• Az ərbaycan Respublikasının v ə xarici dövl ətl ərin v ətəndaşları, hüquqi şəxsl əri v
ə
dövl ətl ər t ərəfind ən h əyata keçiril ən birg ə investisiya fəaliyy əti. stehsalata v ə
sosial sah ə y ə elmi-texniki t ərəqqinin nailiyy ətl ərinin t ətbiq etm ək üçün investisiya
fəaliyy ətinin bir forması kimi innovasiya fəaliyy əti ç ərçiv əsind ə h əyata keçiril ə bil ər.
Bel ə fəaliyy ətə is ə aşa ğıdakılar daxildir:
• uzunmüdd ətli elmi-texniki proqramların reallaşdı- rılması;
• iqtisadiyyatın strukturunun t əkmilləşdirilm əsi m əqsədi il ə m əhsuldar qüvv ələrin
strukturunda keyfiyy ət d əyişiklikl əri m əqs ədil ə fundamental t ədqiqatların maliyy
ə
ləşdirilm əsi;
• texnika v ə texnologiyanın yeni növl ərinin işlənib hazırlanması v ə t ətbiqi.
qtisadiyyatın bütün sah ələrind ə h ər hansı əmlak, o cüml ə d ən əsas fondlar v ə dövriyy
ə
v əsaiti, qiym ətli ka ğızlar, m əqs ədli pul əman ətl əri, elmi-texniki m əhsullar,
intellektual sərv ətl ər, dig ər mülkiyy ət obyektl əri, habel ə əmlak hüquqları investisiya
fəaliyy ətinin obyekti ola bil ər.
Yaradılması v ə istifad ə edilm əsi Az ərbaycan Respublikasının qanunvericilik
aktları il ə mü əyy ənləşdirilmiş sanitariyagigiyena, radiasiya, ekologiya, arxitektura v ə
dig ər normaların tələbl ərin ə uy ğun g əlm ə y ən, habel ə v ətəndaşların, hüquqi şəxslərin
v ə dövl ətin qanunla müdafi ə edil ən hüquq v ə m ənafel ərini pozan obyektl ərə
investisiya qoyulması is ə qada ğandır. nvestisiya fəaliyy əti il ə ba ğlı maraq do ğuran m
ə
sələlərd ən biri d ə onu h əyata keçir ən subyektl ərl ə ba ğlıdır. Bu baxımdan, Az
ə
rbaycan Respublikasının qanunveriıiliyi investisiya fəaliyy ətinin subyektl əri il ə əlaq
ə
dar aşa ğıdakıları mü əyy ən edir: - Az ərbaycan Respublikasının v ə xarici ölk ələrin v
ə
təndaşları v ə hüquqi şəxsl əri, v ətəndaşlı ğı olmayan şəxsl ər, habel ə dövl ətl ər
investisiya fəaliyy ətinin subyektl əri (investorları v ə iştirakçıları) ola bil ərl ər. Özün ə m
ə
xsus olan, borc götürdüyü v ə ya c əlb etdiyi maliyy ə v əsaitini, maddi v ə intellektual s
ə
rv ətl əri investisiya fəaliyy əti obyektl ərin ə qoymaq haqqında q ərar q əbul ed ən, habel
ə
onlardan istifad ə olunmasını t əmin ed ən subyektl ər investorlardır (s ərmay ədarlardır).
nvestorlar investisiya fəaliyy ətind ə əman ətçi, kreditor v ə alıcı qismind ə çıxış ed
ə
, habel ə investisiya fəaliyy ətinin ist ənil ən iştirakçısının funksiyalarını yerin ə yetir ə bil
ə
rl ər. investisiya fəaliyy ətinin h əyata keçirilm əsini sifarişlərin icraçısı qismind ə v ə ya
investorların tapşırı ğı əsasında təmin ed ən Az ərbaycan Respublikasının v ə xarici dövl
ə
tl ərin v ətəndaşları v ə hüquqi şəxsl əri, habel ə v ətəndaşlı ğı olmayan şəxsl ər
investisiya fəaliyy ətinin iştirakçılarıdır. Az ərbaycan Respublikası ərazisind ə investisiya
fəaliyy ətinin h əyata keçirilm əsi zamanı yaranan münasib ətl ər müvafiq qanunla v ə Az
ə
rbaycan Respublikasının dig ər qanunları, habel ə onlar əsasında q əbul edilmiş
qanunvericilik aktları, eyni zamanda beyn əlxalq müqavil ələri il ə t ənziml ənir. Az
ə
rbaycan Respublikası investorlarının xarici dövlətin ərazisində investisiya fəaliyyəti isə
həmin dövlətin qanunvericiliyi ilə tənzimlənir. nvestisiya fəaliyyəti subyektlərinin
aşağıdakı hüquqları qanunvericiliklə öz təsbitini tapmışdır:
1. Azərbaycan Respublikası ərazisində mülkiyyət formasından və təsərrüfat
fəaliyyətinin növündən asılı olmayaraq investisiya fəaliyyətinin bütün subyektləri
investisiya fəaliyyətinin həyata keçirilməsi sahəsində bərabər hüquqlara malikdirlər.
2. “ nvestisiya fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunu və ya
Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktları ilə investisiya qoyulması qadağan
edilən və ya məhdudlaşdırılan obyektlər istisna olmaqla, hər hansı obyektə investisiya
qoyuluşu investorun müstəsna hüququdur və qanunla qorunur. 3. nvestor müstəqil surətdə
investisiya qoyuluşunun məqsədini, istiqamətini, növünü və həcmini müəyyənləşdirir,
onun həyata keçirilməsi üçün müqavilə əsasında, o cümlədən müsabiqə (tender) və hərrac
yolu ilə fiziki və hüquqi şəxsləri investisiya fəaliyyətinin iştirakçısı qismində cəlb edir.
4. Azərbaycan Respublikasının qanunvericlik aktlarına uyğun olaraq investor ölkə
ə
razisində investisiyanın obyektlərinə və nəticələrinə sahiblik, istifadə və sərəncam
vermək, həm- çinin reinvestisiya və ticarət əməliyyatları həyata keçirmək hüquqlarına
malikdir.
5. Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş mülkiyyət
hüququ əmələ gətirməyən obyektlərə investisiya qoyulması sonradan onlara sahiblikdə,
ə
məli idarəetmədə və ya belə obyektlərin istismarından əldə edilən gəlirdə investorun
iştirak hüququnu istisna etmir.
6. nvestorun qərarı ilə investisiyaya və onun nəticə- lərinə sahiblik, istifadə və
sərəncam hüquqları qanunla müəyyənləşdirilmiş qaydada digər fiziki və hüquqi şəxslərə
verilə bilər. Hüquqların bu cür verilməsi zamanı yaranan qarşılıqlı münasibətlər onların
müstəqil surətdə bağladıqları müqavilə əsasında nizama salırlar.
7. nvestor investisiya qoyuluşu üçün maliyyə vəsaitini kredit, qanunvericiliklə
müəyyən edilmiş qaydada qiymətli kağızlar buraxılışı və borc kimi də cəlb edə bilər.
Azərbaycan Respublikasının qanunları ilə başqa hallar nəzərdə tutulmayıbsa, investor
öhdəliklərinə real təminat vermək məqsədi ilə girov qoymaq üçün yalnız özünə məxsus və
ya özünün tam tə- sərrüfat səlahiyyətində olan əmlakdan istifadə edə bilər. Azərbaycan
Respublikası ərazisinin hüdudlarından kənarda ipoteka krediti hesabına investor kimi çıxış
edən dövlət müəssisələrinin investisiyaları üçün Azərbaycan dövləti tərəfindən təminat
verilir.
8. Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə zidd olmadıqda, investorun fiziki və
hüquqi şəxslərdən birbaşa və ya vasitəçilik yolu ilə istənilən miqdarda və növdən olan
ə
mlakı tərəflərin müəyyənləşdirdiyi qiymətlərlə və şərtlərlə almaq hüququ vardır.
9. Dövlət və bələdiyyə mülkiyyətinin, habelə başa çatdırılmamış tikinti obyektlərinin
özəlləşdirilməsində investorlar Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə
müəyyənləşdirilmiş şərtlərlə və qaydada iştirak edə bilərlər. Qeyd etmək lazımdır ki,
qanunvericiliklə yalnız investorların hüquqları deyil, habelə vəzifələri də müəyyən
edilmişdir. Belə ki, investisiya fəaliyyəti subyektləri Azərbaycan Respublikası
qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş hallarda və qaydada müvafiq olaraq aşağıdakıları
həyata keçirməyə borcludurlar:
• maliyyə vəsaiti və maddi sərvətlər əsasında həyata keçirdikləri investisiyanın həcmi
və maliyyələşdirilməsi mənbəyi barədə yerli banklara və ya maliyyə orqanlarına müvafiq
orqanların arayışını təqdim etmək;
• əsaslı tikinti v ə icaz ə t ələb ed ən dig ər işlər üçün müvafiq dövl ət orqanlarından v
ə
xüsusi xidm ətl ərd ən z əruri icaz ə v ə ya razılıq almaq;
• texnoloji, sanitariya-gigiyena, radiasiya, ekologiya v ə arxitektura t ələbl ərin ə ə m
ə
l edilm əsi baxımından investisiya layih ələri üçün ekspertiza r əyi almaq;
• Az ərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi il ə n əz ərd ə tutulmuş qaydada mü
ə
yy ənləşdiril ən norma v ə standartlara, habel ə beyn əlxalq norma v ə standartlara ə m əl
etm ək;
Dostları ilə paylaş: |