapça’da yoktur. Araplar, çölde yaşayan kadınların
aksine şehir hanımlarının ten beyazlığını ifade
etmek için
havâriyyât
kelimesini kullanırlar. Haver
kökünden türeyen kelimeler çeşitli ayet ve hadislerde bir güzellik unsuru olarak göze nisbet edilmiştir.
Arap dilcileri bu durumda kelimenin ne anlama geldiği, yani haver ile ifade edilen göz şeklinin hangi
nitelikleri taşıdığı konusunda farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. (Topaloğlu 1993: 390)
Ar.” رﻮُﺡ “ “
büyük gözlü, beyaz tenli cennet kadınları “
Tü.
keŋ közlüg ķızlar; ķara közlüg uraġutlar; king taķı ķara közlügler; ĥūrįler; belki gözleri uludur; karası
gey kara, akı gey ak gözlüler ulu gözlüler
Ar. “ٌ رﻮُﺡ “ Tü. “büyük gözlü, beyaz tenli cennet kadınları ”, Türkçe erken Kur’an çevirilerinde; TİEM
73’de keŋ közlüg ķızlar; Rylands KT’de ķara közlüg uraġutlar; Hekimoğlu KT’de king taķı ķara közlügler;
Manisa KT’de ĥūrįler; belki gözleri uludur; TİEM 40 KT’de karası gey kara, akı gey
ak gözlüler ulu
gözlüler sözcükleriyle karşılanmıştır.
TİEM 73:
mundaġoķ (9) cüft ķılnur miz
keŋ közlüg ķızlar
. (364r/8=044/054)
Rylands KT: (87b/1) Mundaġuķ cüftlendürġay-miz
ķara közlüg uraġutlar
birle. (87b/1=044/054)
Hekimoğlu KT:Anıng mengizlig; taķı cüftlendürdük
king taķı ķara közlügler
birle. (475a/7=044/054
Manisa KT:
Anuñ gibi evlendürür anları
ĥūrįler;
belki gözleri uludur
.362b/6=044/054)
TİEM 40:
(3) Ancılayın; dakı cift eyledük anlara,
karası gey kara, akı gey ak gözlüler ulu gözlüler.
(237a/3=044/054)
Kur’an:
İşte böyle. Ayrıca onları iri siyah gözlü hurilerle evlendirmişizdir. (044/054)
Türkçe ilk Kur’an çevirilerinde; TİEM 73’de keŋ közlüg ķızlar; Rylands KT’de ķara közlüg
uraġutlar; Hekimoğlu KT’de king taķı ķara közlügler; Manisa KT’de ĥūrįler; belki gözleri uludur; TİEM
40 KT’de karası gey kara, akı gey ak gözlüler ulu gözlüler sözcükleriyle karşılanmıştır. Türkçe ilk Kur’an
çevirlerinde Ar. “رﻮُﺡ “ karşılığı kullanılan sözcüklerden keŋ közlüg ķızlar (T.); ķara közlüg uraġutlar (T.);